Motorize Eskimolar

yural@milliyet.com.tr Eskimoların soylarının nereden geldiği kesin olarak bilinmiyor. Bilim adamları Asya'dan geldikleri üzerinde ısrarlı olsalar da, etnoloji uzmanları onların kuzey kavimleri topluluğundan olduğunu söylüyorlar. Bundaki gerekçeleri de Eskimoların adından kaynaklanıyor. Çünkü Kızılderili dilinde Eskimo sözcüğü "çiğ et yiyenler" anlamına geliyormuş.Eskimolar ilkel şartlar içinde, dondurucu soğuğa karşın yaşamlarını avcılıkla geçiren insanlar. Yüz çizgileri Moğollara benzeyen bu insanların, dünyanın başka yörelerinde yaşayan insanlara oranla farklı özellikleri var. Örneğin ayakları küçük, burun delikleri dar, boyları kısa, gözleri ve gözkapakları yağlı ve bir çizgi kadar kısık. Ama en önemli özelliklerinden biri, özellikle de Grönland ve Labrador'da yaşayanların vücutlarındaki beyaz kan değerlerinin fazla olmasıymış. Eskimoların Avrupa ve Asya'daki adları Laponlar ve Yaklardır. Buzdan evlerde yaşarlar, iyi deri giysilerle örtünürler, ama vücutları gerçekten de soğuğa dayanıklıdır. Başlıca besinleri balık ve fok etidir. Fok balığının etini yedikten sonra yağıyla da hem ısınır, hem de aydınlanırlar. Süt, taze sebze meyve yemezler. Vücutları için gerekli vitamini bol bol çiğ et ve balık yiyerek sağlarlar. Eskimolarla ilgili yapılan son araştırmalardan biri de, Kırklareli Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü öğretim üyelerinden Doç. Dr. Mehmet Kara'ya ait. Kara, karşılıkları İngilizce verilmiş Eskimo dili ve onlarla ilgili sözlük üzerine aylar süren bir araştırma ve inceleme yaptıktan sonra, özellikle Kuzey Alaska'da konuşulan Eskimo dili olan İnupiaqça ile Türkçe arasında yakın bağlantılar kurmuş. Kara'nın söylediği benzer sözcükler şunlar: aane/anne, aapa/baba, aapiyaba/ağabeyim, aata/dede-ata, akiruk/aykırı-zıt, akmaaq/çakmaktaşı, isiq/is-sis, kiiraq/kıvrak-kırık, qabruq/kabuk, kayak/kayak (deriyle kaplanmış, uzun, hafif tekne. Eskimo kayığı), qupirup/koparır, sauniq/kemik (eski Türkçede sünük sözcüğü kemik demektir), titiq/çizik-çizgi-işaret, qubvik/göbek, adak/Alaska'da bir yer adı.Bazı bilim adamları, Asya Türklerinin Bering Boğazı'ndan Amerika'ya geçtiğini, hatta Kızılderililerin bile Asya'dan göçmüş insanlar olduğunu söylüyorlar. Bilim belki daha sonra, daha kanıtlanmış verilerle bu gerçekleri doğrulayacaktır. Kış gelince çocukların aklına ilk önce pencere önüne toplanan küçük kuşlar ve Eskimolar gelir. Günümüzde her ne kadar onlar da kentlere göçmüşlerse de, araştırmalar bugün nüfuslarının 13 bin civarında olduğunu gösteriyor. Oysa 1950'lerde yapılan bir araştırmada, toplam Eskimo nüfusu 50 bin civarındaymış. Bunların 23 bini Grönland'da, 10 bini Kanada'da, 16 bin kadarı da Alaska'da yaşarmış. Bugün motorize kızaklarla bu yaşam biçimi de farklılaşmış. Artık eskisi gibi bütün yaşamlarını buz evlerde geçirenlerin sayısı azalmış.