Çok eşliliğe ve erken yaşta evliliğe teşvik

Anayasa Mahkemesi’nin (AYM), resmi nikâh olmadan dini nikâh kıyan imam ile dini nikahla evlenen çiftlere 2 aydan 6 aya kadar hapis cezası veren maddeyle ilgili başvuruyu sonuçlandırarak, cezanın iptaline ilişkin verdiği karar tepki topladı. Kararın gerekçesinde, düzenlemenin din ve vicdan özgürlüğü, özel hayatın korunması ilkelerine aykırı olduğu savunuldu. Kadın hakları aktivistleri, AYM’nin kararına başta çocuk yaşta evlilikler olmak üzere kadının mağdur edileceği noktasında birleşerek, sert tepki verdi:
‘Şiddet olarak döner’
- Avukat Hülya Gülbahar: “AYM’nin bu kararı kabul edilemez. Tüm partiler derhal hatanın nasıl telafi edileceği konusunda görüşlerini açıklamalı. Bu kararla kız çocuklarının evlilik adı altında yetişkin erkeklere satışının önü açılmıştır. Ekonomik ve toplumsal olarak yoksul ve güçsüzleştirilmiş kadın yığınlarının erkeklere ikinci, üçüncü eş olarak bağımlı kılınmasının önü açılmıştır. Fren mekanizması gören erken evlilikleri engellemek ve erkek çok eşliliğini engelleme işlevi taşıyan kuralın iptali, çocuk evlilikleri ve erkek çok eşliliğini teşvik politikasından başka bir şey değildir. Bütün nikahlar resmi ya da dini kayıt altına alınmalıdır. Kayıt dışı dini nikah yapılmasına son derece ağır cezalar getirmelidir. Her önüne gelenin dini nikah yapılmasına izin verilmemelidir. Erkek çok eşliliği dini nikah vasıtasıyla da olsa yasaklanmalıdır. Her koşulda çocukların yararın mutlaka gözetilmelidir. Kürtaj ve sezaryeni yasaklıyoruz, en az üç 3 çocuk istiyoruz politikalarının sonucudur. Bu karar binlerce kadın ve kız çocuğuna ağır bir şiddet olarak geri dönecektir, hayatlarına mal olacaktır.”
‘Resmi nikah azalacaktır’
- Avukat Canan Arın: “Bütün mahkemeleri kendi yetkileri altına aldılar, adım adım şeriata gidiliyor. Karara gerekçe gösterilen eşitlik ilkesine aykırı olduğu doğru değildir çünkü resmi nikah kıyıldıktan sonra dini nikah kıymak zaten serbest. Medeni kanunla sahip olduğumuz bütün haklarımızı teker teker elimizden alan uygulamalardan birini görüyoruz. Belki yakında imamlara boşanma hakkı da verecekler. Yeniden Meclis’ten kanun çıkarılması gerekiyor. Kadınların gerçekten aleyhine bir karar. Başı sonu belli olmayan bir uygulama. Dini nikah hiçbir zaman yasak olmadı. Şimdi bu kararla resmi nikah oranı iyice azalacaktır. İmam nikahlıyız deyip resmi nikah kıymaya lüzum görmeyeceklerdir.”
‘Caydırıcılık kalkıyor’
- Uçan Süpürge Kadın İletişim ve Araştırma Derneği Kurucu Başkanı Halime Güner: “Bu kararı veren kişiler deşifre edilmeli. Özellikle çocuk gelinler üzerinde bunca yol katedilmişken, toplumda bu kadar farkındalık yaratılmışken böyle bir karara imza atan kişilerin tanınmasını istiyorum. Bu kararı almalarının arkasında yatanı merak ediyorum. Kararın hemen en kısa zamanda düzeltilmesi gerekiyor. Herkes bu karara itiraz etmeli. Emin olun, halk devletten daha ileride. Bireysel başvuru hakkımızın doğduğunu düşünüyorum. Artık kız çocuklarının eğitilmesi gibi gelecek üzerine hayaller olması gerekirken, imam nikahı serbestliğini tartışmanın büyük sakıncaları var. Bu durum çocuk yaşta evliliklerde caydırıcı özelliği ortadan kaldırıyor. Mağdur burada kadın olacak. Herkesin yüksek sesle itiraz emesi gerekiyor. Hemen pazartesi geri adım atılmazsa kadınları eyleme davet etmek gibi bir düşüncemiz var.”

Canduran: Anayasa ve hukuka aykırı

Ankara Barosu Başkanı Hakan Canduran da AYM’nin resmi nikâh olmaksızın dini nikâh kıyan imam ve çiftlere hapis cezası öngören düzenlemeyi iptal etmesinin anayasa ve hukuka aykırı olduğunu belirtti ve kararın çocuk yaşta evliliklerinin önünü açacağını savundu.
Canduran, Yüksek Mahkeme’nin söz konusu kararına gerekçe olarak nikahsız birlikte yaşayan çiftlere ceza öngören bir düzenleme olamamasını gösterdiğini anımsattı. Canduran, “AYM’nin bu gerekçesi Anayasa ve hukuka uygun değil” dedi. Anayasanın 174. maddesinin, evlilik akdinin evlenme memurunun önünde yapılmasını zorunlu kıldığını anımsatan Canduran, “AYM’nin bu kararı, anayasanın 174. maddesine açıkça aykırıdır. Karar, çocuk yaşta evliliklerin önünü açacaktır. Dini nikâhın önünü açmak, çocuk haklarının ihlalini de beraberinde getirecektir” diye konuştu.
Ankara Barosu Kadın Hakları Merkezi’nden yapılan açıklamada da “Laik hukuk devleti yerine şeriat kanunlarına dönülmek istenmektedir. Karar, Anayasa’yla teminat altını alınmış olan resmi nikahın korunmasına ilişkin inkılap kanunların ihlali anlamındadır” denildi.
ANKARA Milliyet