Senenin en soğuk günü

Geçen hafta size pazar gününü iyi değerlendirmenizi ve bu geçici iyi havadan olabildiğince yararlanmanızı tavsiye etmiştim. Bunun nedenleri arasında uzun süreli tahminlerin bu hafta sonuna doğru yaşadığımız kötü hava beklentisinin ilk işaretlerini vermesi de vardı.
Bu hafta okulların batıda tatil edilmesine, belediyelerin olağanüstü tedbirler almasına neden olan hava koşulları modeller tarafından önceden belirlendi. Burada değinmeden geçemeyeceğim olgu da, bu modellerin hatta İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ali Müfit Gürtuna'nın kötü hava koşullarını basına anlatırken arka planda görünen model çıktısının bile dış kaynaklı olmasıdır. Yakın çevremizde uluslararası boyutta tanınmış pek çok meteoroloji uzmanı ve geliştirdikleri modeller varken ülkemizde hâlâ kendimize özgün bir hava tahmin modelimizin olmayışı çok acıdır. Eminim ki Ege'de deniz şartlarını tam olarak öğrenmek isteyen denizciler, komşumuzda geliştirilen model çıktısının çok daha emin olduğunu bilmektedirler. Bana alınanlar, kırılanlar olacaktır ama belediyenin bile koca bir kenti ve tüm ülkeyi etkileyen kararları dış kaynaklı modellerin öngörüsü ile alması öncelikle düşünmemiz gereken bir olgudur.
Aslında bundan çekinmek de pek doğru değil. Globalleşen ekonomi artık her şeyin ve özellikle doğası itibarıyla meteorolojik süreçlerin de paylaşılması gerektiğini gösteriyor ama tabii ki yerel etkilerinin değil. Bir ülkenin dezavantajı diğerinin avantajı olabiliyor; önemli olan bu olayları kendi çıkarların için kullanabilme sanatını geliştirebilmek. İşte kar; batıda hayatı felç ediyor, gazetelere manşet olabiliyor. Ve doğuda hayatın bir parçası. Hep diyorum, ya yeterli kar yağmaz, dolayısıyla barajlar yeterli suya kavuşamaz ve gerekli enerjiyi yeterince üretemezse, işte o zaman tüm dertler başlar. Özellikle de batıda...
Yağışların ardındaki gerçekler
Benim Doğu Anadolu'da kurduğum, dört sene işlettiğim ve bulgularını uydular aracılığıyla anında aldığım ülkenin ilk tam otomatik kar rasat istasyonları sonuçlarına göre Doğu Anadolu'da kar depolanması aslında mart sonu ve nisan aylarında gerçekleşiyor. Daha şaşırtıcısı, eğer çöl kökenli toz olmaz ise kar depolanmasının da olmadığıdır. Halbuki insan haberlerden duydukları ile doğal olarak karın kuzeyden geldiği şeklinde programlanmış. Öyle ya, Balkanlar'dan gelen soğuk hava deniliyor ama nedense onun önünden, Sahra'dan gelen hava hep ihmal ediliyor. Hani pek de şaşırtıcı sayılmaz, Allah'ın çölü ve kar pek de ilişkilendirilecek olgular değil. "Sahra'dan gelen toz, bakteri ve mantarların Balkanlar'dan gelen soğuk hava ile Marmara Bölgesi üzerinde buluşması nedeniyle aşırı yağış bekleniyor" denilse çok inandırıcı olmaz. Ama gerçekler de illa bizim tariflerimizle oluşmuyor.
Önemli olan bu tabiat olayının arkasındaki gerçekleri öğrenebilmek, öyle "zamanında Batılı bilim adamları tarafından denenmiş olmamış" diye geçiştirmemek, satır aralarına saklanan gerçekleri görebilmek ve buna müdahale sanatını geliştirmek. Bir kez hayal edin bakalım; bu denli kar yağışını uygun zamanda, istenilen bir bölgede, global anlamda gerçekleştirebildiğinizi, yani hava şartlarına müdahale edebildiğinizi, bulutlarla oynayabildiğinizi, bulutların başımızın üzerinden geçen birer fabrika olabileceğini... Bilim dünyası hayallerin ötesinde de düşünceye yer verebiliyor ve inanın, bu ülkenin evlatları bunları yakın bir zamanda gerçekleştirecek. Eh bu kadar konuşuyorsak, yaptığımız bir şeyler de vardır herhalde.

Bugün özellikle Marmara Bölgesi ve Kuzey Ege için belki de senenin en soğuk günü. Hele kuvvetli poyrazla birleşince, soğuğu iliklerinize kadar hissedeceğiniz bir gün. Her geçen saat bu soğuk ve yağışlı hava iç, doğu ve güney bölgelerimize kayacak, etkisini de hafta başına kadar devam ettirecek. Hafta başında yeni bir soğuk hava kütlesi bu sefer sadece kuzey bölgelerimizi yalayarak geçecek. Bu nedenle 16 Şubat haftasına yurt genelinde yeni ama hafta sonuna göre daha az etkili kar yağışlı bir hava ile başlayacağız. Güney ve Orta Anadolu ise sert olmayan lodos rüzgarlarının etkisinde kalacak. Lodosun etkisinde kalan bölgelerde hava sıcaklıkları 8-10 derece artacak ve ancak 0 derece civarına gelecek. Tüm hafta boyunca her bölgede hava sıcaklıkları aynı koşullarda devam edecek. Salı, çarşamba ve perşembe günleri genellikle yağışsız geçecek ancak 20 Şubat Cuma günü yurt genelinde yeniden yağış görülecek.