ÇOCUKLARA KÜÇÜK PORSiYON LÜTFEN!

Çok fazla sayıda çocuk, iyi beslenmeye aldırmadan ya da karşı bir tavır içinde büyüyor. Bazısı gün boyu sürekli bir şeyler atıştırmaktan memnun, bazısı sadece obur ve aşırı kilolu. Jill Fullerton-Smith, ‘Gıdalar Hakkındaki Gerçekler’ adlı kitabında, çocuklukta obezitenin önemli bir problem olduğunu belirterek, “2004 yılı İngiltere Yıllık Sağlık Araştırması, yaşları 2 ila 15 arasındaki tüm İngiliz çocukların yüzde 19’unun (neredeyse beşte birinin) obez olduğunu gösteriyor. 1995’ten bu yana obezite oranlarında erkeklerde yüzde 10, kızlarda ise yüzde 15 artış oldu. Ayrıca çeşitli araştırmalar, aşırı kilolu çocukların aşırı kilolu yetişkinler olma olasılığının çok daha yüksek olduğunu gösteriyor.
Bu kadar çok çocuğun aşırı kilolu hatta obez olmasının ana nedenlerinden biri şekerli ve yağlı yiyecekler, abur cubur, çikolata ve cips yemeyi sevmesidir. Neden biz insanlar bu yiyecekleri bu kadar çok severiz? Tüm yaştan çocukları daha sağlıklı alternatifler denemeye özendirmek için bir şeyler yapabilir miyiz? Atıştırmalıkların ardındaki psikolojiyi araştırdık, örneğin onları saklamanın bir fark yaratıp yaratmadığını ve neden bu kadar çok sayıda ebeveynin çocuklarına sebze yedirmekte zorlandığına baktık” diyor.

DAHA AZ YEMESİNİ NASIL SAĞLARSINIZ?
Jill Fullerton-Smith, çocukların iştah sinyallerine ne kadar kulak verdiğini araştırmak için yaptıkları deneyi kitabında şöyle anlatıyor: “Bazı çocuklar ne zaman duracaklarını bilmez. Bu cümle düşündüğünüzden de gerçek olabilir, özellikle de konu yiyecekler olunca. Aynı şey bebekler için söylenemez, hepsinde kendi içlerinde bir ‘porsiyon kontrol’ sistemi var gibidir. Büyüdükçe çoğumuz bu yeteneği kaybediyoruz. Pratikte şekerli ve yağlı yiyeceklere sınırsız erişimin olduğu modern dünyada bunun sonucu çocukluk obezitesi salgını. Biz de deneyimizde sırf öğlen porsiyonlarını değiştirerek onları kandırıp daha fazla yedirebilir miyiz, görmek istedik. Çocukların günlük kalorilerinin üçte birini öğle yemeğinden alması gerektiğini söyleyen beslenme uzmanı Tanya Carr’la çalıştık. İki gün boyunca 5-6 yaşındaki aç kampçılar için öğle yemeği hazırladık. Sekiz çocuk vardı. Porsiyonlar dışında her şeyi aynı tutmaya dikkat ettik. Her iki sabah da çocukların çok meşgul olmasını sağladık, hepsini çok acıktıracak bir dizi fiziksel aktivite yaptırdık. Birinci gün ‘normal’ porsiyonda bolenez soslu spagetti hazırladık ve kalori hesapladık. İkinci gün, çocuklara yine aynı yemeği verdik ama porsiyonlar iki kat büyüktü ve iki kat çok kalori içeriyordu. Her iki günde de tabakta ne kadar yemek kaldığına baktık. Tahmin edebileceğiniz gibi, ilk gün çocukların hepsi yemeklerinin tamamını ya da hemen hemen tamamını bitirdi. İkinci gün çocukların bazıları, tabaklarını neredeyse temizledi. Deneyimizdeki çocuklar ikinci gün toplamda yüzde 73 daha fazla spagetti yedi. Çocukların hepsi ayrıca kurabiye ve taze meyvelerden oluşan tatlılarını da yedi.”


‘Süper menü’ almayın!
Porsiyon büyüklüğü büyük oranda alışkanlıktır. Gittikçe daha büyük porsiyonlar yeriz ama aynı ölçüde tokluk hissederiz. Porsiyon büyüklükleri arttıkça, çocuklar ihtiyaçlarından daha çok yemeye alışır.
-Çocuğunuz yemeğin az olmasından şikayetçiyse, önce önündekini yemesini sonra hâlâ açsa ikinci tabağı alabileceğini söyleyin. İlk ve ikinci porsiyonlar arasındaki zamanı açın, o zaman muhtemelen ikincisinde ısrar etmeyecektir.
-Çocukların yetişkinler kadar yemeğe ihtiyacı yoktur. Yemek servisi yaparken iki kere düşünün ve onlara tipik bir yetişkinin yiyeceğinden daha az koyduğunuzdan emin olun.
- ‘Süper boy’, ‘kral boy’ ya da yüzde 25 ekstralardan uzak durun. Bunun yerine mini ya da çocuk boy menüleri tercih edin.

