"Kan örneği kapıp getiren herkesi kabul etmiyoruz"

Sanatçının son karısı İlkim Karaca'nın "Emrah, Cem'in oğlu değil. Bunu sağlığında Cem bana söyledi" iddiasıyla başlayan tartışma yine İlkim Karaca'nın "Cem tıbben baba olamıyordu. O yüzden Emrah oğlu olamaz" sözü üzerine tazminat davasına dönüştü. Mahkeme de bu iddia üzerine Karaca'nın mezarının açılmasına karar verdi. Babalık davaları ve DNA testleriyle ilgili sorularımızı İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. İmdat Elmas yanıtladı... Bundan iki yıl önce kaybettiğimiz Cem Karaca'nın mezarı 24 Mart'ta açılıyor. Karaca'nın cesedinden alınacak örnekle DNA testi yapılacak ve Emrah Karaca'nın Cem Karaca'nın öz oğlu olup olmadığı anlaşılacak. Genel olarak var. Ama bunun nedeni genel olarak hukuk davalarında artış olması. İnsanlar ne kadar çok bilinçlenirse, haklarının farkına varırsa, adli süreçleri o kadar çok işletiyor. Bir de iletişim araçlarının gelişmesiyle birlikte insanlar nelerin araştırabileceğini daha iyi biliyor. Son yıllarda babalık davalarında bir artış var mı? Genellikle miras davası gibi adli bir süreç sonucunda gelişiyor. Bazen kuşkuya dayalı, adli sürecin başlamadığı, aile içi meraktan kaynaklanan başvurular da geliyor. Bu tür özel başvuruları kabul ediyoruz ama mutlaka hem anne hem baba hem de çocuğun onayı alınır. Kimler, neden babalık davası açıyor? Kesinlikle kabul etmiyoruz. Bunun belli bir prosedürü var. Rıza en başta aranan şey. Bir baba çocuğundan kuşkulansa bile bunun araştırılması da ailedeki herkesin rızasına bağlı. Yani çocuğun kan örneğini alıp getirenin başvurusu kabul edilmez mi? Mezarın açılması için mahkeme kararı gerekiyor. Ölen kişinin daha önceden alınmış dokusu varsa ve korunuyorsa mezarın açılması da gerekmeyebilir. Örneğin bir hastane tedavisi görmüştür ve bir tüp kan alınmıştır. Kanın bir kısmı çalışılmıştır ve diğer kısmı kalmıştır. Veya bir ameliyatta alınan bir organ hâlâ duruyor olabilir. Elde DNA kullanılabilecek bir materyal yoksa, gömülen kişinin mezarı açılır. Peki ya Cem Karaca örneğindeki gibi taraflardan biri artık yaşamıyorsa? Gömüldükten kısa bir süre sonra açılırsa yumuşak dokular alınabilir. Ama gömüldükten sonra yumuşak dokular hızla bozulmaya başlar. Cesedin bulunduğu mezar, toprağın yapısı, kimyasal yapı, canlılar gibi faktörler cesedin bozulmasını hızlandırabilir. Yumuşak doku bozulmuşsa kemik örneği alınıp kemik iliği üzerinde çalışılır. Kol ve bacak gibi uzun kemikler tercih edilir. Dişteki pubilla tabakasından da DNA elde edilebilir. Cesedin DNA araştırması yapmak için yeterli materyal taşıyıp taşımaması önemli. Bazen materyal alırsınız ama DNA çalışması için yeterli olmayabilir. Mezardan ne alınıyor? Ceset parçalanmış olabilir. Parçalanınca kemik iliği bozulabilir. İyi korunmamış olabilir. Kimyasal yapı iyice bozulmuştur. Veya çok uzun bir zaman geçmiştir. Genelde birkaç yıllık cesetlerde sorun çıkmıyor. Ceset iyi korunmuşsa yüzyıllarca da olsa, korunmuş materyal bulunup çalışma yapılabilir. Nasıl bir ortamda gömülü olan cesetten DNA çalışması için yetersiz örnek çıkıyor? "5-10 günde belirlenebilir" Daha çok kan alınıyor. En uygunu kandır. Ama yanak mukozasından da alınabiliyor. Artık Y kromozomu üzerinde de bakılabiliyor. Y kromozomu erkekten erkeğe nakledilen bir kromozomdur, kadınlarda bulunmaz. Bu durumda babadan değil de, babanın akrabalarından, dede veya amcadan örnek alınabilir. Yani o aileden, o erkeklerden geldiği anlaşılır. Hayatta olanlardan ne örneği alınıyor? O mahkemenin takdiri. Mahkemenin aradığı soruya tam cevap veremeyebilir. Mahkemeler, bunun mutlaka kişilerin üzerinde tespit edilmesini istiyor. O zaman Cem Karaca'nın mezarının açılmasına gerek yok diyebilir miyiz? 