Harput Kalesi'nde yeni yeraltı yapıları bulundu

Elazığ’ın eski yerleşim yeri Harput Kalesi’nde yapılan kazıda yeni yer altı yapıları bulundu.

Kalede yapılan çalışmalar sırasında giriş kapısı yakınlarında Doğu Roma döneminde sarnıç veya kaçış amacıyla yapıldığı tahmin edilen tünel ile Artuklu döneminde kalenin yer altı yapılarına ulaştığı tahmin edilen girişi belirlendi.

Tünel, minare merdivenleri gibi dik bir şekilde zemine doğru inerken, yine basamaklarla yer altına inen tesis girişi, kendi zemininden yer yer zeminden 14-15 metre yükseklikte tavana sahip bulunuyor.

Elazığ Arkeoloji ve Etnografya Müzesi Müdürü ve kazı başkanı Haydar Kalsen, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Bakanlığın izin ve desteği ile Valiliğin büyük destek ve katkılarıyla kalede 2005 yılında başladıkları kazıya devam ettiklerini söyledi.

Kalsen, kazılarda çok önemli mesafeler aldıklarını belirterek, Urartular’dan son Osmanlı dönemine kadar birçok medeniyetin kültür varlıklarını, mimari kalıntılarını somut örneklerine açığa çıkardıklarını kaydetti.

Kazı bilimsel danışmanı emekli öğretim üyesi Prof. Dr. Veli Sevin ise kalenin 3 giriş kapısı içinde en eskisi olan ve Doğu Roma Dönemi’nden kaldığını tahmin ettikleri kapının yanında yaptıkları sondaj ve temizlik çalışmaları sırasında yeni bir yer altı tünelinin varlığını keşfettiklerini söyledi.

Kazı çalışması başlattıkları tünelin, taştan minare basamakları gibi dik bir şekilde aşağı doğru indiğini ifade eden Sevin, "Büyük bir ihtimalle kalenin su ihtiyacı ya da savunma veya gizli bir çıkış amacıyla inşa edilmiş. Eldeki veriler, daha çok Doğu Roma döneminde kullanıldığını yani kalenin en erken döneminde Roma dönemlerinde inşa edilmiş olabileceğini gösteriyor. Bu tünel Harput’un önemine yepyeni bir katkı. Geçen yıl bulunan Urartu-Artuklu zindanına ilaveten yepyeni bir katkı olarak ortaya çıkarılıyor" dedi.

Sevin, tünelin duvarlarının Doğu Roma Bizans, Artuklu ve Dulkadiroğulları izlerini taşıdığını, duvarların "Horasan Harcı" olarak bilinen kireç ve ince kum karıştırılarak elde edildiğini belirterek, sıvanın bin yıldır halen görevini yaptığını kaydetti.

-"KALENİN YER ALTI DÜNYASI"

Sevin, Harput Kalesi’nin bir yer altı dünyası olduğunun anlaşıldığını, Urartular döneminden başlamak üzere Bizans ve Artuklular’ın kalenin üzerine inşa ettikleri büyük yapılar kadar bir bölümünü de yer altına inşa ettiklerini söyledi.

Kazının her geçen gün yeni bir sürprizi müjdelediğini ifade eden Sevin, Bizans tünelinin çalışmaları sırasında bu tünelin üzerinde Osmanlı Mahallesi’nin altında yepyeni bir yer altı mimarisi ile karşılaştıklarını kaydetti.

Sevin, şunları söyledi: "Bu şimdiye kadar bulduklarımızın en görkemlisi. Gerçekten şaşırtıcı güzellikte, şaşırtıcı büyüklükte kapsam olarak da muazzam bir yer altı tesisiyle karşı karşıyayız. Henüz kapısı açılmakta olan bu tünelin içine de büyük çapta toprak dolmuş, ama içine girilebiliyor. Yürünebildiği kısmıyla zaman zaman kemerli tünellerin, kemerli tavanlarının yüksekliği 14-15 metreye kadar varıyor.

Hakikaten heybetli görkemli muazzam bir yer altı tesisiyle karşı karşıyayız." Sevin, tesis girişinin ana kayaya oyularak yapıldığını, kayanın bittiği yerde yine Horasan harcı kullanılarak örülmüş taş ve tuğlalardan yapıldığını belirterek, tuğla işçilik ve kemerlerin tesisin Artuklular döneminde yapıldığına işaret ettiğini anlattı.

Sevin, henüz kazıların çok başında olmalarına rağmen önemli yapılar ortaya çıkardıklarını belirterek, bulunan yapılar ile Harput’un Türkiye’nin, Doğu Anadolu’nun en dikkati çekici kültür, arkeolojik ve turistik merkezlerinden biri haline geleceğine inandığını sözlerine ekledi.

Harput Kalesi’nde yapılan kazılarda bugüne kadar kale camisi, konutlar, konaklar, dükkanlar, atölyeler, sokak ve meydanlar ile sarnıçlar ortaya çıkarıldı.

Kalede yer altı yapısı olarak kayaya oyulmuş, 90 basamakla yerin 30 metre altına doğru ilerleyen ve 12. Yüzyılda Artuklu Hükümdarı Belek Gazi’nin Kudüs Kralı 2. Baldwin’i hapsettiği zindan bulunarak, temizlenmişti.