Modern yaşamın getirdiği 7 ilginç fobi

Hızla gelişen yeni dünya düzeni ile korkularımız da değişime uğradı. Artık klasik fobilerin yerini; “âşık olma”, “hafızayı kaybetme” ve “uçak” fobileri almaya başladı. Psikolog Şencan Çıldır, modern çağın sıkça görülen ilginç fobilerini, tedavileriyle birlikte anlattı. Size düşen yalnızca fobinizle yüzleşmek...

 1. ‘Eyvah, ya unutursam..’
Aklınıza yazdıklarınız oradan uçup gitseydi ne yapardınız, hiç düşündünüz mü? Yoksa siz bunu aklınızdan hiç çıkaramadığınız için gününüzü kendinize zehir mi ediyorsunuz? Eğer yanıtınız “evet”se sizde “amnezifobi”, yani hafızayı kaybetme korkusu olabilir.
Nasıl tedavi ediliyor? Tedavi, sizi olası bir durum ya da imgelere, imajinasyon yoluyla aşamalı olarak maruz bırakmayı içeriyor. Hafızanızı kaybetme korkunuz, gevşeme egzersizlerinin de yardımıyla azaldıkça bu kez daha ciddi bilgileri unuttuğunuzu hayal etmeniz isteniyor.  

 2. ‘Sunum yapmak mı?‘
Çoğumuz topluluk önünde veya otorite konumundaki kişilerle konuşmaktan, tanıdık olmayan ortamlara girmekten aşırı kaygı duyabiliyoruz. Konuşurken hiç hata yapmaması gerektiğine, eğer hata yaparsa rezil olacağına inanıyor. Bu inançları da onu olumsuz beklentilere sürüklüyor: “Yine saçma sapan bir şeyler söyleyeceğim. Konuşurken kesin sesim kısılacak...” Ve kehanet gerçekleşiyor. Çünkü beyin, olumsuz da olsa kendisine verilen direktifi uygulamak için harekete geçiyor.
Nasıl tedavi ediliyor? Sosyal fobi, ilaç ve terapilerle başarıyla tedavi edilebiliyor.

 3. ‘Eyvah âşık oluyorum!’
Akşam yemeği için hazırladığınız birbirinden nefis yemeklerle beklemeye başlamanın üzerinden iki saat geçmesine rağmen o gelmiyor. Kalbiniz sıkışıyor, tepeden tırnağa terliyorsunuz. Artık âşık olma fikrinden bile korkuyor, bundan sonra duygusal ilişkilere girmeyeceğinize dair söz veriyorsunuz. Ve kısa süreli ilişkilere yelken açıyorsunuz. Aman dikkat, siz bir “filofobik” oluyorsunuz. Yani,  “âşık olma fobisi”ne yakalanıyorsunuz!
Nasıl tedavi ediliyor? Filofobide korku nesnesi kişinin kendi duygusu olduğu için tedavide kişi imajinasyon denilen hayal etme egzersizleriyle âşık olmaya zorlanıyor. Ve kademeli olarak bu korkuyla yüzleşmesi sağlanıyor. 

 4. ‘Aynalar düşman bana’
Cildinizde kahverengi lekeler mi oluşmuş? Yanaklarınız da sarkmış gibi. Nefes alışverişiniz birden hızlanıyor. Bu aynadaki yaşlı görüntüye bakmaya tahammül edemiyorsunuz. Aynaları artık kendinize düşman olarak görüyorsanız, sizi uyaralım, “eisoptrofobi” yani “ayna” fobisine yakalanmış olabilirsiniz. 
Nasıl tedavi ediliyor? Aynalara bakmaktan korkuyorsanız, yaşam biçiminiz ve semptomlarınızla ilgili aşamalı bir tedavi planı uygulanıyor. Korku nesnesi olan aynayla aşamalı yüzleştirme yapılırken, gevşeme egzersizleriyle sakinleşmeniz  sağlanıyor.

 5. ‘Ayaklarım karaya bassın’ 
Uçağa biner binmez; nefessiz kalıyor, boğulacakmış duygusuna kapılıyor ve hızlanan kalp atışlarınızla adeta cehennem azabı yaşıyorsunuz. Sırf bu yüzden, çoğu kez rahat bir uçak yolculuğu yerine, saatlerce süren kara yolculuğuna katlanıyorsunuz. Çünkü siz, uzun süredir “uçak fobisi”nden yakınıyorsunuz.
Nasıl tedavi ediliyor? Uçak fobisi diğer fobilerde olduğu gibi “bilişsel davranışçı terapi” yaklaşımıyla çözümlenebiliyor. Bu tedavi, uçak ve uçmakla ilgili doğru bilgi aktarımı, çarpıtılmış kötü düşüncelerinizin değiştirilmesi ve gevşeme egzersizlerini kapsıyor. Sizi bu ulaşım aracına aşamalı olarak maruz bırakmak ise tedavinin temel noktası. Bunun için de, hayal etme tekniği, üç boyutlu filmler ya da simülasyon uçaklardan yararlanılıyor.

 6.‘Kan veremem ben’
Sık sık idrara çıkma ve aşırı uyku şikâyetiyle başvurduğunuz doktorunuz, sizde tip 2 diyabet olabileceğinden şüphe ederek kan testi yaptırmanızı istiyor. “Tabii ki” diyorsunuz ama aklınıza enjektör ve kan görüntüleri gelir gelmez aniden kalbiniz adeta yerinden fırlayacakmış gibi çarpmaya, nefes alıp verişleriniz hızlanmaya başlıyor. Mideniz bulanıyor, başınız dönüyor, derken gözleriniz kararıveriyor ve... Bu fobinin etkisi altında olan kişiler kan veya enjeksiyon görmek şöyle dursun, bunların adı bile geçtiğinde yoğun anksiyete duyuyor, hatta bayılabiliyor. 
Nasıl tedavi ediliyor? Eğer kan veya enjeksiyon fobiniz varsa, terapistiniz sizi bu uyaranlarla aşamalı olarak yüzleştiriyor. Örneğin, size kan veya enjektör resmi gösteriyor. Bu uyaranlara karşı hissettiğiniz korku bir süre sonra gevşeme egzersizlerinin de etkisiyle azaldıkça, bir adım daha atılıyor. Terapistiniz bu kez elinde bir enjektör tutabiliyor, sonrasında da sizin bu nesneyi tutmanızı isteyebiliyor. Tedaviye, enjeksiyon ve kan sizin için fobi nesnesi olmaktan çıkıncaya kadar devam ediliyor.

 7. ‘Seks isteme benden’
Hemen hepimiz, ailemizden veya çevremizden cinsel yaşamla ilgili uyarılar ve baskılarla büyüdük. İnsanın en doğal ihtiyacı olan cinselliği sakınılması gereken bir suç gibi gördük. Çok eşli bir cinsel yaşamın hızla yayıldığı günümüzde, aldatıldığımızı öğrenerek veya güzel bir gece yaşadığımız partnerin ertesi sabah sırra kıdem basmasıyla derinden sarsıldık. Yüreğimizde oluşan derin darbelerin bize çıkardığı fatura ise: “Erotofobi”. Yani, sekse karşı duyulan aşırı korku ve tiksinti.
Nasıl tedavi ediliyor? Seks korkusunda psikoterapi önemli yarar sağlıyor. Geçmişte nasıl bir cinsel yaşama sahip olduğunuz ve ne tür duygular hissettiğiniz gibi detaylı bilgiler ediniliyor. Ardından cinsellikle ilgili yanlış inanışlarınızın değiştirilip, yerine doğru bilgilerle donatılmanız sağlanıyor.