MÜZiK, İNTERNET VE TELİF İŞLERİ

Artık işler internet üzerinden yürüyor. En çok da müzik işleri... Bizim gibi sektör olmayı becerememiş müzik piyasalarına en sağlam darbeyi internet vurdu. Bu yüzden internet ve telif işlerinde yeni düzenlemelere ihtiyaç var...

Fiziksel satış yok denecek kadar az artık. Zülfü Livaneli’nin, Sezen Aksu’nun, İbrahim Tatlıses’in milyon sattığı günlerden bugünlere geldik.
Müzik piyasası meslek örgütleri vesilesiyle bir lisanslama faaliyetine girişti. Sevindik... Çünkü sanatçı hakkını alamıyordu, varisi alamıyordu, büyük haksızlık vardı ortada.
Bu ‘lisanslama’ dediğimiz olay, müzikle ilgili meslek örgütleri arasında bir koordinasyonla yürüyor, iyimser bakacak olursak... Genel sekreterler arasında bir iletişim var ama ağır ilerliyor işler, sıkıntılı bir yapı.
Öte yandan, “Hiç ilerleme kaydedilmedi” demek de haksızlık olur.
MESAM, MSG, MÜYOR-BİR, MÜ-YAP, yıllardır uğraşıyor. Ama bu arada birbirleriyle de uğraşıyorlar.

Meslek örgütü mü, şirket mi?

İnternetteki müzik işleri coşunca, yani sponsorlar “İnternetteki işlere destek olalım, hedef kitlemiz orada” deyince, kendi portallarını yapmaya karar verince, büyük bir ekonomi çıktı ortaya.
Ortada dönen rakamlar bu kadar büyürse; iş sanatçının, yapımcının hakkını savunmaktan çıkıyor. Meslek örgütü diyoruz ama bakıyorsunuz kafa bildiğiniz ‘şirket’ kafası.
İnternet üzerinden en hızlı müzik dinleme sitesi Fizy.com’un kapatılma hikayesi enteresan bir hal aldı. Girişimciler büyük telifler ödemek istemiyor doğal olarak. Ancak meslek örgütü kimliğinle pazarlıklara oturursan, o girişimciler ödemeyi beceremezse istenilen rakamları, bir şekilde sarpa sarması işlerin, kaçınılmaz son. Sonra Fizy.com ‘telifini ödemeyen’ oluyor, meslek örgütü, yönetim kurulunun beklentisi doğrultusunda taleplerde bulunuyor, Turkcell geliyor siteyi satın alıyor, o dev şirket farkında olmadan telifini ödemeyeni ödüllendirmiş oluyor... Hak sahibi sanatçıların çoğunluğu, “Ben anlamıyorum, param da yok” diye hayıflanmakla kalıyorlar. Milyon dolarlar havada uçuşuyor, tartışmalar çıkıyor, bazı anlaşmalara varılıyor ama sanatçıların çoğunun cebi delik. “Bu nasıl meslektir, bu nasıl örgüttür!” diye düşünmez mi şimdi sağduyu sahibi insan? Düşünebilir.

2 milyon peşin
‘VideoNmusic’ adlı bir proje geliştirmişler. Henüz faaliyete geçmiş bir site değil. Telif haklarıyla ilgili sorumlulukları nedeniyle MÜ-YAP’a başvuru yapmışlar. Uzun süre yanıt alamamışlar. Sonra bir
e posta gelmiş: “Yıllık 2 milyon ödemeniz gerekiyor”. Ortada iş yok, alışveriş yok. Bu açıkça, “Bir düzen kurduk, şimdi başımıza iş çıkartmayın” demek manasına geliyor diye düşünebilirsiniz.
Yapıcı davranmak için MÜ-YAP Başkanı Bülent Forta’yı aradım.
VideoNmusic’in girişimcileri işi Rekabet Kurulu’na kadar götürmeyi planlıyor çünkü.
MÜ-Yap’ın; TT Net’le, Last Fm’le, MySpace’le, MyNet’in Kavun’uyla, Turkcell’le yaptığı anlaşmalar ve tarifeleri var.

MÜ-YAP taviz vermiyor

Bülent Forta şöyle dedi: “VideoNmusic yetkilileri ipleri koparmak yerine görüşmelere devam etmeli. Benzer durumları Fizy’de de, Kavun’da da yaşadık. Biz onların önünü kesmek niyetinde değiliz. Ama tarifeleri de taleplere göre değiştirme lüksümüz yok. Görüşmeler sonucunda uygun modeli belirleyeceğimize eminiz. Ayrıca Rekabet Kurulu’nun bizi iki ayda bir denetlediğinden haberdarlar mı acaba?”
Bülent Forta, birçok meslek örgütünün hakkını savunuyor; haklı. İş yapmak isteyen, fikirler geliştiren internet girişimcileri haklı. “O kadar emek veriyorum, hak ettiğim payı alamıyorum” diyen sanatçı haklı. Kim haksız? Kimse! İnternet ve telif işlerinde yeni düzenlemelere ihtiyaç var.

Ünlü yapımcının Anadolu merakı

Telif demişken aklıma geldi... Timbaland’i tanır mısınız? Dünya müzik sektörünün büyük yapımcılarından... Kendisi birkaç sene önce Nelly Furtado’nun ‘Wait For You’ şarkısında Muhlis Akarsu’nun ‘Allah Allah Desem Gelsen’ türküsünü kullandı. Anonim bile olsa türkü, telifini hak sahibine ödemeden kullanamazsın.
Bu Timbaland dediğimiz kişinin Anadolu müziğine ilgisi aşikar. Biz de çok seviniyoruz, sağ olsun.
Ama sadece Muhlis Akarsu mu? Barış Manço’nun, Arif Sağ’ın, Erkin Koray’ın onca eserini çatır çatır kullanıyorlar. Teliflerini ödediklerini de sanmıyorum. Ne bestecinin hakkını, ne yorumcunun, ne de bir başkasının...
Muhlis Akarsu, eşiyle Madımak Oteli’nde yanarak aramızdan ayrıldı. Acaba onların haklarını korumak için yeterince zaman ayrılabiliyorlar mı?