‘Havai fişek’ kuşları öldürüyor

İstanbul Üniversitesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cihan Demirci, her geçen gün kullanımı yaygınlaşan havai fişeklerin, sesi, dumanı ve ışığıyla kuşları korkuttuğunu, sağır ettiğini ve şok sonucu ölümlerine bile yol açtığını söyledi.
Çeşitli kutlamalarda kullanımı yaygınlaşan havai fişeklerin canlıların, özellikle kuşlar üzerindeki olumsuz etkilerinin Türkiye’de hala farkına varılamamasından yakınan Demirci, fişeklerin oluşturduğu gürültü ve kirliliğin tüm yabani ve evcil hayvanları tehdit ettiğini söyledi. Demirci şöyle konuştu:
“Havai fişek patlamasının yarattığı gürültü, başta insanlar olmak üzere bütün yabani ve evcil hayvanları korkutuyor. Onların sağır olmalarına, paniklemelerine, şok nedeniyle ölümlerine yol açıyor. Ayrıca, patlayan havai fişeklerin yakınında olan kuşlar yanmakta, bu yanma ölüm derecesinde dahi olmakta, gözlerine zarar vermekte, göç eden kuşların bir süre oryantasyonunun bozulmasına neden olmakta.
 2003’te New York’ta yeni yıl kutlaması için yapılan havai fişek gösterisinde yaklaşık iki bin kuş panikten ve panik içinde birbiriyle çarpışmaları sonucu öldü. Yoğun havai fişek gösterilerinde oluşan dumanın da kuşların ölmesine neden olduğu biliniyor.”
Aynı üniversiteden biyolog Dr. Nadim Yılmazer de, şehirleşmenin getirdiği ışık kirliliğinin kuşlar üzerinde olumsuz etkiler yarattığını vurguladı.

Işık kirliliği kuşları şaşırtıyor
 Sonbahar ve ilkbahar göçleri sırasında yollarını ay ve yıldızlara göre belirleyen kuşların, gece aydınlatmalarının yoğun olduğu bölgelerde yönlerini şaşırdığını belirten Yılmazer, şöyle devam etti: “Işıklara aldanıp onların etrafında sürekli uçuşan kuşlar sonunda aşırı yorgunluktan düşüp ölüyor veya özellikle camlarla kaplı kırk kat ve üzeri yükseklikteki gökdelenlerin meydana getirdiği yansıma nedeniyle hızla bu binaların camlarına çarparak can veriyorlar.
Bu şekilde yılda yüz milyondan fazla kuş kaybedildiği tahmin ediliyor. Gece aydınlatmasının, kuşlar ile yarasalar, kurbağalar ve kertenkeleler üzerinde dolaylı etkisi de var. Işıklar gece gören böcekleri kendilerine çektiğinden, bunlarla beslenen kuşlar, yarasalar, kurbağalar ve kertenkelelerin besin kaynakları azalmakta.
Böcek popülasyonundaki azalma bitki çeşitliliğini azaltmakta, tohum oluşumu da azaldığından, bu durum besin zincirinin en üstünde bulunan insanları dahi etkilemektedir.”