TELEVİZYON OBEZİTEYİ TETİKLİYOR
Artan obezite problemine ilişkin unsurlar arasında en önemlisi televizyon izleme alışkanlığıdır. Televizyon izlemenin obeziteyi artırmasının birinci nedeni çok televizyon seyretmek ve çok uzun zamanı hareketsiz geçirmek anlamına gelir. İkinci nedeni reklamlar. Çocuk programları sırasında reklamların büyük kısmı atıştırmalıklar, diğer işlenmiş yiyecekler ve fast food restoranlarına ait. Üçüncüsü ise televizyon dikkat dağıtır. Televizyon önünde yerken doyma sinyallerine aldırmama eğiliminde oluruz. Bir film ya da sevdiğimiz bir diziyi izlerken azar azar da olsa fazla kaçırmak kolaydır.
Televizyonu kapatın, çocukları bisiklet binmeye, parkta oynamaya ya da sevdikleri herhangi bir aktiviteyi yapmaya teşvik edin. Çocuklarınız TV ya da bilgisayar önünde atıştırmalık istiyorsa, yağsız patlamış mısır, sebze çubukları ya da meyve dilimleri verin.

ÇOCUKLAR İÇİN ÖNERİ
1 Karbonhidrat yönünden zengin besinler enerji kaynağıdır. Kahverengi pirinç, tam undan makarna, tam undan ve tahıllı ekmekler, yulaf ezmesi, şekeri azaltılmış müsli gibi kahvaltılık tahıllar tercih edin. Kızartmak için tam tahıl içeriği en yüksek olan tam undan ekmekler seçin.
2 Büyüme ve onarım için, proteinli besinler yani yağsız et, balık, yumurta, baklagiller ve hububat tercih edin.
3Süt ürünleri sağlıklı kemikler için kalsiyum sağlar. Yarım yağlı süt ile yoğurt ve peynirlerin yağsız ya da az yağlı çeşitlerini tercih edin.
4 Meyve ve sebzeler, lif ve vitamin sağlar. Çocuğunuzun beslenmesinde mümkün olduğunca çok olmalarını amaçlayın. Tazeleri kadar donmuş ve konserveleri de faydalıdır. Taze meyveleri yoğurtla deneyin ya da kahvaltı gevreklerinin üzerine ekleyin.
5 Yağlar ve yağlı yiyecekleri her zaman dikkatli kullanın. Hayvani yağlar yerine daha çok bitkisel bazlı sıvı ve sürmelik yağlar kullanın. Yağlı yiyeceklerle atıştırmalıkları en az seviyede tutun.
6 Pasta, çörek, tatlı ve çikolata gibi şekerli yiyecekleri minimumda tutun. Bunlar ara sıra verilmeli.
7 Çocukların düzenli enerji tedarikine ihtiyacı vardır; düzenli ana ve ara öğünler bunu sağlamaya yardım eder. Öğünler planlanırsa, sağlıklı beslenmeleri kolaylaşır.

YENi TATLAR DENEMENİN 2 YOLU
Gıda dışında ödüller kullanın:
Sebzelerini yediğinde, ödül olarak muhallebi vermek sebzelerin hoş olmadığı, zevk almaktansa katlanılması gereken şeyler olduğu düşüncesini güçlendirir. Güzel yediğinde ve güzel davrandığında gıda dışında ödüller deneyin. Yıldız çizelgeleri ve pullar çocukları motive edebilir. Belli sayıda yıldız toplanınca biriken yıldızlar bir oyuncak, en sevdiği parka ya da sinemaya gitmek demek olabilir.
sürekli önÜNE çıkarın:
Araştırmalar, çocukların aynı yiyecekleri yiyip zevk alan anne babalarına, bakıcılarına ve akranlarından etkilendiğini gösteriyor. O halde yemek tabağınıza çekidüzen verin ve onların yemesini istediğiniz şeylerle doldurun. Sakin olun ve aynı yiyeceği ‘stresten uzak’ önlerine çıkarmaya devam edin. Yine reddedilirse, hiçbir şey söylemeden kaldırın. Bir hafta ara verin ve tekrar deneyin.