Dünya Enerji Kongresi toplantılarından Ayşe Hanım Teyzem’e “gaz” konusunda iyi haberler, “petrol” konusunda kötü haberler var.
- Gaz fiyatlarında indirim olasılığı var.
- Petrol fiyatlarında artırım olasılığı büyük.
Ekonomi ve Ayşe Hanım Teyzem için en önemlisi hangisi, sevinsin mi, üzülsün mü, diye sual edilecek... Maalesef Ayşe Hanım Teyzem üzülecek. Çünkü ekonomi için de Ayşe Hanım Teyzem için de petrol fiyatı çok çok daha önemli. Petrol fiyatındaki artış dövizde yük getirir. Hayatın her türlü mal ve hizmet üretiminde maliyeti ve fiyatı artırır.
Dünya Enerji Kongresi’nden Türkiye’yi doğrudan ilgilendiren hangi haberler çıktı diye sual edilirse;
(1) Türk Akımı doğal gaz boru hattı ve Akkuyu Nükleer Enerji Santrali yatırımları konusundaki anlaşmalar önemlidir.
(2) Rusya ile kesilen, duraklayan ekonomik ilişkilerde normalleştirme çalışmalarının hızlandırılması önemlidir.
Ancak, bu gelişmelerde şimdilik Rusya’nın kazanımları bizim kazanımlarımızın önünde koşuyor.
(1) Rusya için doğal gaz geliri önemli. Türk Akımı ile Türkiye doğal gazda Rusya’ya “tam bağımlı” hale geliyor. Buna ek olarak, Rusya Türkiye üzerinden Avrupa pazarına ulaşıyor.
(2) Rusya için Türkiye gibi bir ülkede Rus teknolojisiyle nükleer santral yatırımı yapmak önemli. Türkiye gazdan sonra elektrikte ve nükleer teknolojisinde de Rusya’ya bağımlı hale geliyor.
(3) Türk Akımı ve Akkuyu projelerinin yatırım bedelleri önemli ama daha da önemlisi Türkiye’nin her yıl ödeyeceği doğal gaz ve elektrik faturası. Bu faturalar Türkiye’nin yıllık döviz giderini artıracak.
(4) Rusya’nın önemli bir kazanımı da Türkiye’nin hava savunma ihalelerine katılımının önünün açılmasıdır.
Rusya’nın kazanımlarına karşı bizim beklentilerimiz nedir?
(1) Öncelikle yaş meyve ve sebze ihracatımızın önündeki engellerin kaldırılmasını bekliyoruz. Yaş meyve ve sebze ihracatından yıllık gelirimiz 1 milyar dolar dolayında. Doğal gaz faturasının yanında çok küçük ama bizim için önemli.
(2) Türk müteahhitlerinin Rusya’daki faaliyetleriyle ilgili kısıtlamaların kaldırılmasını bekliyoruz.
(3) Vize muafiyeti bir türlü “komisyon”lardan çıkamaz hale geldi.
(4) Göstermelik olarak “charter” seferleri başladı ama Rusların Türkiye’ye tatile gelmeleriyle ilgili doğrudan ve dolaylı kısıtlamalar devam ediyor.
(5) Her toplantı sonunda doğal gazda fiyat indirimi konusunda “olumlu” haberler yayılır. Ama indirim bugüne kadar gerçekleşemedi.
İstanbul toplantısı OPEC üyelerinin petrol üretimini kısarak fiyatı artırma çabalarında ilerleme sağlamalarına imkân verdi.
Bugüne kadar Rusya’nın petrol üretiminin kısılması konusundaki tutumunda açıklık yoktu. Anlaşıldığı kadarıyla, Rusya’da petrol üretiminin kısılmasından yana.
Bunun sonucu, önümüzdeki dönemlerde petrol fiyatı artacak demektir.
Biz son iki yıldır ucuz petrol ithal ettik. Petrol faturamız yılda 10 milyar dolar dolayında küçüldü. Petrol fiyatının artması döviz giderimizi artıracak. Petrol fiyatı artınca doğal gaz, kömür ve emtia fiyatları da yükseliyor.
Bütün bunlar önce ekonomiye sonra Ayşe Hanım Teyzem’in bütçesine yük getiriyor.
Ne yapalım ki “hayat bu”... Hayat devam edecek.
