Dünyada gelişmiş ülkelerde neredeyse artık rastlanmayan bu hastalık, biz ve bizim gibi gelişmekte olan ülkelerde halen görülebiliyor. Rahim ağzı (serviks), rahmin vajinaya açılan ve doğum esnasında genişleyen kısmıdır. Erken evrede teşhis, çoğu türde olduğu gibi burada da tedavinin başarısı için önemli bir etkendir.
Erken teşhisin zorlukla gerçekleşmesinde, hastalarımızın gereksiz korku ve duyarlılıkları da rol oynamaktadır. Bu sebeple rahim ağzı ve diğer kanser türleri için de “Kendime konduramadım, korktum” benzeri bahaneleri lütfen hayatımızdan çıkaralım.
Mücadeleyi kabullenmenin birinci adım olduğunu ve sonrasında bu çabanın çok güvenli uzman ve size yardımcı olmak için can atan bir ekiple, güçlü biçimde süreceğini hayal edelim...
Risk faktörleri
Neredeyse tüm kanser vakalarından Human Papilloma Virüsü (HPV) sorumludur. HPV’nin çok sayıda alt tipi bulunmaktadır; bazıları genital siğillere sebep olurken bazıları da rahim ağzında hücresel değişikliklere yol açarak kansere giden süreci başlatır. Bu arada genital siğillerin kanser belirtisi olmadığını lütfen unutmayalım.
Diğer etkenler
- Çok sayıda doğum yapmak,
- Cinsel hayatın erken yaşlarda başlaması,
- Çok eşli cinsel yaşam,
- Genital organlarda viral ve bakteriyel enfeksiyonların sıkça görülmesi,
- Bakım, hijyen, temizlik ve düzenli kontrolün ekonomik vb. sebeplerle ihmali,
- Sigara kullanımı,
- HPV aşısı yaptırmamış olmak.
Belirtiler
Genellikle erken dönemde belirti vermez. Hastalık ilerledikçe kanlı akıntı, cinsel ilişki sonrası kanama en sık görülen belirtilerdir. Daha da ilerlemiş vakalarda, kasıklarda ağrı, idrar-dışkı yapmada zorlanma, idrar-dışkı kaçırma,
ayaklarda şişkinlik, açıklanamayan yorgunluk, bitkinlik ve sırt ağrısı görülebilir.
Tanı
Tanı, jinekolojik muayene ve smear testiyle konulabilmektedir. Daha önce hiç jinekolojik muayene olmamış kişiler, ilk seferinde bu muayeneden çekinmektedir. Ancak muayene olmuş kadınlar da bilir ki işlem ağrısız ve acısızdır. Sadece birkaç dakika sürer. Jinekolojik muayene sırasında, öncelikle karın bölgesine ve dış genital organlarda anormal herhangi bir durum var mı diye bakılır. Daha sonra spekülüm denilen iki parçalı bir aletle vajina ve rahim içi gözlenir. Spekülüm muayenesi sırasında smear alınır. Daha sonra elle muayene yapılır; doktor iki parmağını vajina içerisine, diğer elini de karnın alt kısmına yerleştirir. Bu şekilde organlar ve ele gelen herhangi bir kitle olup olmadığı hissedilir. Muayene sonrasında hemen her hastaya ultrason yapılır. Jinekolojik muayene, ultrason veya smear testinde şüpheli bir durumla karşılaşılırsa biyopsi alınır ve bazı kan, idrar tetkikleri istenir. Daha ayrıntılı bir muayene, anestezi altında yapılabilir. İdrar torbasını değerlendirmek için sistoskopi, kitlenin bağırsak içerisine ilerlediği düşünülüyorsa rektosigmoidoskopi, bilgisayarlı tomografi veya manyetik rezonans görüntüleme, metastaz yapıp yapmadığını anlamak için PET (Pozitron Emisyon Tomografisi) istenebilir. Tedavi kararını vermeden önce hastalığın yayılımıyla ilgili bilgi sahibi olmamız şarttır.
Tedavi
Tedavi, rahatsızlığın evresine göre değişkenlik gösterebilir. Kanserin alt tipi, hastanın yaşı ve genel sağlık durumu, çocuk sahibi olmak isteyip istemediği tedavi seçiminde önemli faktörlerdir. Doğurganlığını korumak isteyen hastalarda sınırlı cerrahiler yapılabilir; ancak bu teknikler daha çok kanser öncesi rahim ağzındaki değişiklikleri tedavi için tercih edilmelidir. Rahim veya rahim ağzının bir kısmını bırakmak rahatsızlığın nüksetme ihtimalini artırmaktadır; bu sebeple kanserli hastalarda tercih edilmemelidir. Erken evrede yakalanmışsa, tek başına cerrahi veya tek başına radyoterapi (dışarıdan veya brakiterapi) ile tedavi etmek mümkündür.
Başarı oranı yüzde 80-85’tir. Ancak daha ileri vakalarda, radyoterapiyle birlikte eş zamanlı kemoterapi tercih edilir. Radyoterapi ile verilen eş zamanlı kemoterapi, radyoterapinin etkinliğini artırmak için (radyo duyarlılaştırıcı etki) çok daha düşük dozlardadır. Rahim ağzı kanserinde eğer cerrahi yapılmamış ve bölgesel tedavi tek başına radyoterapi ile yapılacaksa, genellikle harici radyoterapi ve brakiterapi kombinasyonu uygulanır. Göreceğiniz üzere korku saçan bir hastalık olmaktan öte, oldukça fazla yöntemle tedavi uygulanabilen bir hastalıktır. Lütfen temizliğe, hijyene ve kişisel bakımınıza dikkat edin. Sağlıkla ve bugünlerde evde kalın.
