OTİZM TEDAVİSİNDE BESLENME
Diyet ve beslenme konusu anne karnında başlayıp, bize ömür boyu eşlik ediyor, bu süreçte beslenme biliminin farklı tarafları farklı bireylerin dikkatini çekiyor. Genel olarak zayıflama, sağlıklı yaşam, uzun ömür, genç kalma gibi konular ilgi çekse de hayatta kalması beslenme tipine bağlı olan birçok kronik durum ve hastalık var. Bugün farklı bir konu seçtim bu yüzden: ‘Otizm ve beslenme’. Bu konuda ilk kez bir okurumuzdan soru geldi, biz de Mezura ekibi olarak 2009 Nisan ayında Amerikan Diyetisyenler Derneği Dergisinde (JADA) yayımlanan bir makaleyi temel alıp son araştırmaları da gözden geçirerek bugünkü yazımızı hazırladık.
OTİZM NEDİR?
Otizm genelde otizm spektrum bozukluğu olarak geniş bir yelpazede görülür. Otizmi olan kişiler çoğunlukla birbirlerinden farklı özellikler gösterip, yelpazenin farklı açılarını oluşturur. Hayat boyu devam eden kompleks bir rahatsızlık olan otizm, bireyin iletişim ve sosyal işlevselliğini engeller.
BİRÇOK FARKLI BESLENME YÖNTEMİ ÖNERİLİYOR
Otizm tedavisinde kullanılan kapsamlı ve yoğun eğitici program, gelişimsel terapiler ve davranışsal tedaviler içeriyor. Ailelere birçok farklı beslenme yöntemi öneriliyor. Bunlar, alerjenik yemeklerin kısıtlandığı, probiyotiklerin, mayasız diyetlerin, glutensiz ve kazeinsiz diyetin ve A, C, B6, B12 vitaminlerinin, magnezyum, folik asit ve omega-3 yağ asitlerinin eklendiği diyetlerdir. Bu gibi müdahaleleri destekleyecek çok az araştırma var. Öneriler çoğu zaman vaka analizinden öteye gitmemekle birlikte, anne- baba tecrübelerini yansıtıyor.
Otizm spektrum bozukluğu için en popüler müdahalelerden biri glutensiz ve kazeinsiz diyetinin (GKD) yapılmasıdır. Ancak bu diyetin ciddi protein, vitamin ve mineral eksikliğine yol açtığı unutulmamalı. Eğer toleranssızlık ya da alerji belirlenirse, her tür diyet gibi glüten-kazein diyetinin de uzman kontrolünde ve yakın takiple yapılması gerekir. Amerikan Pediatristler Akademisi, idrar testlerinin otizmle ilgili güvenilir bir klinik tetkik olmadığını; çocuklarda diyetin gerekli olup olmadığına karar vermek için kullanılamayacağını belirtiyor.
GKD’NİN DEZAVANTAJLARI
* Özellikle büyüme çağındaki çocuklarda, çok önemli besin kaynakları olan tahılların ve sütün ne denli önemli olduğu yadsınamaz.
* Glutensiz ve kazeinsiz diyette (GDK) yapılan değişiklikleri, aileler takip ederken zorlanabilir.
* Yemekler çok masraflıdır, hazırlarken ekstra zaman harcanır.
* Vücuda gerekli olan amino asitlerin eksilmesiyle kas kaybı gelişir.
Gluten / kazeini birdenbire kesmek yoksunluk sendromuna yol açabilir. Bu nedenle iki diyete aynı anda başlamak doğru olmayabilir. Bu tür beslemenin tedavi biçimi olarak kabulü, bilimsel değeri ve sonuçları konusunda ise farklı düşünce ve görüşler devam ediyor.