Kurtuluş reçetesi

Futboldaki şike soruşturmasının seyrini değiştirecek Tahkim Kurulu kararında, futbolcu Recep Öztürk’ün savunmasını hazırlayan Uluslararası spor hukukçusu Kemal Kapulluoğlu, şikeye küme düşürme cezası öngören mevcut disiplin talimatının değiştirilerek Türk futbolunun bu süreci en hafif hasarla atlatmasının mümkün olabileceğini söyledi.
Bir dönem Futbol Federasyonu Başkan vekilliği yapan, geçen sezon sonuna dek FIFA Disiplin müfettişliği görevini üstlenen Kapulluoğlu, şike ve teşvik organizasyonuna katıldığı kesinleşen kulüp ile şahıslara verilecek cezaların, “disiplin hukuku futbolun korunmasına hizmet etmelidir” şeklindeki evrensel tanımlama çerçevesinde ele alınması gerektiğini ifade etti.
Kapulluoğlu, 6222 sayılı şiddet yasasının yürürlüğe girmesiyle şike ve teşvik eylemlerine ağır cezalar öngörüldüğünü, yasa niteliğinde olmayan federasyon talimatlarının futbolun çıkarları düşünülerek revize edilebileceğini ve şikeye verilecek cezaların yeni bir tanımının yapılabileceğini savundu.
CAS (Uluslararası Spor Mahkemesi), FIFA ve UEFA içtihatlarının bu değişikliğe onay verdiğini belirten Kemal Kapulluoğlu’nun son gelişmelerle ilgili değerlendirmesi ve merak edilen sorulara verdiği yanıtlar şöyle:

* Şike soruşturması Türk futbolunda ne gibi değişikliklere yol açabilir?

- Öncelikle şu soruyu sormalıyız; Federasyonların çıkardıkları talimatlar neye hizmet etmelidir? Disiplin hukuku, cezalandırıcı olmak yerine futbolun geleceğinin korunması adına vardır. CAS’ın bu konuda çok önemli kararları mevcut. CAS diyor ki, “Federasyonların disiplin uygulamaları özel hukuka tabidir ve açık bir şekilde ceza hukukundan ayrılmalıdır.” Ayrıca, “Federasyonların yaptırım uygulama yetkisi kendi alanlarını düzenleme hakkına dayanır.” Dolayısıyla Futbol Federasyonu ve ilgili organları radikal kararlar alırken bu düzenlemelere özen göstermeli.

Karşılığı küme düşürme

* Mevcut Disiplin Talimatı çok açık. 55. maddesi “şikeye karışan kulüplerin küme düşürülmesini öngörüyor.” Eğer eldeki bilgi ve belgeler somut bir biçimde şike yapıldığı gösteriyorsa bundan kaçış olamaz, öyle değil mi?

- Doğru. Bugünkü talimat, şiddet yasası çıkarılmadan önce hazırlandı. Yasa zaten şikeye karışan şahıslara dünyada benzeri olmayan ağırlıkta cezalar öngörülüyor. Bu suçun karşılığı orada var. Ancak talimatın da düzenlenmesine gerek var. Nedeni gayet açık. Şike eyleminin tek karşılığı var, küme düşürmek. Bakıyorsunuz Avrupa’daki uygulamalarına bu kadar katı değil. Örneğin İtalya’daki şike olayında Juventus doğrudan küme düşürülürken, adı şike ile anılan Milan aynı ligde eksi 15 puan ile başladı. Portekiz’de Porto’nun şike yaptığı saptandı, küme düşürmek yerine puan tenzili yapılarak yola devam etti. Türkiye’de de bu uygulama yapılabilir. Biz de bir sezonu maniple eden kulüp ile bir maç için girişimde bulunan aynı kefeye konuyor.

‘Allah’ın emri değil’

* Peki, bu ayrım nasıl yapılacak?

-Gayet basit. Federasyon talimatları yasa değil. Federasyon başkanının da söylediği gibi, Allah’ın emri değil. Şu anda talimat hazırlama dönemi. Disiplin talimatının ilgili maddesini, “Şike yaptığı saptanan kulüplere puan tenzilinden küme düşürmeye kadar bir dizi yaptırım uygulanır” şeklinde değiştirebilirsiniz. Böylece suçun ağırlığı
ve niteliğine göre bir değerlendirme yapma hakkınız olur. Daha önemlisi, sistem suçlulardan daha çok zarar görecekse kimse sizi eleştiremez.

