KRONİK YORGUNLUK BELİRTİLERİ

Genel halsizlik, çabuk yorulma ve konsantrasyon güçlüğü olarak ifade edilen yorgunluk, çok sık rastlanan bir şikayet. İş performansını, aile yaşamını ve sosyal ilişkileri olumsuz yönde etkiler.

Yorgunluğun en sık nedenleri arasında aşırı egzersiz, uyku bozukluğu, beslenme yetersizliği, kondüsyon eksikliği, üst solunum yolu enfeksiyonları, kansızlık, tiroid hastalıkları, akciğer sorunları, ilaçlar, viral hastalıklar, kanser ve depresyon var.

Özellikle sakinleştirici, alerji ve tansiyon ilaçları, kas gevşeticiler, antibiyotikler yorgunluğa yol açabilir.

Ne zaman kronik sayılır?

Altı aydan uzun süren yorgunluk, kronik kabul edilir. Kronik yorgunluğun 2/3’ünden psikiyatrik hastalıklar, özellikle de depresyon (yüzde 58) sorumlu.

Kronik yorgunluğun yüzde 10’undan azını ‘kronik yorgunluk sendromu’ oluşturur. Bu durumda tıbben açıklanamamış zihinsel ve fiziksel yorgunluk haliyle birlikte uykuda dinlenememe, konsantrasyon güçlüğü ve grip benzeri semptomlar (baş ağrısı, kas ağrısı, eklem ağrısı, boğaz ağrısı, halsizlik) gelişir.

Fizyolojik yorgunluk farklı

Egzersiz, uyku ve beslenme arasındaki dengesizlik yüzünden ortaya çıkan fizyolojik yorgunlukta altta yatan tıbbi bir sorun yoktur ve dinlenmekle geçer.

Organ hastalığına bağlı yorgunluk, genellikle aktiviteyle görülür.

Depresyonda, kişi genel olarak hiçbir şey yapamayacağını tanımlar. Kronik yorgunluk sendromunda ise yorgunluğun egzersizle ilgisi yoktur, istirahatle de geçmez.

Tedavi kişiye özel olmalı

Fizyolojik yorgunlukta yeterli (erişkinler için geceleri 7 - 8 saat) ve iyi uyku önemli. Düzenli egzersiz, enerji düzeyini artırır ve yorgunluğu azaltır. Depresyonu olanlarda antidepresif ilaç tedavisi önerilir. Antidepresanlar yorgunluğu artırabilmesine rağmen, 6 - 8 hafta kullanmadan kesilmemeli.

Gerek klinik deneyimler, gerek araştırmalar, kronik yorgunluk sendromu tedavisinin zor olduğunu gösterir.

Kronik yorgunluk sendromu, son zamanlarda tanımlanmış bir sorun. Yaşlılarda nadiren gelişir. Bu hastalarda motivasyon azlığı, konsantrasyon yetersizliği, halsizlik ve huzursuzluk gözlenir. Kronik yorgunluk sendromu tanısı için aşağıdaki iki kriter gerekir:

1- Klinik olarak değerlendirilmiş, tanımlanamayan, devamlı veya tekrarlayan yorgunluğun yeni ya da bilinen bir zamanda başlaması. Devam eden bir hareketlilik sonucu olmaması, dinlenmekle geçmemesi, iş, eğitim, sosyal ve özel yaşam aktivitelerinde belirgin azalmaya yol açması.

2- Altı aydır devam etmesi.

Neler yapmalısınız?

-Stresi kontrol etmeyi bilmeliyiz.

-Düzenli hayat tarzı, hafif fiziksel egzersiz, sağlıklı beslenme ve ideal kiloyu korumak kronik yorgunluktan korunmada temel kurallar.

-Uyku ritmine dikkat etmek gerekir.

-Alkol ve sigarayı bırakmak, yorgunluktan kurtulmada en önemli etkenlerden.

-İş yoğunluğunu azaltmak, sorumlulukları paylaşmak veya kısa süreli molalar faydalı olabilir.

-Doktor kontrolünde vitamin ve mineral takviyesi önerilir.

MİNİ TEST

Testi uygulamak için aşağıdaki cümlelere ne kadar katıldığınızı belirten 1’den 7’ye kadar bir puan vermeniz gerekiyor. En sonunda tüm puanları topladığınızda yorgunluğunuzun şiddetini ortaya çıkarabilirsiniz.

1 = Kesinlikle katılmıyorum

2 = Katılmıyorum

3 = Katılmama eğilimindeyim

4 = Kararsızım

5 = Katılma eğilimindeyim

6 = Katılıyorum

7 = Kesinlikle katılıyorum

- Yorgun olduğumda motivasyonum azalır.

-Egzersiz beni yoruyor.

-Kolay yorulurum.

-Yorgunluk fiziksel fonksiyonumu etkiler.

-Yorgunluk benim için sık sık problemlere neden olur.

-Yorgunluğum fiziksel fonksiyonumu sürdürmemi engeller.

-Yorgunluk belirli görev ve sorumluluklarımı yerine getirmeyi etkiler.

-Yorgunluk, beni yetersiz bırakan en önemli üç şikayetten biridir.

-Yorgunluk, iş, aile ya da sosyal yaşantımı etkiler.

Sonuç:

36’dan küçükse tebrikler!

36’dan büyük ise durumunuzu ciddiye alın ve müdahalede gecikmeyin.

İYİ BİR UYKU İÇİN İPUÇLARI

Kestirmeyin:Gündüz saatlerinde kestirmek gece uykusuna engel olabilir. Mecbur kalırsanız, 20 dakikayı geçmeyin.

Gece saate bakmayın:Yattıktan sonra saati kontrol etmeyin. Sabaha ne kadar süre kaldığını düşünmek uykunuzu kaçırabilir

Bacaklarınızın arasına yastık koyun: Düşük seviyede sırt ağrısı çekiyorsanız bu durum uykunuzu etkileyebilir. Yan yatarak uyuyanlar bacaklarının arasına bir yastık koyabilir. Eğer sırtüstü yatmayı seviyorsanız yastığı dizlerinizin altına alabilirsiniz.

Yastık boyutunu dikkat edin:Eğer sabah yorgun ve hafif boyun ağrısıyla uyanıyorsanız suçlu yastığınızdır! Çok yüksek veya alçak yastıklar problem yaratabilir.

Yatağı uyumak ve sevişmek için kullanın:Uzmanlara göre, yatak sadece uyumak ve seks yapmak için kullanılmalı. Yatarken TV seyretmeyin, telefonla konuşmayın, bilgisayar kullanmayın.

Vücut saatinizi kurun:Hafta sonları dahil aynı saatlerde uyuyup uyanın.

Kafeini azaltın:Öğleden sonra kafeinli içecek ve yiyecek tüketmeyin.

Doğru zamanda egzersiz yapın: Uyku saatinden 3 - 4 saat öncesinde ağır spor yapmayın.

Sağlıklı beslenin: Akşam yemeğinde ağır şeyler tüketmeyin. Abur cuburdan kaçının.

İçki içmeyi tekrar düşünün:Alkol başlangıçta uykunuzu getirse de ilerleyen saatlerinde rahatlatıcı etki bittiğinde uykunuzun bölünmesine yol açabilir.

Işıkları azaltın: Uykudan önce kitap okuyorsanız düşük parlaklıkta ışık kullanın.

Sigara içmeyin:Nikotin uyarıcıdır.

Zihninizi rahatlatın:Zihninizi rahatlatmak için bir şeyler okuyabilir, meditasyon yapabilir ve müzik dinleyebilirsiniz.