Ah bir zengin olsam!

Türkiye’de en yüksek gelire sahip yüzde 20’lik grubun toplam gelirden aldığı pay 2016 yılında 2015’e göre 0.7 puan artarak yüzde 47.2’ye çıktı. En düşük gelire sahip yüzde 20’lik grubun payı 0.1 puan artışla yüzde 6.2 oldu.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2016 yılına ilişkin Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması’nı dün yayımladı. Araştırma, hane halklarının toplam gelirden aldıkları payı gruplara göre sınıflandırıyor.

Gini katsayısı arttı

En yüksek gelire sahip yüzde 20’lik grubun toplam gelirden aldığı pay, 0.7 puan artarak yüzde 46.5 seviyesinden yüzde 47.2’ye yükselirken, en düşük gelire sahip yüzde 20’lik grubun payı 0.1 puan artışla yüzde 6.2 olarak gerçekleşti. Toplumun en zengin yüzde 20’sinin gelirinin, en yoksul yüzde 20’sinin gelirine oranı 7.6’dan 7.7’ye yükseldi.

Öte yandan gelir dağılımı eşitsizliği ölçütlerinden olan ve sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımında eşitliği, 1’e yaklaştıkça gelir dağılımında bozulmayı ifade eden Gini katsayısı, 2016’da bir önceki yıla göre 0.007 puan artışla 0.404 olarak tahmin edildi.

Sosyal transfer 3. sıraya düştü

Toplam eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert gelirleri içerisinde en yüksek pay, yüzde 49.7 ile maaş-ücret gelirine aitken, ikinci sırayı yüzde 19.8 ile müteşebbis gelirleri, üçüncü sırayı ise yüzde 19.6 ile sosyal transferler aldı.

Bir önceki yıl ikinci sırada sosyal transfer gelirleri yer alıyordu. 2015 yılında ikinci sırayı yüzde 20 ile sosyal transferler, üçüncü sırayı ise yüzde 18.8 ile müteşebbis gelirleri almıştı.

Müteşebbis gelirlerinin yüzde 74.7’sini tarım dışı gelirler, sosyal transferlerin yüzde 91.8’ini emekli ve dul-yetim aylıkları oluşturdu.

Yoksulluk oranı bir önceki yıla göre 0.4 puan düşüşle yüzde 14.3 olarak gerçekleşti. Tek kişilik hane halklarının yoksulluk oranı bir önceki yıla göre 0.8 puan artışla yüzde 8.9, bağımlı çocuğu olmayan hane halklarının yoksulluk oranı 0.8 puan düşüşle yüzde 4, bağımlı çocuğu olan hane halklarının yoksulluk oranı ise 0.2 puan düşüşle yüzde 17.9 olarak gerçekleşti.

Okur-yazar olmayanların yüzde 26.2’si, bir okul bitirmeyenlerin yüzde 24.1’i yoksulken, bu oran lise altı mezunlarda yüzde 12.5, lise ve dengi mezunlarda yüzde 6.2 oldu. Yükseköğretim mezunları yüzde 1.7 ile yoksulluk oranının en düşük gözlendiği grup olarak belirlendi.

Gelir 2.624 TL arttı

Türkiye’de ortalama yıllık eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert geliri, 2016 yılında bir önceki yıla göre yüzde 15.9 artarak 16.515 liradan 19.139 liraya çıktı. Böylece fert başına gelirde 2.624 liralık yükseliş yaşandı.

Ciddi maddi ‘yoksunluk’ alarm verdi

Araştırmaya göre toplam nüfusun, yüzde 68’i konut alımı ve konut masrafları dışında taksit ödemeleri veya borçları olduğunu, yüzde 65.4’ü yıpranmış ve eskimiş mobilyalarını yenileme ihtiyacını ekonomik nedenlerle karşılayamadığını ve yüzde 17.4’ü konut masraflarının hanelerine çok yük getirdiğini beyan etti. Finansal sıkıntıyla karşı karşıya olan nüfusun oranı olarak tanımlanan ve beklenmedik harcamalar, evden uzakta bir haftalık tatil, ödeme zorluğu, iki günde bir et, tavuk, balık içeren yemek, evin ısınma ihtiyacı, çamaşır makinesi, renkli televizyon, telefon, otomobil sahipliği olarak belirlenen 9 maddeden en az 4’lük oranını karşılayamayanların durumunu ifade eden “ciddi maddi yoksunluk” oranı geçen yıl yüzde 32.9 olarak tespit edildi. Bu oran 2015’te yüzde 30.3 düzeyindeydi.

2016 yılı sonuçlarına göre nüfusun yüzde 42.2’si konutunda “izolasyondan dolayı ısınma” sorunu yaşarken, yüzde 38.1’i “sızdıran çatı, nemli duvarlar, çürümüş pencere çerçevesi” ve yüzde 24.5’i “trafik veya endüstrinin neden olduğu hava kirliliği, çevre kirliliği veya diğer çevresel sorunlar” ile karşı karşıya kaldı.