Petersen: Önkoşul insan hakları

TÜRKİYE'nin insan hakları ve uyuşturucu kaçakçılığına ilişkin iddialarla sıkıştırıldığı bir dönemde, bir vatandaşının işkence gördüğü gerekçesiyle Avrupa İnsan Hakları Komisyonu'na başvuran Danimarka'nın Dışişleri Bakanı Niels Helveg Petersen, Milliyet'le özel görüşmesinde, Avrupa Birliği'ne (AB) tam üyeliğin şimdilik mümkün olmadığını belirtti. Kürt asıllı Danimarka vatandaşı Kemal Koç'un Türkiye'de işkence gördüğüne ilişkin raporlar bulunduğunu söyleyen Petersen'le, Danimarka - Türkiye - Avrupa ilişkilerini konuştuk:
Avrupa'nın Türkiye'den beklentileri nedir?
Petersen: İnsan hakları konusunda Türk hükümetinin sorumluluklarını yerine getirmesi beklentisi içindeyiz. Demokratik ve yasal yollarla göreve gelmiş bir hükümete not vermek görevim değil. Türk hükümetinin izlediği politikaya karşı çizgimizi belirliyoruz.
Danimarka'nın insan hakları konusunda Türkiye aleyhinde dava açmasını nasıl açıklıyorsunuz?
Petersen: Danimarka vatandaşı Kamil Koç, kardeşinin cenazesine katılmak üzere Türkiye'ye geliyor. Türk polisince tutuklanıyor ve cezaevinde işkence gördüğünü iddia ediyor. Koç'un davası sürüyor, suçlamaların içeriğini tam olarak bilmiyoruz.
İnsan Hakları Komisyonu'na şikayetler, 6 ay içinde yapılmalıdır. Koç, 8 Temmuz 1996'da tutuklandı, süre 8 Ocak'ta sona eriyordu. Zaman aşımıyla karşılaşmamak için davayı açtık. Şikayetin temelinde, bir Danimarka vatandaşının işkence gördüğünü kanıtlayan raporlar var.
Koç'un Danimarka'da haraç toplayan PKK'yla ilişkisi olduğu iddiaları var.
Petersen: PKK bir terör örgütüdür. Anayasamız haraç toplamayı suç sayar. Koç'un haraç topladığı iddialarının asılsız olduğu polisçe saptanmıştır.
Türkiye'ye yöneltilen uyuşturucu suçlamalarına nasıl bakıyorsunuz?
Petersen: Yorum yapmak istemiyorum. Almanya ile başlayan tartışmaları yakından izliyoruz.
Bu suçlamalarla karşılaşan Türkiye'nin AB üyeliğinin belirsiz bir zamana bırakılması, bir dışlama politikası değil mi?
Petersen: Hayır, Türkiye ile AB arasında genişletilmiş bir işbirliği var. Türk hükümetinin ceza kanunlarında düzenleme çalışmaları içinde olması memnuniyet verici. Karakollarda, cezaevlerinde işkence ve insan hakları ihlallerinin düzeltilmesi, herkesin beklediği bir adım. Bu konuda ilerleme kaydedildiğinde Türkiye'nin imajı daha da düzelecek ve ticari, ekonomik, siyasi işbirliği daha da önem kazanacaktır.
Eski Doğu Bloku ve Baltık ülkelerinin Türkiye'den önce üyeliğe alınması sözkonusu...
Petersen: Danimarka, AB ve Türkiye arasındaki Gümrük Birliği'ni kuvvetle destekleyen ülkelerden biri. Deneyimlerimiz ticari ve ekonomik işbirliğinin siyasi işbirliğini de getireceği yönündedir. Ancak, AB'nin önceliği, en yakınındaki Orta ve Doğu Avrupa ile Baltık ülkelerinin üyeliğidir.
S - 300 füzeleri almak isteyen Kıbrıs Rum Kesimi'nin tam üyeliği konusunda ne düşünüyorsunuz?
Petersen: Danimarka ve diğer AB ülkeleri ortalığı karıştıracak bu füzelerin alınmasının taraftarı değil. Tam üyeliğe gelince, Kıbrıs sorunu çözülmeden, bu sözkonusu olamaz.