Malta’nın "derin" tarihi

Malta’nın "derin" tarihi
Malta Adası’nın geçmişinde istila ve savaşların yeri büyük. İşkence aletleri ve tekniklerinin sergilendiği müze de turistlerden yoğun ilgi görüyor
BELMA AKÇURA

Malta Adası’nın istilalarla dolu tarihini, kaleler, surlar ve gözetleme kuleleri anlatıyor. Ülke dilini, dinini, mimarisini, kültürünü ve alışkanlıklarını Fransız, İngiliz ve Araplardan aldıysa da
Türkleri Osmanlı kuşatması (Büyük Kuşatma) gösterimi, Mdina Zindanları, Geceyarısı
Ekspresi filminin çekildiği Saint Elmo Kalesi ve
I. Dünya Savaşı sırasında Malta’ya sürgün edilen Osmanlı aydınları ile anıyor.
Malta’nın başkenti Valetta, Türk kuşatmasında, Malta Şovalyeleri’nin yetersizlikleri de göz önünde bulundurularak daha çok savunma amaçlı planlanmış. Michelangelo’nun öğrencisi olan Francesco Laparelli yepyeni bir şehir kurmak
için kolları sıvamışsa da "istilaya uğramış" bir şehir görüntüsünü asla bozmamış.
Büyük araçların şehir merkezine girmesi yasak
280 yıl Malta’da hüküm süren Şovalyeler’in yaptırdığı eşsiz saraylar, kiliseler ve kaleler Malta’nın kültür hazinelerinin sadece birkaçı. Mısır piramitlerinden yaklaşık bin yıl önce inşa edilmiş tapınakları, Fenikelilerden kalma geleneksel balıkçı tekneleri ise koyları süslüyor. Blue Grotto ve kardeş ada Gozo’daki Azure Window, UNESCO tarafından koruma altına alınmış eşsiz güzellikte doğal oluşumlar.
Valetta’nın merkezine büyük araçlar alınmıyor. Şehrin kapısının tam önünde, neredeyse Malta’nın en önemli simgesi haline gelmiş olan "Malta Otobüsleri"nin ana durağı var. Emeklilik yaşları çoktan geçmiş olan, sarı-turuncu renklerdeki bu sevimli otobüslerle adanın her bir ucuna kolayca ulaşılabiliyor. Bu arada, Gozo Adası’nda da bu otobüslerden var ancak renkleri gri-kırmızı ve onların da adı "Gozo Otobüsü".

Hayvanlar için özel vaftiz günleri düzenleyen Maltalılarla Gozolular birbirlerinden hiç hoşlanmıyor. Hatta aralarındaki ilişkiye bakılırsa Gozolular kendilerini resmi olmasa da bağımsız ilan etmişler.
Tarihte Sicilyalılar, Fenikeliler, Yunanlılar, Romalılar, Araplar, Normanlar, İspanyollar, Türkler, İngilizler ve Fransızlar tarafından istila edilen Malta, turizm gelirini ise çeşitli dönemlerde ülkelerin işkence yöntemlerini ve işkence aletlerini sergileyerek elde ediyor.
Malta’da diğer bir görülmesi gereken şehir, eski başkent olan ve adından da anlaşılacağı üzere Arap izleri taşıyan Mdina. Buradaki en çekici müze, Malta’yı istila etmiş olan tüm milletlerin kendilerine özgü işkence stillerinin sergilendiği Mdina Zindanları. İnsanın tüylerini ürperten ve işkence tekniklerinin, gerçek insanlar üzerinde vahşice uygulanışını, çığlık efektleri eşliğinde duymak rahatsız edici ama görmekte fayda var.

Turgut Reis burada öldü, Ziya Gökalp sürgüne geldi Malta’nın bir özelliği de ünlü Türk denizcisi Turgut Reis’in adadaki izleri. 1565 yılındaki Osmanlı kuşatması sırasında Turgut Reis burada şehit olurken, yıllar sonra Türk aydınlarından Ziya Gökalp, o dönemin istihbarat teşkilatı başkanı Kuşçubaşı Eşref Bey, Hüseyin Rauf Orbay’ın da aralarında bulunduğu Osmanlı aydınları İngilizler tarafından Vitorisa bölgesindeki surlarla çevrili Vardela Sarayı’na sürgün edildi.

Comino’da sadece bir aile yaşıyor• Malta; Gozo (65 km2), Comino (2,5 km2) ve Malta (390 km2) olmak üzere toplam üç adadan oluşuyor. Ancak Comino Adası, üzerinde sadece bir ailenin yaşadığı, turistlerin pek rağbet etmediği, belki de saymaya değmeyecek kadar küçük bir ada. Maltalılar insanların yaşamadığı Cominotto ve Filfola adalarını ise neredeyse unutmuş gibi.
• Malta dili Arapça ve İtalyanca karışımı bir dil. Ülkedeki herkes İngilizce bildiğinden, bu dille doğrudan muhatap olmayabilirsiniz. Adada geçerli olan para birimi ise Malta Lirası. (1 Malta Lirası = 2,3 Amerikan Doları)
• Rodos’tan kovulduktan sonra St. John Şovalyeleri’nin yerleştiği 400 bin nüfuslu Malta Adası surlar, kaleler ve gözetleme kuleleriyle çevrili ve hiçbir doğal kaynağa sahip değil.





CUMARTESİ