Deprem konteyneri var kullanımını bilen yok

İstanbul’da 17 Ağustos 1999 depreminin ardından 2000’li yılların başında İstanbul Valiliği Afet Yönetim Merkezi tarafından 762 mahalle ve 173 köye yerleştirilen turuncu renkli yaklaşık 2 bin konteynerin birçoğu zaman içinde hırsızların hedefi haline geldi. İçinde 960 parça malzeme bulunan konteynerlerden en çok jeneratör ve delici aletler gibi pahalı eşyalar çalındı. Hırsızlık olaylarının artması üzerine içinde 960 ayrı malzeme bulunan konteynerlerin yerleri değiştirildi. 2009 yılında deprem konteynerlerinin bakımı ve kontrolleri İstanbul Valiliği Afet Yönetim Merkezi tarafından ilçe belediyelerine devredildi.

İstanbul Valiliği’nin İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü tarafından İstanbul’da “Her Mahalleye Afet İstasyonu Projesi (AFİS)” kapsamında kaymakamlıklarca tespit edilen noktalara konuşlandırılan ve sorumluluğu ilçe belediyelerine devredilen konteynerlerin sayısı yılllar geçtikçe azaldı. Şu an kapılarında 4 ayrı kilit bulunan konteynerlerin anahtarları mahalle muhtarları ve belediye yetkililerinde bulunuyor.

Üzerinde çok sayıda kilit bulunan konteynerlerin anahtarlarının yerlerini ve deprem anında nasıl kullanılacağa dair birçok kişinin bilgisi yok. Konteynerin içinde ne olduğunu ve ne amaçla kullanılacağını bilmediğini söyleyenler yeterince bilgilendirme yapılmadığını ifade ediyor. 30 yıldır Avcılar’da oturduğunu belirten bir kişi, “Bu burada duruyor ama ne olduğunu bilmiyorum. Bu buraya konulmuş. Açılır mı, açılmaz mı onu da bilmiyoruz. Burada oturuyorum. Gelip giderken görüyorum fakat hiçbir şeyini bilmiyoruz. İçinde bir şey var mı yok mu ondan da haberimiz yok” dedi.

İçinde seyyar aydınlatma lambası, jeneratör, delici ve kırıcı aletler, hidrolik kriko takımı, kürek, çapa, kazma, battaniye, enkaz eldiveni, ameliyat eldiveni, toz maskesi, lambalı baret, makara, emniyet şeridi, ikaz yeleği, katlanabilir sedye, su bidonu, matara ve iklim çadırı gibi yaklaşık 960 parça malzemenin bulunduğu konteynerlere dair konuşan Mimar Prof. Dr. Ahmet Vefik Alp ise, “Depremden sonra konteynerler konuldu. İçinde kurtarma ekipmanı vardı. Sonra o konteynerleri çaldılar ve kalktı” dedi.

Marmara Depremi’nin 19’uncu yılında, Türkiye’de Zorunlu Deprem Sigortası (ZDS) bulunan konut sayısının 8.6 milyona ulaştığını belirten Doğal Aftet Sigortaları Kurumu (DASK) Yönetim Kurulu Başkanı Murat Kayacı, DASK’ın kuruluşundan bu yana yapılan hasar ödeme miktarını 186 milyon lira olarak açıkladı. Poliçe adedi, sigortalılık oranı, havuzun büyüklüğü ve teknolojik altyapı gibi özellikleriyle doğal afet havuzları açısından diğer ülkeler nezdinde Türkiye bir model olarak kabul ediliyor. Son yıllarda başta Pakistan, İran, Güney Kore, Kazakistan, Azerbaycan, Özbekistan, Moğolistan ve Romanya gibi ülkeler olmak üzere birçok ülke DASK’ın Türkiye’deki çalışmalarını model alıyor. DASK yetkilileri İngiltere, Japonya, Yunanistan, İtalya, Filipinler, Çin, Meksika, Makedonya, Ürdün, Fas, Arnavutluk, Endonezya, Romanya, Kuveyt, Azerbaycan ve Kırgızistan gibi ülkelerden gelen kurumlara DASK’ı ve Zorunlu Deprem Sigortasını anlatıyor.

Kayacı, “Olası büyük depremler için gerçekleştirdiğimiz yeni DASK Afet Yönetim Sistemi projemiz, konusunda dünyaya referans olabilecek yatırım ve iş birlikleriyle yürütülüyor. Hedefimiz, vatandaşlarımızın yaşamlarına kaldıkları yerden devam etmelerini sağlamak. Bu proje kapsamında, hasar tespitinin mobil cihazlarla yapılması konusunda çalışmalar tamamlandı. Mobil Hasar Tespit uygulamasıyla hasar tespitlerini çok daha hızlı ve hatasız gerçekleştirebileceğiz” dedi.

‘Kilidi açamazsınız’

İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Nusret Suna ise, “Kenti dolaştığımızda bakıyoruz ki turuncu konteynerler çok azaldı. Olanların da zaten üzerinde kilitler var. Bunları kim açacak, kim kullanacak, içinde ne var hiç belli değil. Biz onları oraya 2000’li yılların başında koyup, o yıldan beri kilidini açmadan onu tutarsak olası bir afette siz o kilidi bile açamazsınız. Bazı toplanma alanları imara açıldığı için o konteynerler kaldırıldı nereye gitti onu da bilmiyoruz” şeklinde konuştu.