Hedefe henüz ulaşamadık...

Hava biraz kapalı, biraz da serindi. Camlardan dışarıya bakınca kışı andırıyordu. Konu da ‘doğalgaz’ olunca, doğal olarak, kışı anımsatan bir röportaj oldu. İzmir’e doğalgaz dağıtımını yapacak İzmirgaz’ın genel müdürü Burçin Yandımata, çalışmalarını anlattı.


Mesleği ve sektörü bilinçli olarak mı seçtiniz?
- 1963’te Zonguldak’ta doğdum. Ankara Koleji’ni bitirdim. Hacettepe Üniversitesi Zonguldak Mühendislik Fakültesi Makine Bölümü mezunuyum. Aslında ben kaptan olmak istiyordum. Ama makine mühendisi oldum. Mesleğimi doya doya yaşadım. 1988’de, askerlikten sonra da BOTAŞ’a girdim. Kırklareli İşletme Başmühendisliği’nde görevlendirildim. Altı ay sonra yapım grubuna aldılar. Sonra da bütün Anadolu’yu gezdim. Her yerde çalıştım. En son Bakü-Ceyhan hattında çalıştım. 2005 Temmuz’da da buraya geldim.

İzmirgaz’a geçişiniz nasıl oldu?
- İzmirgaz’dan teklif aldım. Daha İzmirgaz kurulmamıştı. Önce bir-iki ay Ankara’da çalıştım. Sonra İzmir’e geldik, İzmirgaz’ı kurduk. Tüm ekipleri ben kurdum. En eskisiyim diyebilirim . Bu benim ikinci şehiriçi projem. BOTAŞ’tayken, Eskişehir projesinde, proje başmühendisiydim.

İzmir’de doğalgaz çalışmaları başka illere göre daha sıkıntılı geçiyor. Açıp kapattığınız çukurlar, asfaltlanmıyor...
- Başka şehirlerde de bunlar oluyor. Şimdi düşünün... 2005 Temmuz ayından evvel doğalgaz diye bir şey biliyor muydu bu şehir? Sanayilerde biliniyordu ama konutlar bilmiyordu. Sonra bir şirket geldi, İzmirgaz... Kimse bizi tanımaz, biz de o zaman şehri tanımıyorduk. Önce Mavişehir, Bostanlı, Gaziemir, Bornova, Aliağa, Torbalı gibi bütün ilçelerde çalışma yapmaya başladık. Bu ne bizim için kolaydı, ne de bu şehirde yaşayanlar için... Birileri geliyor kazıyor ve insanlar ne olacağını bilmiyor. Bu şehirde 2005’e kadar doğalgaz kullanmanın ne gibi lüksleri, ne gibi konforu olduğunu kimse bilmiyordu. Ankara ve İstanbul’da yaşamış olanlar biliyordu. Bir şehirde hiç doğalgaz yokken siz soyunmuşsunuz. Bu çok zor. Vatandaşların birçoğu, konutlara doğalgaz geleceğinin bile farkında değildi. Gelip geçerken sonradan fark ediyorlardı. O insanlara, ilçe belediyelere, devlet kurumlarına anlatmak çok zordu.

Şimdi?
- Bizim ilk bir senemiz zordu. Şimdi çok şikayet gelmiyor. Tam tersi ‘Doğalgaz ne zaman gelecek’ diye çok baskı var üzerimizde. Ankara’da 20 sene önce vardı. İstanbul’da vardı. 20 sene çok uzun bir periyot bir şehir için. Ankara’da oturan insanlar doğalgazı olmayan bir evi ne kiralarlar, ne de otururlar. İstanbul’da da öyle. İzmir’de de bu tür şeyler yaygınlaşmaya başladı.

İlk günlerde 300 milyon dolarlık yatırım ve 5 bin 500 istihdam sağlanacağı yönünde açıklamalar vardı... Şu an bu rakamların neresindesiniz?
- 300 milyon dolarlık yatırımın hemen hemen yarısını gerçekleştirdik. O hesaplarımızda daha Alsancak, Balçova, Güzelbahçe, Narlıdere, Urla da var tabii ki daha oralara girmedik. Şu an 150 milyon dolar civarında bir yatırım yaptık..

Yani işler uzadı...
- 2011’de, 2012’de bitecek. Aslında İzmir’de doğalgaz çalışmaları hiç bitmeyecek. Niye bitmeyecek? Yeni evler yapılacak, yeni yerleşim yerleri yapılacak. Oralara da gaz götürülecek. Ankara’da 20-22 senedir bitmedi, burada da bitmeyecek.

