Amerikalılar için hazırlanan diyet rehberinde kolesterolle ilgili yer alan yeni bilgiler, beslenme alışkanlıklarını tümden değiştireceğe benziyor...
Bu hafta pek çok gazete ve TV’de kolesterol - yağ tartışması alevlendi, kafalar yine karıştı. Beslenme uzmanları geçmişte kolesterol oranı yüksek yiyeceklerle beslenmenin, kalp krizi ve felç riskini beraberinde getirdiğini belirtiyordu.
Ancak geçen aralıkta yayımlanan, ABD hükümetinin Amerikalılar için hazırladığı diyet rehberinde ‘yüksek kolesterollü besinlerin kalp krizi ya da felç riskini artırdığına dair herhangi bir kanıt olmadığı’ açıklandı.
Bu cümle; herkesin yumurta, karides, tereyağı ve peynir gibi kolesterol içeren besinlere yönelik bakış açısını kökten değiştirmek üzere... Beslenme rehberini oluşturan ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) ve ABD Sağlık ve İnsan Hizmetleri Departmanı’nın bu önerileri, beş yıl önce belirlenen rehberden büyük ölçüde uzaklaşıldığı anlamına gelebilir.
Günlük miktar neydi?
2010 yılı beslenme kılavuzu; kolesterolü, daha az tüketilmesi gereken besinler ve besin içerikleri kategorisine koymuştu. Bu rehber insanların günlük 300 mg.’dan daha az yemeleri gerektiğini önermişti. Ancak kolesterolün tek kaynağı besinler değil, vücut tarafından üretilen kolesterol de göz ardı edilmemeli.
Tufts Üniversitesi Beslenme Bilimi ve Politikası Fakültesi Dekanı Dr. Dariush Mozaffarian, “Diyet, kolesterol alımı ve kalp hastalıklarına yakalanma riskine bakıldığında çoklu analizler ve meta analizler görüyoruz. Genel araştırma evreninde bu ikisi arasındaki bağlantıyı gösteren güçlü bir kanıt gerçekten yok” diyor. Ancak tip 2 şeker hastalığı olan kişilerin daha yüksek risk taşıdığını gösteren bazı çalışmaların olduğunu söylüyor. Yani diyabetiniz varsa diyette kolesterol tüketimi daha önemli hale geliyor.
Yağ oranı indirildi
Raporda diyet kolesterolüyle kandaki kolesterol arasında güçlü bir bağlantı görülmediği bildiriliyor. Rehberde, kolesterolü etkileyen doymuş yağ oranı limiti yüzde 8’e indirildi. Bu oran, 2010’daki rehberde yüzde 10’du. Ayrıca 50 yaş altındaki kişilerde, doymuş yağın aşırı tüketiminin sağlık sorunlarına yol açabileceği belirtildi. Sağlıklı yaşam için hayvansal gıdalar yerine daha fazla meyve ve sebze tüketilmesi gerektiğini belirten uzmanlar, Akdeniz diyetlerinin tercih edilmesi gerektiği konusunda hemfikir.
Tartışmalar bitmez!
ABD Sağlık Bakanlığı şu sıralar raporun son hali üzerinde çalışıyor. 14 tanınmış beslenme, tıp ve halk sağlığı uzmanı tarafından yapılan değişiklikler, hemen resmiyet kazanmayacak. Yaklaşık üç hafta daha tartışmalar devam edecek ve 24 Mart’ta Maryland’de kamuya açık bir toplantıda müzakere edildikten sonra yürürlüğe girecek.
Kolesterol aklansa bile bu durum size yulaf, sebze ve meyve yerine her gün beş yumurtalı ve pastırmalı omlet yeme hakkını vermeyecek. Çünkü daha çok et, yumurta ve şarküteri ürünü tüketen insanlarda daha az kalp hastalığı görüldüğüne dair elimizde bir kanıt yok.
Fakat daha fazla tam tahıllı gıdalar ve Akdeniz tipi diyetle beslenen insanların kalp hastalığına yakalanma riskinin azaldığına dair kanıtlar mevcut.
Türkiye Diyetisyenler Derneği ve Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanmış, ülkemize özgü beslenme rehberi de bu bilgiler netleşince yeni halini alacak diye tahmin ediyorum.
Bu meslekte 20 yılımı doldurdum ve hep şunu söyledim: “Tek bir besin mucize yaratmaz ve tek bir besin suçlu olamaz.” Ölçülü beslenme ve hareketli yaşam, en güvenli yol olarak kendini ispat etti. Tek besin diyetleri ve moda söylemleri dinlemeyip, her gıda grubunu dengeli tüketmek şu an için en iyisi gibi görünüyor. Gelişmeleri takip edip size bildiriyor olacağım...
Kolesterol nedir?
Kolesterol, yağa benzeyen bir madde. Yapısı ve organizmadaki görevleri yağlardan farklı. Vücudumuzda doğal olarak üretilir. Hücre duvarlarının sağlam kalmasına yardımcı olurken geçirgenlikten de sorumludur. Hücrelerin yapısında bulunur ve beyinde sinir sisteminin uyarılmasını sağlar. Kolesterol varlığında testosteron, östrojen, progesteron ve kortizon gibi hormonlar sentez edilir, ayrıca yağların emilimini sağlayan safranın bileşiminde yer alır.
