ÜREME SAĞLIĞINA GENETİK MÜDAHALE - HER 6-7 ÇiFTTEN BiRi YARDIM ALIYOR

İstanbul Florence Nightingale Hastanesi Tüp Bebek Merkezi'nden Prof. Dr. Bülent Baysal, doğurganlık oranları hakkında bilgi verdi ve üremeyi etkileyen faktörleri anlattı.

Türkiye'deki doğurganlık oranları nedir?
Bu soruya net sayılarla cevap vermek mümkün değil fakat bazı verilerden sonuç çıkarabiliriz. Ülkemizde her yıl tüp bebek tedavisi uygulama sayısı artıyor. Evlenen her 6-7 çiftten biri, gebe kalamadığı için hekime başvuruyor. Bunların bir kısmı araştırma aşamasında, örneğin kadının yumurtalık kanallarını görüntülemek için çekilen filmden sonra veya bilimsel olmayan bir tavsiyeyi uygularken rastlantısal olarak gebe kalıyor. Doğurganlıkla ilgili araştırmalar, çok zor ve uzun boylu değil. Öncelikle; erkekte sperm sayısı, kadında yumurtlama düzeni ve yumurta rezervi ile genital sistemin üreme fonksiyonu için uygun olup olmadığı araştırılıyor.

Dünya genelinde durum nedir?
Dünyada 5 milyondan fazla bebek, tüp bebek tedavisiyle doğdu. Bunların özel bir soruna sebep olmaksızın sağlıklı bir yaşam sürdükleri son 25 yılda görüldü. Hatta tüp bebek olarak doğanlar çocuk sahibi olmaya başladı.

Erkek sperm sayısının 20 yıl öncesine göre azaldığı söyleniyor. Bu doğru mu?
Bu sorunda farkında olmadan günlük yaşamda karşılaştığımız toksik maddeler, ilaçlar, madde kullanımı, alkol ve sigaranın etkili olduğunu söyleyebiliriz. Ayrıca cinsel yolla bulaşan hastalıklara da özel bir paragraf açmak gerekiyor.
Bariyer yöntem (kondom) kullanmadan cinsel ilişkide bulunmak ve çok partneri olmak, kadın ve erkekte sorunlara yol açıyor. Belirti vermeden kadında yumurtalık kanallarının tıkanmasına, rahim içi zarında olumsuz değişikliklere sebep olabiliyor ve yardımsız gebe kalınmasını güçleştiriyor hatta imkansız kılıyor. Erkekte ise spermin dışarı çıktığı kanalların daralmasına veya tıkanmasına sebep olarak eşin gebe kalmasını sağlayacak sıvının dışarı çıkışı önleniyor.
Bir çiftin çocuk sahibi olmasına yetecek asgari koşullar olduğunda; kadının düzenli yumurtlaması, erkekte mililitrede 15 milyon sperm çıkması (eskiden 20 milyonken Dünya Sağlık Örgütü 15 milyon olarak değiştirdi), kadında rahmin normal ve yumurtalık kanallarının açık olması durumunda üreme gerçekleşebiliyor.
Bütün bu koşullar sağlandığında kadının gebe kalma oranı bir yılda yüzde 85'tir. Bu hızı, diğer bir deyişle gebe kalma şansını etkileyen faktörlerin başında da kadın yaşı geliyor.

EN GELİŞMİŞ YÖNTEM TÜP BEBEK TEDAVİSİ
Kadınların eskiye göre, daha geç yaşta anne olması doğurganlığı nasıl etkiliyor?
Çalışma hayatı, kariyer planları ve ekonomik koşullar çiftlerin evlenme planlarını daha ileri yaşlara bırakmalarına yol açıyor. Kadınlarda yaşlanmaya bağlı olarak yumurta rezervi azalıyor. Bu süreç, 37 yaşından sonra daha da hızlanıyor ve gebe kalma şansı düşüyor.
En ileri tekniklerle tüp bebek yapılsa ve en kaliteli embriyolar transfer edilse bile genel olarak ay başına gebe kalma şansı oldukça az. Yumurta rezervini bazı kan testleri gösterse de, kolaylıkla ultrasonla her iki yumurtalıktaki toplam yumurta adayları sayılabiliyor. Bu sayı bize kadının o ayki yumurta grubunu gösteriyor. Bu gruptaki yumurta sayısı, aşağı yukarı izleyen aylarda da aynı gidiyor ve rezerv hakkında bilgi veriyor. Eğer bu sayı beşten azsa rezervin düşük olduğu kabul ediliyor ve genellikle yardımcı üreme tekniklerine başlanması öneriliyor.
Yardımcı üreme tekniklerinde en gelişmiş yöntem, tüp bebek tedavisi. Bu uygulamanın iki ana çeşidi var:
Klasik tüp bebek ve mikroenjeksiyon tedavileri. Son yıllarda teknolojinin de yardımıyla uzman merkezlerde eve giden bebek oranları arttı.
Fakat yine de yumurta ve spermin sağlıklı ve yeterli sayıda olması çok önemli. Hiç sperm çıkışı olmayan erkeklerde mikroTESE operasyonuyla testislerden sperm elde ederek mikroenjeksiyonla çocuk sahibi olma şansı elde ediliyor. Sonuç olarak, çocuk sahibi olmayı ileri yaşlara ötelememekte fayda var.

YARIN: AKRABA EVLiLiKLERi