Sekonder infertilite nedir?
İkinci çocuğu isteyen çiftlerde bazen başarılı sonuç elde edilemez. İkinci hamilelik sürecinde sorun yaşayan kişilerin akıllarına kısırlık şüphesi gelmez. Ancak ilk doğumdan sonra tekrar hamile kalmak isteyip sonuç elde edilemiyorsa sekonder infertilite yani ikincil kısırlık sorunu yaşanıyor olabilir.
Kısırlık genetik değildir, sonradan da oluşabilir
Bilinen yargının aksine kısırlık doğuştan gelmeyebilir ve çocuk doğurmanıza rağmen kısırlık ile mücadele edebilirsiniz. Sekonder infertilite bilinen ismi ile ikinci kısırlık daha önce çocuk doğursanız bile tekrardan hamile kalamama durumudur. Hamile kalma sürecinin doğal akışının bir yerinde sorun oluşmasıyla ikincil kısırlık ortaya çıkar. Yumurtalama, döllenme, döllenen yumurtanın gelişim sürecine problemler yaşanabilir ve hamile kalınamaz ya da hamilelik süreci düşük ile sonlanabilir.
İkincil kısırlığın nedenleri birincil kısırlık ile aynı nedenlerden kaynaklanır. En sık karşılaşılan kısırlık sebepleri ise;
Yumurtlama bozuklukları: Yumurta bozukluğu olan kadınların çoğu yumurtlamıyor. Yumurtlama olmadığı içinde hamile kalma şansı oldukça düşüyor. Yumurtlama bozuklukları çevresel ve genetik faktörlerden kaynaklanabilir. En sık karşılaşılan sebepleri politisitik over sendromu, yumurtalık yetmezliğidir. Bunun haricinde ise yaşlanmaya bağlı yumurta üretiminin azalması, endokrin bozuklukları, tiroid sorunları, fazla kilo, düzensiz beslenme, alkol ve uyuşturucu tüketimi de yumurtlama bozukluğuna bağlı kısırlığın sebeplerindendir.
Rahim veya fallop tüplerinden kaynaklı sorunlar: Yapısal sorunlar hamile kalma durumunu etkileyebilir. Fallop tüplerinin tıkanması, rahimde implantasyonu engelleyen doku kusurları olabilir. Fallop tüpleri ve implantasyonun nedenleri genellikle; endometriozis, rahim polipleri, rahim yarası ve uterusta görülen şekil bozukluklarıdır.
Rahimde ki yara izi: Önceki hamilelikte doğumun sezaryenle ile gerçekleştiği bazı hastalarda uterusta isthmosel adı verilen yara izi olabilir. Bir yarı izi implantasyonu etkileyen iltihaplanmaya yol açar. Bu da hamile kalmada sürecini etkiler.
Geçirilen enfeksiyonlar: Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar pelvik inflamatuar hastalığa neden olabilir. Bu hastalılar fallop tüplerinin yaralanmasına ve tıkanmasına sebep olur. Enfeksiyonların doğru tedavi edilmesi hamile kalma şansın bir o kadar arttıracaktır.
Yaş faktörü: Yaş doğurganlıkta oldukça önemli rol oynar. Biyolojik olarak doğurganlık kadınlarda 20 yaş civarında artar ve 30 yaşında azalmaya başlar. İlerleyen yaşlarda hamile kalmak daha uzun sürebilir.
Birincil kısırlıkta olduğu gibi bir yıl süren denemelerden sonuç alamıyor ya da düşük ile sonuçlanıyorsa ikincil kısırlıktan şüphelenmeye başlanır. Anne adayının yaşı 35 ve üzerindeki kadınlar ise takip süresi 6 aya düşer.
İkincil kısırlık tedavi edilebilir
İkincil kısırlıktan şüphelenildiğinde bazı testler ve muayene yapılır. Testler sonucunda ikincil kısırlık teşhisi koyulduğunda tercih edilen tedavi yöntemleri ilaç ve ameliyattır. İlaç yöntemi hormonların seviyelerini normalleştirmek için kullanır ya da yumurtlamanın uyarılması sağlanır. Ameliyat ise ileri düzey endometriozis, rahim skarlaşması gibi durumlarda tercih edilir. Kısırlığın nedeni bulunduktan sonra tedavi edilir ve çifttin ihtiyacına göre tüp bebek yöntemi tercih edilebilir.
Op. Dr. Seval Taşdemir