Eylemin ağırlığına göre

* Bu durumda insanlar falanca kulübü kurtarmak adına talimat değiştiriyorlar demez mi?

- Talimat değişikliği önerim birkaç kulübün bu işten sıyrılması için değil. Zaten öyle olursa adına eyyam denir. Mevcut talimatı uygulayarak Türk futbolunun belki de en az 5 yıllık kaderini belirleyeceksiniz. Suçu sabit olan kulüp varsa cezasını çeker. Ancak eylemin ağırlığına göre ceza verme yetkiniz olursa bazılarını küme düşürmek yerine eksi puanlarla lige başlatarak yine cezalandırmış olursunuz.

* Federasyon bunu kamuoyuna nasıl anlatabilir ki?

- Federasyonun görevi futbolun uzun vadeli çıkarlarını korumaktır. Çıkıp bu talimat değişikliğini kolaylıkla anlatabilirler. Hem önümüzde çok sıcak örnekler var. Gaziantepspor-Bursaspor maçında saha olayları nedeniyle ev sahibi takım hükmen yenik ilan edildi. Aynı sezon içinde bu eylem tekrarlanırsa küme düşürülecekti. Her türlü provokasyona açık bu talimat sezon içinde değiştirildi. Küme düşürme kaldırıldı. Bir başka örnek, oyuncu kriterlerine uymayan takımların ikinci tekrarında küme düşürülmesi gerekiyordu. O talimat da değiştirildi. Niçin? Futbolun değerlerini korumak adına. Talimatlar günün koşullarına ve futbolun çıkarlarına hizmet etmek şartıyla her an düzenlenebilir. Şu anda zararı suçlulardan çok masumlar görecek.

* Disiplin talimatının 4. maddesi aslında federasyona bir ayrım yapma yetkisi vermiyor mu?

- Bir ölçüde doğru. İlgili madde “özel durumlarda” cezaların ağırlaştırılabileceğini veya hafifletilebileceğini söylüyor. Ancak talimatlar içindeki çelişkileri de ortadan kaldırmak açısından yeni bir düzenleme şart. İşin ilginç yanı disiplin sözcüğünü ceza olarak algılıyoruz. Hayır disiplin, kuralları temel olarak futbolun korunması adına konur.

* Son sözünüz?

- Şikeden en büyük zararı futboldan ekmek yiyenler görecek. Oyuncu, teknik adam, medya, suçsuz kulüpler ve sistemin kendisi. Benim önerim bu zararın asgari düzeye indirilmesi ve Türk futbolunun uluslararası platformdaki gücünün korunabilmesi içindir.

‘Bank Asya daha vahim’

* İddia edildiği gibi üst düzey iki ligden 5-6 takım düşürülürse ne olur?

- Sonuçları şimdiden kendini belli etmeye başladı. Kulüplerin kombine bilet satışları dip yapmış durumda. Sponsorlar anlaşma yenilemeye yaklaşmıyor. Yayıncı kuruluş haklı olarak marka değeri düşen bir lige bu kadar para vermek istemeyecektir. Zararı bu işe hiç karışmamış kulüpler ve futbolcular görecek. Gelirler yarı yarıya azalınca kulüp futbolcusuna yeni sözleşme önerecek. Yabancı oyuncular bunu bedelsiz gitmek için fırsat görecek. Çok az oyuncu yeni sözleşmeyi kabul edecek, etmeyenler yargıya gidecek. Tam bir kaos yaşanayacak.

* Ya Bank Asya 1. Lig?

- Orası daha vahim. Zaten yayın gelirleri komik. Her biri 5-6 milyon lira cebinden para veriyor. Süper Lig’den üç takım düşse, Bank Asya’daki diğer takımların o sezon bir üst lige çıkma şansı yüzde 5 bile değil. Yani koca bir sezon çıkamayacaklarını bilerek yatırım yapacak ve boşa kürek çekecekler. Kim kabul edebilir bunu?