5-10 gün gibi kısa sürelerde de alınabilir. Bu laboratuvarın işleyiş tarzına ve imkanlarına bağlı. DNA testi sonuçları ne kadar sürede belli olur? Prensip olarak gelen dosya üzerinde hukuki önem taşıyan bir şeye rastlarsak raporumuzda belirtmemiz gerekiyor. O nokta hakim veya avukatların gözünden kaçmış olabilir. Böyle bir kanıtı, söylememizi engelleyen çok geçerli bir etik durum yoksa, aileye de dile getirilmesinde fayda var. Bir aile farklı bir nedenden dolayı Adli Tıp'a başvuruyor. Ve araştırma yapılırken çocuğun babaya ait olmadığı görülüyor. Bu gibi durumları bildiriyor musunuz? Tarafların sonuca itirazı olabilir veya mahkemenin kuşkusu olursa başka bir kurumdan da tekrar DNA analizi istenebilir. Bu DNA araştırmasında çok rastlanmasa da mahkemeler bazen tek bir bilirkişinin görüşüyle yetinmeyebilir. Adli Tıp babalık davalarında son merci midir? "Adli Tıp'ın puanları yükseldi" Tabii. Bu konuda uzmanlaşmak isteyenlerin sayısında artış oldu, puanlarımız da bu yüzden biraz yükseldi. Adli tıp eğitiminin eskiye kıyasla daha iyi yapılması, medyada daha sık yer almasının etkisi var bunda. Adli Tıp'a duyulan ilgide bir artış var mı? Tabii. Diğer programları dikkate alınca, daha cazip geliyor. Ama biraz abartı var. İşin içinde olduğumuz için bazı yorumların abartılarak sunulduğunu görüyoruz. Siz izliyor musunuz "CSI" gibi dizileri? Hayır, varılan sonucun yorumlanmasında çok yapılıyor. Adli Tıp'ta her zaman mutlak doğruyu bulmak gibi bir imkanımız yok. İmkansızlıklardan veya delil yetersizliğinden kaynaklanabilir bu. Otopside de bu böyle. Biz ölüm nedenini her zaman belirleyemiyoruz. O zaman da "Bu olguda şu nedenlerle bir sonuç verilememiştir" diyoruz. Teknoloji anlamında mı? Her tür teknik gelişme kullanılıyor. Teknikte abartı olmayabilir ama o teknik o sonucu hata payı olmadan verip verebiliyor mu, bu önemli. Orada yanlış değerlendirme olabilir. Dizilerde görülen teknikler abartılı mı? Evet, büyük oranda kullanılıyor. Bu teknikler Türkiye'de de kullanılıyor mu? Teknik anlamda yeterli miyiz? Ebru Çolak'ın şarkıcı Emrah aleyhine açtığı dava kamuoyunu uzun süre meşgul etti. Çolak'ın açtığı babalık davası sekiz yıl sürdü. DNA testiyle Tayfun'un babası olduğu ispatlanınca Emrah durumu kabullendi.İngiltere eski İçişleri Bakanı David Blunkett eski sevgilisi Kimberly Quinn'in çocuğunun babası olduğunu DNA testiyle kanıtladı. Blunkett'in isteğiyle gizlice yapılan testle küçük William'ın babası olduğu ortaya çıktı. Eski Beşiktaşlı futbolcu John Carew'in, ülkesi Norveç'te yapılan DNA testi sonucunda 22 yaşındaki Susan Namuddu'nun çocuğunun babası olduğu ortaya çıktı.Peru Devlet Başkanı Alejandro Toledo, Lucrecia Orozco adlı bir kadınla 1980'li yıllarda yaşadığı ilişkiden olan kızı Zarai Toledo'yu uzun süre reddettikten sonra evlatlığa kabul etti. Afrika asıllı Rus model Angela Ermakova'nın kızının babasının ünlü eski tenisçi Boris Becker olduğu DNA testiyle kanıtlandı.Eski Galatasaray başkanlarından Faruk Süren'in babası Fuat Süren hakkında açılan babalık davasında, Melisa Yelda Fıratlı'nın Süren'in kızı olduğu DNA testiyle saptandı. Fuat Süren, Melisa'nın babası olduğunu kabul etti. Medyaya yansıyan babalık davaları