2018 küresel kanser istatistiklerinde, 185 ülkede 36 kanser türü için ölüm ve görülme oranları incelenmiş. Hastalığın olduğu 9.6 milyon ölüm için ilk sıralarda akciğer, kolorektal, mide ve karaciğer kanseri var. Kanser görülme oranlarına bakıldığındaysa, ilk akciğer, meme ve kolorektal kanser yer alıyor. Cinsiyet bazlı bakıldığındaysa, kadınlarda ilk üç sırada; meme, tiroid ve kolorektal kanser görülürken; erkeklerde genellikle akciğer, prostat ve kolorektal kanser bulunuyor.
Kanser görülme oranları bu kadar yüksekken, ben de genel olarak önlemede yapılacak üç davranış değişikliğinden bahsetmek istiyorum.
Uykunuza dikkat edin!
Meme kanseri, meme dokusundaki hücrelerin kontrolsüz artmasıyla gelişir ve kadınlarda görülen kanser tipleri arasında birinci sırada yer alır. Genellikle, sütü meme ucuna taşıyan kanallarda oluşabileceği gibi, süt yapan bezlerde de gelişebilir. Bu kanser türünde kadın olmak ve yaş, risk faktörleri arasında yer alsa da, yaşam tarzı değişiklikleri de kanser gelişiminde etkili... İngiliz Tıp Dergisi’nde (British Medical Journal) yayımlanan bir çalışmada, güne sabahın erken saatlerinde başlayanların, geç saatte başlayanlara kıyasla meme kanseri gelişme riski daha düşük bulunmuş. Ayrıca yine aynı çalışmada, günlük önerilen 7-8 saatten daha uzun uyumanın da meme kanseri riskini artırabileceği söyleniyor.
Meme kanseriyle ilgili yapılan bir diğer yeni çalışmaysa, soğan ve sarımsağın gücünü ortaya koyuyor. Fakat şimdilik ileriye dönük çalışmalara ihtiyaç duyuluyor.
Sigarayı bırakın
Primer karaciğer kanseri, daha nadir görülmekle beraber, erkeklerde kadınlara kıyasla yaygındır. Tanısı konmuş her yüz kanserden yaklaşık bir tanesi, primer karaciğerdir. Genellikle istemsiz kilo kaybı, iştah düzeyinde belirgin azalmalar, halsizlik, yemek sonrasında tokluk ve şişkinlik hissetme, sarılık, koyu renkli idrar ve soluk renkli dışkı, karaciğer kanserinin belirtileri arasındadır. Risk faktörleri arasındaysa; daha önce meydana gelmiş bir hasardan kaynaklanan yara izi,
hepatit virüsü enfeksiyonu, ailede karaciğer kanseri öyküsü varlığı ve sigara kullanımı yer alır. Eğer bireylerde enfeksiyon varlığına ek olarak, sigara tüketimi varsa, karaciğer kanseri görülme riski daha da artmaktadır.
Fiziksel aktivitenizi artırın
Dünyada yılda 1.8 milyon bireye, kolorektal kanser tanısı konuyor. Gelişmiş ülkelerde görülme sıklığı yüksekken, ölüm oranı düşük bulunmuş. Yaş, kolorektal kanserde önemli bir risk faktörüyken, 2018 yılında Dünya Uluslararsı Kanser Araştırma Fonu’na (World Cancer Research Fund International) göre, ek olarak işlenmiş et tüketimi, aşırı alkol tüketimi ve vücut yağının artışı, kanser riskini artıranlar arasında yer alıyor. Azaltan faktörler arasındaysa, fiziksel aktivite ve gülük 400 gr. süt ürünlerinin ve günlük 200 gr. süt tüketiminin kanser görülme riskini azalttığı sonucuna varıldı.
Ayrıca yine meme kanseri üzerine yapılan araştırmalarda, obezitenin ve düşük fiziksel aktivite seviyesinin, sadece daha yüksek meme kanseri gelişme riskiyle ilişkili olmadığını, aynı zamanda meme kanseri hastalarında nüks ve düşük sağ kalım riskini artırdığına dair kanıtlar da var.
