Çin, Güney Çin Denizi davasını kaybetti

Çin ve Filipinleri karşı karşıya getiren Güney Çin Denizi'yle ilgili Birleşmiş Milletler (BM) Tahkim Mahkemesi kararını verdi.

Lahey'deki mahkeme, Çin'in Filipinler'in egemenlik haklarını ihlal ettiğine ve suni adalar inşa ederek Güney Çin Denizi'ndeki mercan kayalıklarına büyük zarar verdiğine hükmetti.

Güney Çin Denizi'nin tamamı üzerinde hak iddia eden Çin, mahkemeye sert tepki göstererek kararı 'mesnetsiz' olarak niteledi.

BM Daimi Tahkim Mahkemesi, Filipinler'in 2013'te yaptığı başvuruyu değerlendirmiş ve 2015'te de davayı görmeyi kabul etmişti. Mahkeme, 151 sayfalık gerekçeli kararında Çin'in, Filipinler'in başvurusunun mahkemenin görev alanı dışında olduğu iddialarını da reddetmişti.

Petrol, doğalgaz ve diğer kaynaklar

Petrol, doğalgaz ve balıkçılık açısından zengin kaynaklara sahip olan, aynı zamanda dünyanın en önemli uluslararası nakliye güzergahları arasında yer alan Doğu ve Güney Çin Denizi, bölge ülkelerinin hak iddia etmesiyle yeni bir küresel çatışma alanı haline geldi.

Doğu Çin Denizi'ndeki tartışmalı takımadalar, Japonya ve Çin arasında sık sık gerilimin yükselmesine neden olurken Çin'in Güney Çin Denizi'nde yapay ada oluşturması ve diğer askeri faaliyetleri, bölgede hak iddia eden Filipinler, Vietnam, Malezya, Endonezya ve Brunei'nin tepkilerini yol açıyor.

Büyük Okyanus'un diğer tarafındaki ABD de bölgedeki müttefiklerine verdiği destekle Doğu ve Güney Çin Denizi'ndeki tartışmaya dahil oldu.

Uluslararası deniz ticaretinin engellenmemesi ve Japonya ile Filipinler gibi müttefiklerinin Çin tarafından askeri tahakküme maruz kalmaması için 2015'ten bu yana bölgedeki askeri varlığını artıran ABD, Pekin'in bölgede izlediği yayılmacı tutuma izin vermeyeceği mesajını gönderiyor.

Soğuk Savaş'tan önce başladı

Çin'in Malakka Boğazı, Hint Okyanusu, Körfez Bölgesi ve Doğu Afrika sahillerine açılan kapısı konumundaki Güney Çin Denizi ile ilgili anlaşmazlıklar, Soğuk Savaş öncesine dayanıyor.

Güney Çin Denizi, Çin'in özellikle son 20 yılda ekonomik kalkınma sürecini hızlandırmasıyla giderek önem kazandı. Soğuk Savaş'ın bitmesiyle hızlı bir ekonomik kalkınma yaşayan Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN) ülkeleri de Güney Çin Denizi'ne daha fazla önem vermeye başladı.

ASEAN üyelerinden Brunei, Endonezya, Filipinler, Malezya ve Vietnam, egemenlikleri ve ekonomileri üzerinde etkili olan kıta sahanlıklarına yoğunlaştı.

Doğu ve Güney Çin Denizi'nin aynı zamanda Büyük Okyanus ve Hint Okyanusu arasındaki en önemli ticaret güzergahı olması, bölge ülkelerin yanı sıra başta ABD olmak üzere Batılı devletler ve Avustralya'nın da tartışmalara müdahil olmasına yol açtı.

Washington öncülüğünde kurulan Trans Pasifik İşbirliği Anlaşması (TPPA) çerçevesinde Avustralya'nın Fransa'dan 12 denizaltı satın alması, ASEAN'ın mayıs ayında şimdiye kadarki en büyük askeri tatbikatını yapması ve ABD Pasifik Donanması'nın tartışmalı adalar çevresinde navigasyon ve gözlem seferleri başlatması bölgede gerginliği tırmandıran gelişmelerden bazıları.

Konuyu dünya ticaret serbestisi bağlamında değerlendiren ABD'nin, dış politikada Asya Pasifik'i pivot olarak belirlemesiyle tartışmalar yeni bir boyut kazandı.Güney Çin Denizi'ndeki ticaretin en önemli kısmını enerji kaynaklarının taşınması oluşturuyor. Çin, ithal ettiği petrolün yüzde 80'ini, Güney Kore yüzde 65'ini, Japonya ve Tayvan da yüzde 60'ını söz konusu güzergahı kullanarak taşıyor.