Çocukların bayılacağı bir oyun: Resim

Çınar’ın düzenlediği 34. Uluslararası Pınar Çocuk Resim Yarışması’nda jüri üyesi olduğumu daha önce yazmıştım. Jürinin seçtiği çocuklar geçtiğimiz hafta Büyükada’da ressam Prof. Dr. Zahit Büyükişleyen önderliğinde harika bir sanat haftası geçirdiler. Hem İstanbul’u ve Ada’yı gezdiler hem de gözlemlediklerini Splendid Otel’in avlusunu tamamen kaplayan kağıtlara resmettiler.

“Çocuklar sevdiklerini daha büyük çizerler”

Küçük bir erkek çocuğu annesi olarak bu güzel sosyal sorumluluk projesinde yer alan ressam Prof. Dr. Ergin İnan ve Prof. Dr. Zahit Büyükişleyen’den oğlum resim yaparken nelere dikkat etmem gerektiğini, onu nasıl bu sanata yönlendirebileceğimi öğrendim. Bu faydalı bilgileri sizlerle de paylaşmak istiyorum.

Büyükişleyen çocukların sanatçı olmadıklarını, onların oyun oynamak için resim yaptıklarını söylüyor. Çocuklar ergenlik dönemi öncesinde resim yaparken bunu görev bilinciyle yapmamalı, aksi halde zorunluluk olduğu için vazgeçebilir. Büyükişleyen çocuklarımızı yetenekli bulduğumuz için resim yapmaya zorlamamamızı, onlar istediğinde, hayal ettiklerini çizmek için kendilerini resim yapmaya teşvik etmemizi öneriyor.

Çocuk resminde nelere dikkat etmemiz gerektiğini de Büyükişleyen şöyle açıklıyor: “Çocuklar iç dünyalarını resmederler. Neyi yaşıyorsa, neyi deneyimliyorsa size resimle anlatırlar. Onlar gördüklerini değil, bildiklerini resmederler. Örneğin çocuk masayı, karşıdan baktığı halde dört bacaklı çizer, perspektif gözetmez. Çocuklar anne, baba, öğretmen gibi sevdikleri kişileri resimlerinde daha büyük çizerler. Bu o kişilere önem verdiğinin bir göstergesidir. Renk seçimi konusunda oldukça özgürdürler. Mesela denizin mavi olduğunu bilseler bile kırmızı yapabilirler. Bu durumlarda çocuklarımızı düzeltmek, öğretmenin boyunun büyük olmadığını, resimde orantısız olduğunu söylemek ya da denizin kırmızı değil mavi olduğunu belirtmek yaptığımız en büyük yanlışlardan. Zira çocuğumuz da denizin mavi olduğunu biliyordur ancak kırmızı rengi beğenmiş, denizi beğendiği renkle boyamak istemiştir. Bu düzeltmeler çocukların hayal güçlerini engeller, cesaretlerini kırar, yaratıcılıklarına ket vurur. Çocuk resmi, çocukların yaşamını anlatan bir belge olduğu için bu tür detaylar önemlidir.”

İnan ise çocukları resim yaparken kısıtlamamamızı söylüyor ve “Şunu şöyle yapmalısın, böyle çizmelisin” şeklindeki yaklaşımlardan uzak durmamız gerektiğini vurguluyor: “Çocuğu motive etmek, yaptıklarını beğenmek, onu resim yapmaya teşvik etmek gerekir. Bu nedenle ona ne resmi yapacağını söylememeli, o ne yapmak istiyorsa müsaade etmeliyiz. Onun resim defterine çizim yapmamalı, boyaları, malzemeleri önüne koyarak yapabiliyorsak teknik göstermeli, boyayı nasıl kullanacağını anlatmalı ve gerisini çocuğumuza bırakmalıyız.”

Büyükişleyen sanat eğitiminde ailelere ve eğitmenlere de çok fazla rol düştüğünü söylüyor: “Aileler genelde sanatı eğitimin bir parçası değil, yan branş olarak görüyor. Ancak sanat çocukların içlerinde biriktirdiklerini, gördüklerini, yaşadıklarını ve elbette hayal ettiklerini en güzel ifade ediş biçimidir. Bu nedenle çocukları sanata küçük yaştan itibaren teşvik etmeliyiz.”

“Ona ne yapacağını söylemeyin, gösterin”

İnan da öğretmenlerin, ailelerin çocuğa ne yapacağını, ne çizeceğini söylemek yerine göstermelerinin önemini vurguluyor. Örneğin çocuğunuza pazar yeri çizmesini söylemeden önce onu alıp pazara götürebilir, orada satıcıları, tezgahları, sebze ve meyveleri gösterebilir, farklı şeylere dikkatini çekebilir ve sonrasında bunu çizmesini isteyebilirsiniz. Deneyimlediği şeyi, yaşadıklarını resmetmek çocuk için kendi öyküsünü anlatmak gibidir.

Mini bir sergi düzenledik
Birbirinden yetenekli 25 çocuğa ödüllerini verdikten sonra eve dönüp ilk iş oğlumun resimlerinden mini bir sergi yaptık ve boya kalemlerimizle resim defterimizi de oyun masası üzerine koyduk. Şimdi yaptığı karalamalara bambaşka bir gözle bakıyorum. Çocukların sanatla büyümesini destekleyen firmaların ve projelerin de artmasını diliyorum.