Yorgun uyanmanızın sebebi fibromiyalji olabilir

Didem Seymen - Fibromiyalji; yaygın vücut ağrısı, tutukluk, yorgunluk, kesintiye uğramış ve dinlendirici olmayan uyku ile birlikte bilişsel güçlüklerle seyreden kronik bir sendromdur. Bir başka deyişle, vücudun farklı yerlerinde açıklanamayan ağrılarla birlikte uyuyamama, yorgun uyanma, konsantrasyon eksikliği ve zaman zaman depresif ruh hâliyle baş gösterir. Medicana Sağlık Grubu Medicana Çamlıca Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Doç. Dr. Çağrı Ünal, fibromiyalji ile ilgili bilgiler verdi…

Kadınlarda, erkeklere oranla yaklaşık 8 kat daha sık görülür. Genellikle orta yaş grubunda karşımıza çıksa da her yaş grubunu etkileyebilir. Tam olarak nedeni bilinmemekle birlikte, ağrı sinyallerinin beyine taşındığı yolların aşırı hassas çalışması fibromiyaljiyi tetikleyen temel mekanizmalardan biri olarak görülmektedir. 

Peki belirtileri neler? Öncelikle bu sendromun en belirgin şikâyeti yaygın vücut ağrısıdır. Bunun yanında özellikle sabah saatlerinde yoğunlaşan tutukluk hissi, uykudan dinlenmemiş şekilde uyanma, zihinsel bulanıklık, nefes alırken zorlanma, kulak çınlaması da görülebilir. 

Şikayetler alevlenebilir

Orta veya şiddetli yorgunluk, egzersiz dayanıklılığında azalma, uyku bozuklukları, baş ağrısı, baş dönmesi, çok sıcak ya da çok soğuk hissetme, ellerde-ayaklarda karıncalanma, yanma, şişkinlik, karın ağrısı, ishal-kabızlık gibi bağırsak şikayetleri (IBS – irritabl bağırsak sendromu), huzursuz bacak sendromu, ağrılı adet dönemleri ve bilişsel zorluklar da tabloya eşlik edebilir. Genellikle bu şikayetler dönem dönem alevlenir. Bu atakları tetikleyen en önemli etkenlerse fiziksel ya da psikolojik streslerdir. 

Tedavi kişiye özel planlanmalı 

Fibromiyalji tanısı genellikle hastanın öyküsü ve fizik muayene ile konur. Bununla birlikte, tiroid fonksiyon bozuklukları, vitamin eksiklikleri (özellikle D vitamini, B12), romatizmal hastalıklar gibi altta yatan nedenleri dışlamak adına bazı kan testleri istenir. Gerekli durumlarda görüntüleme yöntemlerinden (röntgen, MR gibi) de yararlanılır. Tanı koyarken mutlaka eşlik eden diğer hastalıkları da dikkate almak gerekir; çünkü fibromiyalji, özellikle tiroid sorunları, diyabet ve romatizmal rahatsızlıklarla bir arada görülebilir. 

Gelelim tedavi sürecine… Hastalar bütüncül olarak, tercihen fizik tedavi uzmanı tarafından değerlendirilmelidir. Ağrı kesiciler atak dönemlerinde kısa süreli rahatlama sağlayabilir, ancak uzun süreli kullanımları mide ve böbrek sorunlarına yol açabileceği için dikkatli olunmalıdır. Bazı antidepresanlar ya da epilepsi ilaçları, sinir sistemini düzenleyerek ağrının daha az hissedilmesine yardımcı olabilir. Ancak bu ilaçların seçimi de kişiye özeldir. 

Düzenli egzersiz fayda sağlayabilir 

İlaçsız çözümlerden biri fizik tedavi ve düzenli egzersizdir. Burada kritik olan, egzersiz programının mutlaka uzman hekim tarafından düzenlenmesidir. Aksi hâlde egzersiz, ağrıyı azaltmak yerine artırabilir. 

Bunlara ek olarak ozon terapi, hacamat (kupa), lokal enjeksiyon gibi tamamlayıcı tıp uygulamaları da destekleyici olarak planlanabilir. Ancak her hastanın durumu farklı olduğu için tedavi süreci kişiye özel olmalı ve düzenli takip gerektirmelidir. 

Fibromiyalji; hayat kalitesini ciddi ölçüde düşüren ama doğru yaklaşımla yönetilebilecek bir sendromdur. Belirtileri hafife almayın, zamanında doğru adımlarla büyük fark yaratabilirsiniz. 

Ağrılar hep aynı noktalarda mı toplanıyor?

Fibromiyaljide ağrılar rastgele değil, belirli hassas noktalarda toplanır. Biz bu bölgeleri klinikte “tetik noktalar” ya da “hassas bölgeler” olarak adlandırırız. Genellikle hafif bir basıyla bile bu noktalarda ağrı hissedilir. En sık karşılaşılan ağrı noktaları şöyle sıralanabilir:

Ense ve boyun: Özellikle ense kökü ve boynun yan taraflarında tutukluk hissi belirgindir. 

Omuz üstleri: Omuzların üst kısımları dokunmaya hassas hâle gelir. 

Sırt: Kürek kemiklerinin çevresi ve sırtın üst bölgesi ağrıya eğilimlidir. 

Göğüs kafesi: Göğsün üst yan kısımları, kaburgaya yakın alanlar hassaslaşabilir. 

Dirsekler: Dirseğin dış tarafı fibromiyalji hastalarında sık ağrılanan yerlerden biridir. 

Bel ve kalçalar: Belin iki yanı ile kalçanın üst kısmı sıklıkla ağrıya neden olur. 

Uyluk ve diz çevresi: Uyluğun iç tarafı ve diz etrafı yaygın şikâyet alanlarıdır. 

Hastanın bu noktalarda verdiği ağrı tepkileri, fibromiyalji tanısında bize önemli ipuçları sunar.