10 maddede İstanbul Modern’in 10 yılı

10’uncu yıl sergisi “Komşular”

İstanbul Modern, takipçilerine ve sanatseverlere 10’uncu yıl hediyesi olarak “Komşular” sergisini sunuyor. Balkanlar, Kafkasya ve Ortadoğu gibi farklı kültür ve coğrafyalardan değerli sanatçıların ağırlandığı sergide Furat Al Jamil, Maja Bajevic, Hatice Karadağ, Nil Yalter gibi isimlerin de önemli eserleri yer alıyor. 17 ülkeden 35 sanatçının konuk olduğu; kültürel farklılıklar ile âdetlerin anlatıldığı sergi 8 Mayıs’a dek gezilebilecek. Müze sergiye paralel olarak söyleşiler ve atölye çalışmaları da düzenliyor.

1- Kuruluşu

İstanbul Modern’in kuruluş adımları 1987’deki Uluslararası İstanbul Bienali’nin öncüsü
1. Uluslararası Çağdaş
Sanat Sergileri sırasında, İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı kurucusu Dr. Nejat Eczacıbaşı tarafından atıldı. 1991’de Feshane, çağdaş sanat müzesi
için düzenlendi ve
3. Uluslararası İstanbul Bienali’ne ev sahipliği yaptı fakat yönetimle çıkan anlaşmazlıklardan dolayı 1993 yılında projeden vazgeçildi. O yıldan 2004’e kadar müze için pek çok uygun yer ve çekirdek koleksiyon aransa da
bu girişimler olumsuz sonuçlandı. Oya Eczacıbaşı’nın “bu kadar sanatsal eser, değerli sanatçımız varken İstanbul’da modern sanat müzesi olmaması” sorununu ortadan kaldırabilmek adına 2004’te yaptığı girişimler olumlu sonuç verdi ve Karaköy’deki Denizcilik İşletmeleri için depo olarak inşa edilen 8 bin metrekarelik bina bir modern sanat müzesine dönüştürüldü.

2- İstanbul Modern ailesi

Müzenin yönetim kurulu başkanlığını yapan Oya Eczacıbaşı, Boğaziçi Üniversitesi’nde işletme eğitimi aldıktan sonra Londra’da müze işletmeciliği üzerine mastır yaptı. Kayınpederi Nejat Eczacıbaşı’nın kurucusu olduğu İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı’yla genç yaşlarda tanışan, pek çok bienalde görev alan Oya Eczacıbaşı, İstanbul Modern’de kendi koleksiyonundan da seçkiler sergiliyor. “İstanbul Modern Projesi”yle dünya çapında saygın isimlere verilen en prestijli Fransız nişanı Legion d’Honneur’ün de sahibi oldu.
İstanbul Modern’in çağdaş sanat eserlerinin şef küratörlüğünü Levent Çalıkoğlu yapıyor. Ona küratör olarak İstanbul Bienali’nin ve İKSV’nin
de direktörlüğünü yapan Çelenk Bafra, sanat danışmanı olarak da Paolo Colombo eşlik ediyor.

3- Unutulmaz retrospektifler

İstanbul Modern, senede bir kez düzenlediği retrospektif sergilerle bugüne dek 10 sanatçıyı kapsamlı şekilde ağırladı. Açılışı yapan Türk resminin önde gelen isimlerinden Fikret Mualla’ydı. Sergi süresince sanatçının Ara Güler tarafından çekilen fotoğraflarına da yer verilmişti.
Müzenin retrospektifleri arasında en çok ses getiren isim sanatçı Kutluğ Ataman’dı. “İçimdeki Düşman” adlı bu serginin öne çıkma sebebi ise dünyanın sayılı müze ve bienallerinde çalışmalarını kısıtlı sayıda sergileyen Ataman’ın ilk kez bu kadar çok eserine yer veriyor olmasıydı.
İstanbul Modern’de çok ilgi gören diğer bir isim ise 2012’deki “Kent Duvarlarının Yarım Yüzyılı” ile Burhan Doğançay’dı. 1960’lardan günümüze duvarlar aracılığıyla modern ve çağdaş kent kültürünün dönüşümünü araştıran Doğançay’ın retrospektif sergisi son
50 yıllık çalışmalarının
toplamı niteliğindeydi.

4- Eğitim programları

Müzenin öne çıkan en büyük niteliklerinden biri de eğitim faaliyetleri. Çağdaş ve modern sanatı öğretmek adına her yaş grubuna hitaben, hafta içi ve hafta sonları sergilere paralel boyama, maket yapımı gibi etkinlikler düzenleniyor. Müzede ayrıca özel gereksinimli çocuklar, görme engelli bireyler ve fırsat eşitliğinden yararlanamayan anne-çocuklar için ücretsiz faaliyetler de gerçekleştiriliyor.

