100 KAREDE iSTANBUL’UN SPOR TARiHi

‘İstanbul’un 100 Spor Kulübü’, günümüzün önemli takımlarından Galatasaray, Fenerbahçe, Beşiktaş’ın kuruluşu hakkında bilgi verirken Osmanlı İmparatorluğu’ndaki azınlıkların kurduğu takımlar, futbolun Osmanlı’ya gelişi, atıcılık, okçuluk, güreş ve değişik spor dallarında kurulan takımların hikayeleri de anlatıyor.
‘İstanbul’un Yüzleri Serisi’ projesi kapsamında, spor muhabiri Hacı Hasdemir tarafından hazırlanan kitapta, tarihsel olarak İstanbul’da çeşitli spor dallarında faaliyet gösteren diğer kulüpler hakkında da bilgiler veriliyor.

İddialı kürek yarışları Askerlerin savaşta daha fazla yararlılık göstermesi için, okçuluğun gelişimi amacıyla İstanbul’un fethinin ardından, bugünkü ‘Okmeydanı’ semti, bir fermanla okçuluk için ayrıldı. O dönem kurulan ve ismine ‘Okçuluk Tekkesi’ ismi verilen kuruluşun, bugünkü spor kulüplerinden pek bir farkı bulunmuyordu.
Çeşitli dönemlerde kurulan güreş tekkelerinin çalışma yöntemlerinin günümüzde bile geçerliliğinin koruyacak kadar ileri ve modern olduğu da anlaşılıyor. Osmanlı saraylarında, padişaha özel gösteriler için ‘Hasan Pehlivan Bölüğü’ kurulmuş, pehlivanlara büyük önem verilmişti. Saltanat kayıkları arasında yapılan iddialı kürek yarışları da büyük ilgi görürken, ilk modern sporlar 1481’de kurulan Galatasaray Lisesi’nde yapılmaya başlandı.

İlk maç Rum takımıyla Futbol, Osmanlı’da ilk kez 1870’li yıllarda Selanik ve İzmir’de oynandı. 1890’lı yıllarda İstanbul’un Moda semtinde yaşayan İngilizler futbolu İstanbul’a getiren ilk kişilerdi.
O dönemlerde istibdat yönetiminin hüküm sürdüğü İstanbul’da, insanların amacı ne olursa olsun bir araya gelmelerine şüpheyle yaklaşılıyor, en az 22 oyuncuya ihtiyaç duyulan futbola da soğuk bakılıyordu.
Müslüman Türk gençleri bu oyunu oynamak için her türlü tehlikeyi göze alırken, 1899’da devrin hafiye ve jurnalcilerinin dikkatinden kaçmak için bazı gençler Black Stockings (Siyah Çoraplılar) takımını kurdu.
Siyah çorap ve kırmızı formalarla mücadele eden bu ilk Türk futbol takımı, ilk maçını 26 Ekim 1901’de bir Rum takımıyla yaptı. Rum takımına 5-1 yenilen Black Stockings’in bu maçı aynı zamanda son maçı oldu. Tüm tedbirlere rağmen takımın Türk oyunculardan oluştuğu anlaşılınca maçtan sonra kulüp, hafiyelerin baskınına uğradı ve takım hemen dağıtıldı.
Bu arada, 1903’te Beşiktaş, 1905’te Galatasaray ve 1907’de Fenerbahçe futbolda yeni bir dönem başlatırken, 1908’de II. Meşrutiyet’in ilanıyla ard arda kulüpler kuruldu.

Okmeydanı’nda golf Tarihi bilinmemekle beraber, İstanbul’a golfun ilk olarak St. Andrews Lisesi’nde eğitim gören İskoç Ernest Thompson tarafından getirildiği biliniyor. Avrupa’nın en eski dördüncü golf kulübü olan ve 1895’te ‘Constantinapole Golf Club’ 12 çukurlu olarak Okmeydanı civarında kurulmuştu. 1911’de kulübün adı ‘Bosphorus Golf Club’ olarak değiştirildi. Bebek civarında, dokuz çukurlu olarak faaliyetini sürdüren bu yeni kulüp, 1920’ye kadar varlığını korudu.

Osmanlı’nın ilk spor kulübü İmparatorluğun ilk spor kulübü olan Tatavla Heraklis Jimnastik Kulübü, Kurtuluş semtinde oturan Rum gençleri tarafından 1896’da kuruldu. Kırmızı, siyah renklere sahip kulübün ilk sporcuları Galatasaray Lisesi ve Robert Koleji öğrencileriydi. Jimnastikle başlayan sportif faaliyetleri, atletizm, boks, güreş, basketbol ve futbolla devam etti.

Ankaragücü nasıl kuruldu? Ankaragücü’nün kuruluş aşaması da İstanbul’da gerçekleşti. Sultan Ahmet Sanat Okulu’nun öğrencilerinin 1910’da ‘Altın Örs’ ve ‘Sanatkârın Gücü’ adı altında kurdukları iki kulüp, 1913’te bir araya gelerek ‘Turan Sanatkârın Gücü’ adı altında birleşti. Yedi yıl süresince İstanbul Cuma Ligi’ne katılan futbolcular, 1920’de Milli Mücadelenin başlamasıyla Ankara’ya gitti. Böylece takım Ankara’ya taşınmış olurken, Milli Mücadele’de görev alan oyuncularından bazıları şehit düştü.
Takım, 1930’da Ankaragücü adı altında faaliyetlerini sürdürme kararı aldı.

Fenerbahçe’nin bugünlere gelmesinde emeği geçenler.

Yıl 1946. Kış yüzme müsabakası öncesi.