40 Yıllık Semerci Zamana Direniyor

SAKARYA (AA) - Teknolojinin gelişmesiyle taşımacılığın yük hayvanlarından taşıtlara geçmesi sonucu kaybolmaya yüz tutmuş meslekler arasındaki yerini alan semerciliği, Sakarya'nın Hendek ilçesinde 64 yaşındaki Mustafa Karatepe talebin giderek azalmasına rağmen zamana direnerek devam ettiriyor.

Özellikle tarımın yapıldığı kırsal alanlarda çoğu kişinin yük hayvanına sahip olduğu dönemde gözde meslekler arasında yer alan semercilik, taşımacılığın yük hayvanlarından taşıtlara geçmesiyle talebin giderek azalmasına rağmen mesleğin son ustaları tarafından ayakta tutulmaya çalışılıyor.

Yerine yeni çırakların yetişmediği ve genellikle ustalarının yaşlı olması nedeniyle son demini yaşayan semercilik mesleğini teknolojiye ve ilerleyen yaşlarına rağmen sürdürmeye çalışan Karatepe, semerciliğin eskisi kadar ilgi görmemesinden ve kaybolmaya yüz tutmasından yakınıyor.

Küçük yaşlarda ağabeyinden öğrendiği ve zamanında "altın bilezik" olarak adlandırılan mesleğini yaklaşık 9 metrekarelik alanda yaşatmaya çalışan Karatepe, talep olmamasına rağmen her gün açtığı dükkanında çuvaldızını eline alıp 40 yıldır yaptığı gibi yeni semerler dikiyor.

- "Bizim meslek de kaybolmaya yüz tuttu"

Karatepe, AA muhabirine yaptığı açıklamada mesleğinin son demlerine yaklaştığını söyledi.

Yaklaşık 20-30 yıl önce işlerinin çok yoğun olduğunu ve yetiştirmekte zorlandığını belirten Karatepe, "Önceden devamlı iş geliyordu durmadan çalışıyorduk, güzel para kazanıyorduk. Mesleğimiz de o zaman için güzeldi. O zamanın altın bileziği gibi bir meslekti. Günümüzde ihtiyaçlar için araba, motorlu taşıt çoğalınca hayvan işi bitti, bizim meslek de kaybolmaya yüz tuttu." dedi.

Önceden günde en az 3-4 semer tamir ettiğini dile getiren Karatepe, hayvan gücüne dayalı tarımın bitmesi ve yük hayvanlarına olan ihtiyacın azalmasıyla semere olan talebin de doğal olarak bitme noktasına geldiğini aktardı.

- "Çırağım yok, olsa da zaten kurtarmaz"

Nadir de olsa semer yaptırmaya gelenlerin olduğunu aktaran Karatepe, şöyle devam etti:

"İsteğe göre ara sıra semer yapıyoruz. Eskiden hayvan çoktu devamlı iş olurdu, şu anda hayvan azaldığı için işler de azaldı. Bazıları bağda bahçede ihtiyaç olan yerlerde hayvan kullanıyor. Semeri genellikle orman köylerinde ve yüksek kesimlerde yaşayanlar talep ediyor. Çırağım yok, olsa da zaten kurtarmaz. Ben emekli olduğumdan dükkana çay kahve parası kazanmak için geliyorum. Emekli olmasak kurtarmaz. Çırak olsa sigortasını bile ödeyemeyiz. Zaten mesleği yapmak için talep de yok talep olsa bile çırağın giderini karşılayamayız. Onun için çırak da yetişmiyor."

Karadetepe, ustalarının giderek azaldığı semercilik mesleğini Türkiye'de yapanların sayısının çok az olduğunu vurgulayarak, Bursa Orhangazi'de ve Beypazarı'nda bu mesleği yapan iki arkadaşının bulunduğunu ve başkasını da tanımadığını bildirdi.

- Semerin yapılışı

Semerin nasıl yapıldığını anlatan Karatepe, şunları kaydetti:

"Kamışı bütün olarak alıp ikiye bölüyorum. Semerin iskeletini oluşturan ağaçları birbirine çattıktan sonra kamışları çuvalın içine dolduruyorum. Ağaçları kalıp olarak kullanıyoruz. Daha sonra çuvalı dikiyorum. Ağaçları söküp çuvalın üstüne deri çekiyorum. Bunu bağladıktan sonra hayvanın sırtını acıtmaması için önemli bir parça olan sırf koyun yününden yapılmış keçesini de çekip ağaçla bağlantısını yapıyorum. Böylece semeri tamamlıyorum. İskeleti oluşturan ağaçları sağlam olması sebebiyle kayın ağacından kullanıyorum. Bir semeri yapmak yaklaşık iki günümü alıyor."

Semer tamiri de yaptığı dile getiren Karatepe, iş olsa günde iki üç semer tamiri yapabileceğini belirtti.

Ayda birkaç tane ancak semer tamiri yaptığını ifade eden Karatepe, "Sıfırdan yaptıran çok az oluyor. Semerin tamiri 100-150 lira arası, sıfırdan yaptığımız zaman 400-500 lira arasında semerin büyüklüğüne göre değişiyor. Tabii zor, kolay bir şey değil bunu yapmak. Ağacı delmek, iskeleti ayarlamak kolay değil, bu işlemler günlerimi alıyor. Benim için şimdiye kadar zevkli bir meslekti ve severek yapıyordum. İş olsa mesleğimin devam etmesini isterdim ama iş yok belli bir süre sonra bende bırakacağım. Zaten kaç zamandır iş yapmıyorum. Burada bulunan bir semeri iki ay önce tamir ettim gelip alan yok. Müşterinin ihtiyacı olmadığı için 'yap' diyor ama gelip almıyor. Bu civarda 5-10 yıl öncesine kadar en az 10 tane semerci ustası vardı çoğu öldü, kimse kalmadı. Ben de bırakma aşamasına geldim. Mesleğimiz son demlerini yaşıyor." şeklinde konuştu.

Karatepe, kaybolmaya yüz tutmuş el sanatlarının desteklenmesi amacıyla vergi muafiyetinin getirilmesinin kendileri için olumlu bir adım olduğuna işaret etti.

Bu kararın kendilerini rahatlattığının altını çizen Karatepe, "Zaten vergi de alınsa bu işi yapmam, dükkanı kapatırım. Vergiyi ödeyecek kadar kazanamıyoruz, kurtarmaz. Mesleğin devam etmesi bakımından iyi oldu." dedi.