2 KiTAP, 2 YASAK

Türk tiyatrosunun iki değerli ismi, iki kadim dost... Müjdat Gezen ve Savaş Dinçel, 1978’de özene bezene bir Nâzım Hikmet kitabı hazırlarlar: ‘Çizgilerle Nâzım Hikmet’. Yazılarda Gezen’in, çizgilerde Dinçel’in imzası vardır. Yedi ay sürmüştür Dinçel’in çizimleri hazırlaması. Çünkü teknoloji yetersizdir, el emeği göz nuruyla çalışır.
İlk beş yıl sorunsuz geçer. Ama... 12 Eylül sonrasında hiçbir şey eskisi gibi değildir. 1983’te, sıkıyönetim döneminde takdir edilecekleri yerde açılan davayla karşılaşırlar. Suçları komünizm propagandası yapmak ve hükümetin manevi şahsiyetini tahkir etmektir; 1980 sonrasında ünlü 141 ve 159’uncu maddelerden 21 yıla kadar hapis cezası istemiyle tutuklu olarak yargılanırlar. Kitaplar ise toplatılıp yakılır. İlk duruşmada beraat ettilerse de, o dönem Müjdat Gezen’in hafızasına ‘hırsızlar, uyuşturucu satıcıları ve belki katillerin arasında ayaklarında prangalarla Savaş Dinçel ile mahkeme sırası bekledikleri an’ olarak kazınır.

Birbirlerine kelepçelenerek getirilirler
Duruşmanın tarihi de ‘ilahi bir tesadüf’ taşıyordur: 3 Haziran 1983, yani Nazım Hikmet’in 20’nci ölüm yıldönümü. Mahkemeye birbirlerine kelepçelenerek getirilmişlerdir. Gezen ve Dinçel, dimdik ve kelepçelerini herkese göstererek girerler salona. Eksiltilmeye çalışılan itibarlarının arttığının farkında olarak... Kitabı 1995’te Nâzım Hikmet Vakfı sahiplenir. Savaş Dinçel’in elindeki orijinal çizimlerle kitap yeniden basılır. 2007’de ise yine çizeri tarafından renklendirilerek çağa uygun bir formatla buluşur okurla.

‘Minyeli Abdullah’a gelince. Bu kitabın özelliklerinden biri yasaklanması olduğu kadar, yasaklanması nedeniyle satışının artmasıdır... Bugüne kadar tam 84 baskı yapması, yazarının başına gelenlerin tesellisidir biraz da. Kitabın yazarı, Hekimoğlu İsmail mahlasını kullanan Ömer Okçu’dur. Okçu; 1967’de yayımlanan romanı yazdığında muvazzaf subaydır, bu nedenle de kimliğini gizler. O tarihte kağıt alacak bile parası yoktur. Ümraniye çöplüğüne gidip arkası boş makbuzları toplar. Daha sonra yarım milyon kişinin okuyacağı ‘Minyeli Abdullah’, çöpten çıkan kağıtlara yazılır. Geceleri eşinden gizli yazar romanı, çünkü romanın yaratacağı etkiyi önceden seziyordur: “Evde arama yapsalar veya tehdit etseler romanın yerini söyler diye düşündüğümden ne hanıma ne de başkasına romanımdan bahsettim.”

Kimliği ifşa edilince
Minyeli Abdullah, inancından dolayı türlü eziyete maruz kalmış bir adamdır. Batı medeniyetini benimsemiş olan Kral Faruk’un Mısır’ında, İslamiyet’i öven bir adam olarak hapse atılır. Kralın darbeyle devrilmesinden sonra serbest bırakılır. Farklı coğrafyalarda İslamiyet’i anlatmak için canla başla çalışır. Olay Mısır’da geçer ama Türkiye’de bir kesimin yaşadıklarıyla örtüştüğü için büyük bir ilgi görür. ‘Minyeli Abdullah’ Yeni Asya gazetesinde yayımlanır ve büyük ses getirir. Bir gün o arkadaşlardan biri boş bulunup Okçu’nun kimliğini ifşa edince haber hemen yayılır ve polis Okçu’nun evini basar. Bu bir ‘ilk’tir. Sayısız baskının, sayısız sorgunun ilki... Suçu “devletin düzenini değiştirmeye” teşebbüstür, birkaç kez hapse girer. ‘Minyeli Abdullah’ın gördüğü ilgi, sinemacıların da gözünden kaçmaz. Mesut Uçakan’ın yönettiği filmde başrolü bugün CHP’nin önde gelen isimlerinden biri olan Berhan Şimşek oynar. Sağ kesimin sineması olarak kabul edilen ‘beyaz sinema’nın başyapıtlarından biri haline gelir ve gişe rekorları kırar bu film.