SORUDA KARACiĞER NAKLi

1-Karaciğer nakli ne zaman gündeme geliyor?
Karaciğerin fonksiyonlarını yerine getiremediği kronik yetmezlik, çatapat ya da mantar zehirlenmesi, hızlı ilerleyen bazı hastalıklar gibi durumlarda oluşan akut yetmezlikler ve primer tümörlerde tek tedavi şansı, organ nakli.

2-Nakil olması gereken hastaların başka tedavi şansı var mı?
Hayır, maalesef başka bir tedavi şansları yok. Nakil olamazlarsa çok kısa süre içerisinde hayatlarını kaybediyorlar. Nakil bekleme listelerine bakıldığında acı bir gerçekle karşı karşıya kalıyoruz. Böbrek nakli bekleme listeleri hızla artarken, karaciğer nakli listelerinde çok daha az bir artış yaşanıyor. Çünkü karaciğer hastaları bu sırada hayatını kaybediyor.

3-Organ bağışı olmazsa canlıdan nakil yapılabiliyor mu?
Ülkemizde organ bağışı oranları maalesef çok düşük. Bu durum insanları yakınlarına karaciğer vermeye mecbur bırakıyor. Yöntem vericinin sağlığı açısından zaman zaman sorun oluşturabiliyor. Dördüncü dereceye kadar ailelik bağı olan ve kan grubu tutan herkes birbirine karaciğerinin bir parçasını verebiliyor. Hem vericinin hem de alıcını karaciğeri, ameliyattan bir ay sonra normal boyutlarına ulaşıyor.

4-Canlı nakillerde başarı şansı yüksek mi? Nakil listelerinde yıllarca bağış bekleyenlerin sağlık durumları çok kötü oluyor. Uzun süre beklemenin sonucunda karaciğer tüm fonksiyonlarını yitiriyor, karınlarında asit oluşuyor ve vücut enfeksiyona açık hale geliyor. Canlıdan nakildeyse hastanın sağlığı tam olarak bozulmadan erken evrede tedavi gerçekleşiyor. Ayrıca hem verici hem de alıcı açısından nakil hazırlık aşaması çok daha sağlıklı.

5-Kimler karaciğer verebilir?- 18-65 yaş arasındakiler,
- Diyabet, kalp, solunum hastalıkları ve böbrek fonksiyon bozukluğu olmayanlar,
- Kilosu ideal sınırlarda olanlar,
- Hepatit B taşıyıcısı olmayanlar,
- Aşırı sigara ve alkol kullanmayanlar.

6-Bebeklere de karaciğer nakli yapılabiliyor mu? Evet. Bebeklerde uzun süren sarılıklar, karaciğer ve safra yollarındaki sorunların en önemli belirtisi. Ayrıca sarılığa iştahsızlık ve huzursuzluk gibi şikayetler de ekleniyorsa bebeğin değerlendirilmesi gerekiyor. Bu çocuklarda aynı zamanda kilo alamama ve büyüme geriliği gibi sorunlar da gözlemlenebiliyor. Bebeklerin karaciğerlerinin küçük olması da nakil şansını büyük oranda artırıyor. Çünkü vericiden alınan çok küçük bir parça bile bebeğe yetiyor.

7-Organ bağışında yaşın önemi var mı? Organlarımızın yaşı bizim gerçek yaşımızdan çok daha genç ya da yaşlı olabiliyor. Örneğin 80 yaşındaki birinin karaciğerinin kendisinden 60 yaş küçük birine nakledilebilecek kadar sağlıklı ve genç olması mümkün. Organlar, çevresel faktörlerden çok fazla etkileniyor. Hava kirliliği, kafeinli gıdalar, kötü beslenme, stres ve alkol gibi etkenler vücudu yorduğu gibi karaciğer sağlığını da bozuyor.

8-Bahar aylarında sık yaşanan mantar zehirlenmelerinden karaciğer nasıl etkileniyor?
Zehirli mantar, karaciğerin fonksiyonlarını tamamen bozuyor. Mantarı yedikten iki gün sonra halsizlik, mide bulantısı, kusma ve şuur bulanıklığı gibi belirtilerle zehirlenme ortaya çıkıyor. Eğer müdahale edilmezse bir hafta içerisinde hasta hayatını kaybediyor.

9- Mantar zehirlenmesinden kurtulma şansı var mı?
Mantar zehirlenmesinden kurtulmanın tek yolu, karaciğer nakli. Ancak genelde mantar ailenin tüm bireyleri tarafından yendiği için zehirlenme herkeste görülüyor. Bu nedenle de organ verebilecek kimse bulunamıyor. Bu durumda çok hızlı şekilde hareket edip hasta için karaciğer nakli acil bildirimi yapılıyor. Organ bağışının çok az olduğu ülkemizde maalesef bu gibi durumlarda karaciğer bulmak çok kolay değil.

10- Organ nakli rakamlarında artış yaşanıyor mu?Son yıllarda organ nakli rakamlarında artış yaşansa da maalesef yeterli değil. Ülkemizde yapılan karaciğer nakillerinin yarısı canlıdan diğer yarısıysa kadavradan gerçekleşiyor. Ancak Amerika’da gerçekleşen nakillerin yüzde 100’e yakını kadavra nakiller. Bizim de bu seviyelere gelebilmemiz için toplumumuzun organ bağışı konusunda yeterli bilince ulaşması gerekiyor.

BiTTi