CO gazı sinir sistemini ‘öldürüyor’!

Soma’daki maden faciasında kurtulan işçileri karbonmonoksit zehirlenmeleri nedeniyle ileri dönemlerde karşılaşabilecekleri rahatsızlıklar konusunda doktorlar uyarıyor. Özellikle sinir sistemini hedef alan karbonmonoksit gazının bilinçsel bozulma, hafıza kaybı, kişilik bozuklukları, Parkinsonizm’e neden olabileceğine dikkat çekiliyor.
Prof. Dr. Arif Verimli (Pskiyatrist): “Psikiyatristler tiner bağımlılığında ve sanayide çalışan egsoza maruz kalan kişilerde ve uçucu madde bağımlılarında karbonmonoksit zehirlenmesine bağlı semptomlara çok rastlarlar. Kişisel olarak ben de meslek pratiğimde bu zehirlenme sonucu oluşan semptomlarla karşılaştım. Solunma miktarına göre yorgunluk, isteksizlik, depresif belirtiler, baygınlık, konuşma güçlüğü, yürüme ve elleri kullanmakta güçlük, hafızada geçici bozulma, hatırlama güçlüğü, kalıcı hafıza bozukluğu, aşırı saldırganlık ve ajitasyon, halüsinasyonlar ve düşünce bozuklukları ortaya çıkabilmektedir.”
Prof. Dr. Oğuz Tanrıdağ (Nörolog): “Karbonmonoksit (CO) biz nörologlar için beyindeki etkilerinden en fazla korktuğumuz zehirlenme cinsidir dersem yanlış olmaz. Yıllar boyunca ara ara CO zehirlenmesine maruz kalmış insanlarla karşılaştık. Komadan bir şekilde çıkan insanlarda ağır nörolojik sekeller ortaya çıkar. Bunlar arasında çevreye intibaksızlık, unutkanlık ve hareket bozuklukları yer alıyor. Bunun nedeni, CO’nun beyindeki sinir hücrelerini ve hareket çekirdekçikleri denilen ve oksijensizliğe çok hassas olan yapıları etkilemesi ve sonuçta ağır hareket bozukluklarına ve başta da ağır Parkinsonizme (bildiğimiz parkinson hastalığı dışında kalan Parkinson benzeri etkilenmelere bu isim verilir) yol açması. Bu Parkinsonizm alışılmış Parkinson hastalığına nazaran ilaçlara dirençlidir ve kalıcı etkiler bırakabilir. Tüm dileğim, madenden kurtarılan işçilerde bu gibi komplikasyonların ortaya çıkmaması. Önleyici bir tedbir olarak nöroloji bölümlerinde var olan hareket bozuklukları poliklinikleri tarafından periyodik olarak kontrole tabi tutulmaları gerek.”
Doç. Dr. Yusuf Cem Kaplan (Farmakoloji uzmanı): “Ciddi zehirlenme geçiren hastaların yüzde 40’ında iyileştikten sonraki 3 ile 240 gün içinde gecikmiş nörolojik sekeller görülmektedir. Bu sekeller arasında değişen derecede bilişsel yetersizlikler, kişilik değişimleri, hareket bozukluklarıdır.

Nasıl öldürür?
Uzm. Dr. Mari Benli (İstanbul Florence Nightingale Hastanesi Nükleer Tıp ve Tiroid Hastalıkları Merkezi): Karbonmonoksit çok kuvvetli bir zehirdir. Solunan havada yoğunluğu artarsa, kana geçer ve oksijenin taşındığı hemoglobine oksijenden daha kolay bağlanır ve kolay kolay ayrılmaz. Karbonmonoksidin hemoglobine bağlanma yeteneği oksijenden yaklaşık 200 kat fazladır. Karbonmonoksidin hemoglobin ile bağlanması yaşamımız için gerekli olan oksijenin dokulara sunumu azaltır, dokulara oksijen taşınamaz ve hücre ölümü meydana gelir. Karbonmonoksit ile birleşmiş hemoglobin oranı yüzde 20-30’luk düzeylere ulaştığında zehirlenme bulguları ortaya çıkar, yüzde 60-70’e ulaşınca koma ve ölüm görülebilir.”