Galatasaray'ın İzmirli rakibi Panionios

Panionios...Bu kulübün web sitesine girdiÇinizde karşınıza eski bir İzmir fotoÇrafı çıkıyor. Çünkü Panionios'un kökleri İzmir'e dayanıyor.1890'da İzmir'de yaşayan Yunanlıların kurduÇu Panionios, halen varlıÇını Atina'nın Nea Smyrni (Yeni İzmir) bölgesinde sürdürüyor. İzmir futbolu resmen can çekişirken bu ilginç kura çekiminin arkasındaki gerçeklere bir bakalım.Araştırma yaparken Günver Güneş, Ali Güreş, Şaheser Güreş'in "İzmir'de futbol" çalışması karşıma çıktı. İzmir tarihi üzerine meraklı ve arşiv toplayan bir kişi olarak geçmişin hikayelerine daldıÇımda, İzmir'in neden çok önemli bir liman şehri olduÇu da bir kaz daha ortaya çıkıyor.Futbolun Osmanlı İmparatorluÇu'nda ilk kez nerede oynandıÇı konusunda hala somut bir belge ortalıkta görünmezken, elde edilebilen kaynaklardan ilk futbol maçlarının başkent İstanbul'dan çok önce, 1870'li yılların sonlarında İzmir ve Selanik'te oynandıÇı görülüyor.Türk takımlarının sahneye çıkışı ise ancak 1900'lerin başına denk geliyor.1880'li yıllarda kentte futbolun popüler bir spor olduÇu, Bornovalı İngiliz gençler arasında oynandıÇı biliniyor.İzmir'de ikamet eden La Fontaine ailesinin ileri gelenleri, kentteki diÇer İngiliz ailelerinin de katılımıyla 1894 yılında "Bournabat Football and Rugby Club" adıyla bir futbol ve Rugby kulübü kuruyorlar. 19. yüzyılın ilk yıllarına kadar İzmir'in zengin Levanten ailelerinin tekelinde olan futbol oyunu daha sonra Rum takımları olan Panionios, Apollon ve Pelops ile Ermeni takımları Apetyan ve Vartanyan'ın katılımıyla geniş halk yıÇınlarına ulaşıyor. Özellikle Bornova'da oturan Rumlar bu oyunu İngilizlerden öÇrendiler. Kısa süre içinde İzmir'de neredeyse bütün Rum gençleri sihirli meşin yuvarlaÇın peşinden koşturmaya başlıyor. Nicos Karacas bir gazete demecinde "İzmir'in Rum gençleri işi öylesine ilerlettiler ki kendilerine futbolu öÇreten İngilizlere oyuncu verecek duruma geldiler" diye konuşabiliyor. 1891-1892 yıllarında özel günlerde yapılan futbol karşılaşmaları 1893 yılından itibaren alışkanlık haline getirildi. Yeni yılın ilk günlerinde programlanan maçlarda Bornovalı İngiliz gençleriyle İzmir'de yaşayan İngiliz gençleri bir araya geliyorlar. 1894 yılında Bornova'da gerçekleşen böyle bir müsabakayı dönemin en güçlü kadrosuna sahip Bornovalı İngiliz gençler kazanıyor.11 Aralık 1908 tarihinde İstanbul'da gerçekleşen karşılaşmada İzmir karması ile İstanbul lig şampiyonu Galatasaray bir araya geliyor ve maçı 3-1 İzmir ekibi kazanıyor. Bu karşılaşma Türk futbol tarihi araştırmacıları tarafından şehirlerarası resmi maçların ilki sayılıyor.İki şehrin kulüp yetkililerinin uzun görüşmelerinden sonra İstanbul ve İzmir şehir karmaları Balkan Savaşlarının karanlık günlerinde 1913 yılında yeniden bir araya geliyor. Fakat bu kez İstanbul takımları tamamen Türk oyunculardan kurulu olarak sahaya çıkarken, İzmir takımı yine şehirdeki İngiliz gençleriyle birlikte birkaç Rum oyuncu takviyeli takımla karşılaşmalara çıkıyor. İzmir karması ilk müsabakasını 2 Haziran 1913 tarihinde İstanbul şampiyonu Galatasaray'la yapıyor ve Galatasaray maçı 2-1 kazanıyor; karşılaşma, İzmir ekibinin büyük itirazlarıyla tamamlanabiliyor.İstanbul'daki ikinci maçını Fenerbahçe ile oynayan İzmir karması, oldukça iddialı hazırlanmış olmasına raÇmen ilk maçın yorgunluÇunun etkisiyle sahadan 4-1 yenik ayrılıyor.Panionios, Apollon, Pelops gibi Rum takımlarından Apollon futbol takımı olarak daha ön plana çıkıyor. 1922 yılında geçirdiÇi bir kazada 11 oyuncusunu kaybeden Apollon, Yunanlılar 9 Eylül 1922 tarihinde İzmir'den ayrıldıÇında diÇer Rum kulüpleri Panionios ve Pelops gibi Atina'ya dönüyor.Peki Galatasaray'ın rakibi İzmirli Panionios nasıl bir futbol takımına sahipmiş o yıllarda?Panionios sporun her alanında oldukça güçlü olmasına karşın iyi bir futbol takımına sahip deÇilmiş. Pelops Kulübü'de kayık, yüzme branşlarıyla cimnastikte oldukça aşama kaydetmiş olmasına karşın Apollon gibi ses getirecek bir futbol takımı oluşturamamıştı.Yunanistan Birinci Ligi'nde iki sezon haricinde her zaman için yer almış olan Panionios'un en büyük başarısı 1971 yılında AEK'nın ardından ligi ikinci bitirmek. Panionios o sezon Balkan Kupasını da kazanmıştı.Galatasaray, Türk futbol tarihinin şehirlerarası ilk resmi maçını aralarında Panionios'un oyuncularının olduÇu İzmir karmasıyla 1908'de yapmıştı. UEFA kupasındaki bu karşılaşmanın sonucunu ben de çok merak ediyorum. dsipahi@milliyet.com.tr Galatasaray UEFA gruplarında İzmir için çok önemli olan bir takımla karşılaşacak.