5- Bienaller

2011 yılında düzenlenen 11. İstanbul Bienali ile 2012’deki 1. İstanbul Tasarım Bienali’ne ev sahipliği yapan İstanbul Modern, Türkiye ve dünyadan pek çok değerli sanatçıyı, önemli eseri ve galeriyi ağırladı. Müze, bienaller döneminde ziyaretçilere kolaylık sağlaması açısından bir bienal kitapçığı ile rehberlik hizmeti de sunuyordu.

6- Sinema etkinlikleri

İstanbul Modern belirli dönemlerde farklı temalarla hazırladığı sinema gösterimleri de düzenledi. Film severlerin ilgisini çeken sinema gösterimlerinde sıradışı sanat filmleri, kısa filmler, belgeseller, yabancı ülkelerden derlemeler, kadın temalı yapıtlar
ve sinema tarihinden örnekler sunuluyor.

7- Önemli koleksiyonlar

İstanbul Modern Sanat Müzesi’nde 10 yıl boyunca farklı dönemlerde pek çok önemli sanatçının eserlerinin bulunduğu kalıcı koleksiyonlar da yer aldı. Şef küratör Levent Çalıkoğlu bu sergileri şöyle anlatıyor: “Müzenin kalıcı sanat koleksiyonlarında farklı zamanlarda sırasıyla ‘Gözlem-Yorum-Çeşitlilik’, ‘Kesişen Zamanlar’, ‘Yeni Yapıtlar, Yeni Umutlar’
ve ‘Geçmiş ve Gelecek’ sergilerini ağırladık. Şu anda da mevcut olan ‘Geçmiş ve Gelecek’ koleksiyon sergisinde Bedri Baykam, Burhan Doğançay, Melek Güleryüz, Olafur Eliasson, Tomas Saraceno, Sterling Ruby gibi birbirinden değerli
136 sanatçının 180 yapıtı
bir araya geliyor”.

8- Restoran ve mağaza

Müzenin teras katındaki Boğaz manzaralı İstanbul Modern Restoran yemek menüsü her yıl yenileniyor
ve menüdeki yiyecek ve içecekler sergilerdeki temalara ya da serginin ismine göre de düzenleniyor.
Sergide yer alan sanatçıların eserlerinde kullandıkları motif ve temalardan esinlenerek üretilen çanta, takı, sanat kitapları, çocuklara yönelik objeler ve daha birçok tasarım ürününü İstanbul Modern Mağaza’dan ister ziyaret ederek isterseniz internet sitesi üzerinden satın alabiliyorsunuz.

9- Hüseyin Çağlayan sergisi

İstanbul Modern, 2010 yılında moda ve çağdaş sanatın önde gelen temsilcilerinden Hüseyin Çağlayan’ın 1994-2010 yılları arasında göçmenlik temasıyla ürettiği moda koleksiyonları, enstalasyonları ve filmleri “1994-2010” sergisiyle bir araya getirmiş ve sergi büyük ilgi görmüştü. Müze ayrıca değerli sanatçı Sarkis’in 1960’tan 2009’a kadar uzanan tarih temalı “Site” seçkisi; yedi kentin modern tasarım kültürünü anlatan “Tasarım Kentleri” ve Burhan Doğançay, Ömer Uluç, Fahrelnissa Zeit’ın da eserlerinin yer aldığı “Yeni Alımlar” adlı sergilerine de
ev sahipliği yapmıştı.

10- Tartışmalar

İstanbul Modern’in açılışından 10’uncu yılına kadar geçen süreçte birtakım tartışmalar da karşımıza çıktı. Bunlardan ilki 2005’teki Fikret Mualla retrospektif sergisiydi. “Fikret Mualla” sergisinin sorumlusuyken çekilme kararı alan Ferit Edgü, sergideki eserlerin sahte olduğunu belirtmişti. Oya Eczacıbaşı’nın “Şüphelendiğimiz tablolar hakkında araştırmalarımızı yaptık, içimiz çok rahat. Küratörlerimize güveniyorum” açıklamasıyla konu son bulmuştu.
Müzenin adını 2011’de “Bubi’nin eserlerine sansür mü uyguladı?” tartışmalarıyla duyduk. Gala Modern’in bağış gecesi için Bubi’ye sipariş edilen “Oturak” adlı eserin galaya kabul edilmemesi birtakım sanatçılar tarafından “sansür” olarak görülmüş, hatta bazı sanatçılar tepkilerini, eserlerini geri çekerek göstermişti. Müze “Sanatseverlere sunulan eserler müzenin sanat uzmanları, küratörleri tarafından özgürce seçilir” diyerek sansür uygulanmadığının altını çizmişti.