ABD’den F-35 kararı

Türkiye’nin üretim ortağı olduğu F-35 savaş uçakları konusunda ABD ile yaşadığı kriz yeni bir boyuta ilerledi. ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), Türkiye’ye kasımda gönderilmesi planlanan iki F-35 uçağına ait bazı parçaların sevkiyatının durdurulduğunu açıkladı.

Pentagon Sözcüsü Charles E. Summers, Türkiye’nin de ortağı olduğu F-35 programı konusunda yeni bir adım attıklarını belirtti. Summers, açıklamasında, “ABD, Türkiye’nin S-400 alımının kabul edilemez olduğu konusunda açık davrandı. Bu yüzden Savunma Bakanlığı, programın planlanması konusunda tedbir amacıyla ve F-35’in tedarik zincirinin esnekliği bakımından gerekli adımları attı. Türkiye’nin ürettiği parçaların ikincil kaynaktan tedariki üzerinde şu anda çalışılıyor” ifadelerini kullandı.

Türkiye ile F-35 programının bu durumla karşı karşıya kalmasının üzücü olduğunu belirten Summers, “Bakanlık kritik teknolojimizin üretiminde yapılan ortak yatırımları korumak için tedbir amaçlı bu adımı atıyor” değerlendirmesini yaptı. Sözcü, “Türkiye ile bu önemli konudaki diyaloğumuz devam etmekte. Ancak Türkiye S-400 teslimatından vazgeçene kadar ABD, Türkiye’nin F-35’lerinin operasyonel kabiliyetlerine ilişkin sevkiyat ve faaliyetleri askıya almıştır. Türkiye S-400’leri alırsa F-35 programına katılımı riske girecektir” ifadelerini kullandı.

Öte yandan Türk pilotların Florida, Teksas ve Arizona’da gerçekleştirdiği F-35 eğitim uçuşlarının durdurulduğuna ilişkin iddiaları Pentagon Sözcüsü Yarbay Mike Andrews yalanladı. Andrews, “Türk pilot ve bakım ekiplerinin Luke Hava Üssü’ndeki eğitimleri devam ediyor. Eğitimlerin devam ettiğini teyit ettim” diye konuştu.

Başka ülkeler

Andrews, üretimde bir aksama olmaması için Türkiye dışında başka ülkelerin de değerlendirileceğini söyledi. Türkiye F-35 savaş uçaklarının bazı parçalarını tedarik ediyor. F-35 savaş uçağının bazı gövde parçaları, iniş takımı, kokpit görüntü sistemleri ve kanat roturu gibi önemli bileşenleri Türkiye’de üretiliyor. Geçen hafta ABD Senatosu’na, Rusya’dan S-400 hava savunma sistemleri aldığı gerekçesiyle Türkiye’ye F-35 savaş uçaklarının transferlerinin durdurulmasını öngören yasa tasarısı sunulmuştu.F-35 bakımı için gerekli herhangi bir fikri mülkiyet ve verinin verilmemesinin talep edildiği tasarıyla bu uçaklarla ilgili Türkiye’de herhangi bir depolama tesisinin kurulmaması da isteniyordu.

Tasarıda, Türkiye’nin S-400 sistemlerini teslim almasının ‘Amerika Düşmanlarına Yaptırımla Karşı Koyma Yasası’ (CAATSA) kapsamına girdiğine işaret edilerek “Böyle bir alım NATO ittifakının birliğini tehlikeye atar” ifadeleri kullanılmıştı. Kongre daha önce de 2019 savunma bütçesine ilişkin yasasına Türkiye’nin F-35 uçaklarını ABD’den götürmesi konusunda Savunma Bakanlığı’ndan Türkiye hakkında rapor istemişti. Bakanlık raporu geçen yıl kasım ayında teslim etmişti. Türkiye, iki F-35 uçağının mülkiyetini geçen haziran ayında teslim almıştı. Halihazırda ABD’nin Arizona eyaletindeki Luke Hava Üssü’nde konuşlu uçakların Türkiye’ye kasım ayında gönderilmesi planlanıyordu. Türkiye’nin iki F-35 uçağının daha mülkiyetini gelecek haftalarda alması bekleniyordu.