ERGENLERi ANLAMA REHBERi - KÖTÜ ALIŞKANLIKLAR

Anadolu Sağlık Merkezi’nden Dr. Zafer Atasoy, çocuğun ergenlik döneminde karşılaşabileceği kötü alışkanlıklar hakkında bilgi verdi: “Sigara, alkol ve uyuşturucu, çocukların daha çok meraklarına yenik düşerek denedikleri, sonrasında alışkanlık haline gelen bağımlılıklar. Aralarında en yaygın olanı da belki de en kolay ulaşılabilen olduğu için sigara. Çocuklar sigara içmeyi sanki bir basamak atlama ya da kendini bir yere ait olma olarak görür. Elbette çevresindekilerin kullanıyor olması ve kendisini yönlendirmeleri, “cesaretlendirmeleri” de bir başka etken. Alkolün de temelinde yine merak duygusu yatar. Ancak alkole ulaşmak sigaraya göre daha zor. Alkolün etkisi, daha uzun dönemli. Sonuçta bu maddeler için çocuğun içinde bulunduğu koşullar ve ulaşılabilirlik çok önemli. Bir de çocuğun ekonomik durumu.

İlk alkol deneyiminde yanında olun
Bu alışkanlıklarla ilgili ailelerin men ederek ya da ceza vererek bir şey yapma şansları pek yok. Çocuk isterse bir şekilde bu maddelere ulaşır. Bunun yerine 1-2 kez çocukla konuşulması yeterli olur. Durmadan konuyu çocuğun önüne getirmek, ters tepki yaratır. Alkol konusunda önerim, ailelerin ilk deneyimlerinde çocuğun yanında olması. Çünkü bu deneyimde çocuğun yanında, alkolün bırakacağı etkiyi taşıyabilecek birinin olması lazım. Bu süreçte çocuk kendini tanır, alkolün kendini nasıl etkileyeceğini öğrenir ve ilerisi için ona göre davranır.
Çocuğu tüm bu maddelerden uzaklaştırmak için sanat ve spor etkinliklerine yöneltmek, en önemli koruyucu yöntemlerden biri. Sanatın ve sporun, gencin hem bedensel hem de zihinsel olgunlaşması için çok ciddi katkıları var. Sanat disiplin gerektirir, spor da ruhunu geliştirir.”

CiNSELLiK VE iLK DENEYiM

Kendini fark etme
Ergenlikte kendini fark etme ergenlikte kızlarda âdetle, erkeklerdeyse meni yapımıyla başlar. Bunlar, doğurganlığın da başladığının işaretidir. Genellikle 11-12 yaşlarında ortaya çıkar. Hormonal ve bedensel olgunlukla birlikte karşı cinse, cinsel etkinliklere eğilim artar. Bütün bunların gerçekleşmesi için hem zihinsel hem de bedensel olgunluk gerekir. Örneğin 13-14 yaşındaki bir ergen, anne-baba olabilecek haldedir ama erişkin bir anne-baba adayı gibi cinsellik yaşaması söz konusu değildir. Çünkü bu dönemde, işin ne kadarının üreme, ne kadarının sevgi ve ne kadarının cinsellik olduğu zihinde çok karışıktır. Bazı duyguları vardır ama bunların nereye kadar gittiğinin farkında olmadığı bu süreç, 15-16 yaşına kadar sürebilir. Cinselliği daha gerçekçi yaşamaksa bu noktadan sonra olur.
Kültürel ve ekonomik faktörler, ilk deneyimi farklılaştırır. Aslında ilk deneyimin karşı cinsle aktif bir ilişki olması da gerekmez. Örneğin mastürbasyon da bir ilk deneyimdir. Mastürbasyon bir orgazm yaşamadır ve çocuk bu orgazmla o güne kadar yaşamadığı bir şeyi tecrübe eder.

İçinde duygu olmalı
İlk ilişkinin zedeleyici olmaması adına bazı şeylere dikkat edilmeli. Özellikle cinselliğin sadece organik bir ilişki olmadığı ve sağlıklı bir ilişkinin içerisinde mutlaka duygusal bir bağın da bulunması gerektiğinin söylenmesi gibi. Çünkü duygusal bir ilişki olmazsa durum, mekanik hale döner, çouk için travmatikleşir. Bunun için ilk deneyimin içinde sevginin, sıcaklığın olmasında fayda var.

Ebeveyn durumu anladığında
Ebeveynlerin çoğunluğu, oğlunun sesinin kalınlaştığını, sakalının çıkmaya başladığını ve aynı şekilde kızının memelerinin belirginleştiğini gördüğünde, çocuklarının büyüdüğünü fark edip ona göre davranır. Bunlar hoş karşılanan durumlar olmasına rağmen çoğu zaman saklanması gereken bir şey gibi görülebilir. Özellikle kız çocuklarına, annelerinin ya da aileden bir kadının âdet karşısında ne yapması gerektiği konusunda bilgi vermesi uygun olur. Bu yaşadıklarının gelişim süreci olduğunu, bedenin bir işlevi bulunduğunu anlatabilirsiniz. Bunun okullarda da anlatılması gerekir.

Müdahale gerekir mi?
Çocuğu kısıtlayıcı, engelleyici bir davranışın doğru olmadığını düşünüyorum. Örneğin mastürbasyon, bence cinselliğin, cinsel duyguların en zararsız şekilde ifade edilmesidir. Mastürbasyon, enerjinin boşalmasına yol açar ki, bu bakımdan sağlıklı olduğunu söylemek isterim. Ancak bazı gençler bunu amaç ve hatta performans haline getiriyorlar... Bu durumda kendilerine zarar vermemeleri adına müdahale etmekte yarar var.
Çocuğunuzla konuşmaya çalışın. Konuşurken kendi deneyimlerinizi anlatabilirsiniz. Mutlaka cinsel yolla bulaşan hastalıklarla ilgili bilgi verin. Eğer ne yapacağınızı bilemiyorsanız bir uzmandan yardım alın.

YARIN:BESLENME NASIL OLMALI?