Lahey’de kolektif güvenlik zirvesi
NATO üyesi ülkelerin devlet ve hükümet başkanlarını bir araya getirecek olan Lahey Zirvesi’nde müttefikler, İttifak’ın temel güvenlik ihtiyaçlarını karşılayacak önemli kararlara imza atacaklar.
Liderler, NATO’nun karşı karşıya kaldığı tehditlerle başa çıkmak ve ABD’den güvenlik alanında külfet paylaşmak amacıyla savunma harcamalarını Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’nın (GSYH) yüzde 5’ine yükseltme kararı alacak. Bu hedefe 2035 yılında ulaşılması öngörülüyor.
Zirve öncesi konuşan NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, müttefiklerin yeni tehditlere karşı savunma harcamalarını artırma kararı sayesinde, İttifak’ın hava savunma sistemi, tank ve zırhlı araçlarla birlikte 105mm ve 155mm mühimmatlara yatırım yapabileceğini belirtti. Rutte ayrıca, İttifak’ın her yıl müttefiklerin savunma harcama hedeflerinin ne kadarını yerine getirdiklerini tespit eden bir rapor hazırlayacağını ve 2029’da da savunma harcamalarına yönelik bir gözden geçirme sürecinin gerçekleştirileceğini açıkladı.
İspanya ikna edildi
Bildiride bu hedefin yer almasına uzun süredir itiraz eden İspanya, Türkiye’nin de diplomatik girişimleriyle taslak metindeki savunma hedeflerini prensipte kabul etti.
NATO’ya yakın kaynaklardan edinilen bilgiye göre, Türkiye, Madrid’in itirazlarının dikkate alınması gerektiğini ifade ederek, her fırsatta, İspanya’nın son derece güvenilir bir müttefik olduğunu hatırlattı. Aynı kaynaklar, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın İspanyol mevkidaşı Jose Manuel Albares Bueno’yu arayarak, İttifak içerisinde savunma harcamaları konusunda ulaşılmaya çalışılan uzlaşıyı, İspanya’nın süre konusundaki sıkıntılarına bir formül üreterek aşabileceği mesajını verdi. Bu girişim, Madrid ile NATO arasında uzlaşmanın sağlanması için önemli bir adım oldu.
Zirvenin formatı
Geçtiğimiz yılların aksine, liderler düzeyindeki Kuzey Atlantik Konseyi toplantısı bu kez sadece İttifak üyesi ülkelerle sınırlı kalacak. NATO-Ukrayna Konseyi’nin, dışişleri bakanları düzeyinde, IP4 olarak adlandırılan Asya-Pasifik ülkeleriyle liderler toplantısı ise ev sahibi Hollanda Kralı’nın liderler onuruna vereceği akşam yemeği ile sınırlı olacak.
Avrupalılar savunma harcamaları konusunda kesenin ağzını açarak, ABD’nin NATO’nun güvenlik mimarisinde şimdilik kalmasını sağladılar. Bu sayede ABD de Avrupa kıtasının konvansiyonel güvenliğini kademeli olarak Avrupalı müttefiklere terk ederek, Asya-Pasifik bölgesine odaklanabilecek.
Silah kısıtlamasına son
Ankara ile Washington’un girişimleriyle, liderler bildirisinde terörle mücadeleye ayrı bir yer ayrılması bekleniyor. Zira bildiride terör tehdidi ile üçüncü ülkelerin müttefiklerle hasmi davranışlarının aynı şekilde değerlendirilmesi gerektiği ifadesine yer verilecek.
Ayrıca geçtiğimiz yılların aksine Avrupa Birliği’ne kurumsal olarak bir atıfta bulunulması beklenmiyor. Zira ABD’nin de bu husustaki çekincesine destek veren Ankara, Müttefikler arasında silah satışında kısıtlama yapılmamasına yönelik olarak bir ifadeye yer verilmesini de sağladı
Gelecek yıl Türkiye’de
Türkiye ise Batı’nın en doğusu, Doğu’nun en Batılı ülkesi sıfatıyla pivot görevini sürdürmeye devam edecek. Nitekim geçen yıl Washington’da düzenlenen NATO Liderler Zirvesi’nde prensipte Türkiye’nin Hollanda’dan sonra bir sonraki zirveye ev sahipliği yapması öngörülüyordu.
Liderler, 2026 yılında düzenlenecek olan NATO Liderler Zirvesi’ne Türkiye’nin ev sahipliği yapmasını, 2027 yılında da Arnavutluk’un bu görevi üstlenmesini öngörüyor.
Bu zirvede NATO, kendi iç işlerini biraz düzene sokarak, yeni bir seyir hızı ve kolektif savunmanın yeni mimarisini çizecek.
Cumhurbaşkanı Erdoğan da katılıyor
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 24–25 Haziran’da Hollanda’nın Lahey kentindeki NATO Zirvesi’ne katılıyor. Zirvenin yanı sıra, burada çok sayıda dünya lideriyle de bir araya gelmesi beklenen Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, yeniden başkan seçilen ABD Başkanı Donald Trump ile de ilk yüz yüze görüşmesini gerçekleştirmesi gündemde.
