YAŞLILIKTA SIK GÖRÜLEN HASTALIKLAR - YAŞLILIK TIBBI GERiATRi

Amerikan Hastanesi İç Hastalıkları Bölümü’nden Uzm. Dr. Mehmet Karaca, ileri yaş bireylerde sık görülen hastalıklar hakkında bilgi verdi. “Yaşlı bireylerin büyük bölümü, birden fazla kronik hastalığa sahip. Tansiyon, diyabet, kalp-damar sorunları bunlara örnek. Kişinin üç veya daha fazla kronik hastalığının olması durumuna “multi-morbidite” denir.
Geriatri uzmanları, yaşlanma biyolojisi, hastalıklar ve diğer durumlar hakkındaki tecrübelerini harmanlayarak bireye sağlık sistemi içerisinde kaybolmadan, tedavi hedeflerine en uygun kararları vermeleri konusunda rehberlik eder.
Geriatri uzmanının bir diğer görevi de yaşlının fonksiyonel durumunu, bedensel ve ruhsal sağlığını, zihinsel performansını, günlük yaşam aktivitelerini, toplumsal hayata aktif katılımını değerlendirmek. Bu sayede ileride gelişebilecek sorunlara yönelik koruyucu önlemler alınabilir.

Geriatri uzmanlarının ilgilendiği konular:
Kaza ve yaralanmaların önlenmesi: 65 yaş üzeri her dört kişiden biri, yıl içerisinde bir kere düşme yaşar. 80 yaşından sonraysa risk, iki kat artar. Bu düşmelerin bir kısmı ciddi yaralanmalar, fiziksel kısıtlılıklar, uzun hastane yatışları ve hatta ölümle sonuçlanabilir. Duman zehirlenmesi, yanmalar da bu yaş grubunda sık görülür.
Hareket ve denge sorunları: Hareket ve denge sorunları, kan basıncı düşüklüğünden eklem problemlerine, kas gücü kaybından ilaç yan etkilerine kadar pek çok nedene bağlı olabilir.

Görme ve duyma problemleri: Duyu kusurları ve bunların neden olduğu iletişim sorunları, yaşlı bireyin kendini toplumdan soyutlamasına hatta depresyona bile neden olabilir. Geriatri uzmanları düzenli tarama muayeneleri yaparak duyu kayıplarına erken tanı konulmasını sağlar, kayıpların ilerlemesini durdurmaya çalışır.

Beslenme: Geriatristler, yaşlı bireyin beslenme alışkanlıklarını sorgular ve saptanan sorunları düzeltmek için ekip arkadaşlarıyla bir beslenme planı hazırlar.
Aşılar: Takip edilen hastaların aşı durumu tespit edilerek bu yaş grubunda önerilen aşıların uygulanması konusunda rehberlik hizmeti sunulur.

Cinsellik: Yurt dışı kaynaklı istatistikler, 65 yaş üzeri evli erkeklerin yüzde 74’ünün ve kadınların yüzde 56’sının cinsel olarak aktif olduklarını gösteriyor. Tatminkâr bir cinsel yaşamın önündeki sorunlar, yaşlanma sürecinin doğal bir sonucu değil. Cinsel fonksiyonu etkileyebilecek artrit, şeker, halsizlik, “kalp krizini tetikleme korkusu”, ilaç yan etkileri gibi konularda merak ve endişelerin giderilmesi hedeflenir.

İdrar kaçırma: Geriatrik değerlendirme kapsamında idrar kaçırma sorunu olan hastalar tespit edilir, problemin nedenini saptamaya yönelik araştırmalar yapılır ve tedavi düzenlenir.
Bilişsel sorunlar: En sık bunamaya rastlanır. Adını en sık duyduğumuz bunama tipi. Geriatristler standart testlerle hastalarını bilişsel gerileme ve bunama açısından tarar. Bilişsel gerilemelerin bir kısmı tespit edildiğinde düzeltilebilir sebeplere bağlı olduğundan, bunları belirlemeye yönelik araştırmalar ve tedaviler yapılır.
Depresyon: Depresyon bu yaş grubunda oldukça fazla rastlanan bir duygu-durum bozukluğu. Bunamanın
aksine daha hızlı başlar. Zihinsel yavaşlamaya, toplumdan soyutlanmaya, beslenme bozukluklarına, tedaviye uyumsuzluğa, bedensel ağrılara, umutsuzluğa, halsizliğe, suçluluk hissine, uyku problemlerine, unutkanlığa ve en ağır vakalarda intihara bile yol açabilir. Geriatrik değerlendirme kapsamında tüm hastalar depresyon açısından taramaya tabi tutulur.

YARIN: YAŞLI OLMAYI ANLAMAK