Şu anki çalışmalar ne aşamada?
- Bütün ilçelerdeki çalışmalarımızı kademe kademe tamamladık. Yani ana şebekeler bitti. Artık mahallelerde çalışıyoruz. Karşıyaka Bahçelievler, Soğukkuyu ve Bahariye mahalleleri bitti.

Yıllık kaç metreküplük dağıtım yaptınız?
- 16 adet A tipi basınç düşürme ve ölçme istasyonumuz var. Türkiye’de hiçbir şirketin elinde bu kadar yoktur. Bu 16 istasyondan geçen sene 2008 yılında 2.8 milyar metre küp gaz geçti. Çok büyük bir rakam. Dört yılda geldik buralara. Dört yılda bin 400 kilometre boru hattı yaptık. 100 kişi çalışıyor burada. Abonemiz 80 bine yaklaştı. 80 bin hane doğalgaz kullanıyor. Bu evlerde 1-2 kişi yaşıyorsa 160 bin kişi, 3 kişi yaşıyorsa 240 bin kişi demek... Biz aslında 240 bin kişiye hizmet götürüyoruz. Doğalgazla tanıştılar, doğalgazı kullanıyorlar. ‘Allah razı olsun, bu gazı getirdiniz kullanıyoruz, çok teşekkür ederiz’ diyen insanlar. Çok memnunlar. Neden 20 sene evvel gelmedi, niye İstanbul’la, Ankara’yla aynı dönemde başlanmadı diye bunları sorguluyorum.

Sorguladığınızda neyle karşılaşıyorsunuz?
- İzmir çok daha önceden gazla tanışmalıydı. O zaman da burada herkes gaz kullanıyor olacaktı. Hatırlıyorum, burada çok büyük sanayiciler, fabrikalarını başka yere götürdüler. Götürmek üzere olan çok büyükler de vardı. Gaz geldikten sonra kaldılar. Gaz bu şehirde sanayiyi ayakta tutuyor. Ticaret gazla şekilleniyor. Her zaman altını çizerek söylüyorum; İzmirgaz, İzmirlilerin şirketi. İzmirgaz bundan sonra hep olacak. Ve bu şirket halka hizmet edecek. Bu şirket, bu piyasa düzeninde, Türkiye genelinde en ucuz gazı ulaştırıyor. Ankara’daki gaz daha pahalıdır.

Doğalgaz ilk kaynağında ne kadar? Aboneye ulaştığında ne kadar? Siz de elimizde olsa da daha ucuza ulaştırsak diyor musunuz?
- İhaleye giriyoruz. İhalelerde istedikleri dışında bir şey isteme hakkına sahip değiliz. Ama hizmet amortisman bedelimiz 0.012 cent/kilowattsaat. Bu şu anlama geliyor: bin metreküp gaz sattığımda 1.2 lira para kazanıyorum. Çok ucuza gaz kullanıyoruz. Ankara ve İstanbul çok daha pahalı gaz kullanıyor. Bursa daha pahalı gaz kullanıyor. Zaten ihale şartlarında gazın fiyatını azaltma ya da artırma benim sorumluluğumda değil. Devletin tekelinde. Biz sadece gaz taşıma bedelinden para alıyoruz, gazdan para kazanmıyoruz. Gazı 3 liradan alıp, ‘Hadi 8 liraya satalım’ gibi lüksümüz yok bizim. Hiçbir gaz şirketinin yok. ‘Bu gazı gidip şuradan ucuza alalım 10 liraya. Sonra da hadi 12 liraya satalım. Arada 2 lira para kazanalım’ diye bir lüksümüz yok.

‘Belediyelerle çok uyumluyuz’

Bu çalışmalar sırasında belediyeyle uyum sorunu yaşıyor musunuz?
- Hem Büyükşehir’le hem de ilçe belediyelerle çok uyumlu çalışıyoruz. Belediyeyle uyumlu çalışmazsan bunların hiçbiri olmaz. Onlar bize uyuyorlar, biz de onlara uyuyoruz. Ayrıca bu iş yalnızca Büyükşehir Belediyesi’yle bitmiyor, ilçe belediyeler de uyumlu çalışıyoruz. Uyumlu çalışmak zorundayız. Her başarının arkasında mutlaka uyum vardır. Uyum olmasa başarı da olmaz.

Abone sayınız yeterli mi?
- 78 bin abone bizim için çok büyük bir abone sayısı değil. Çünkü bizim buradaki hedefimiz bir milyon aboneye ulaşmak.

Ne kadar yılda olur?
- O, bugünden yarına olmayacak. Ama bu şirket bir milyon aboneyi görür. Görecek. 6-7 sene sonra bu rakamı çok rahat yakalar.

Peki doğalgazı bir milyon insan kullanmaya başladıktan sonraki İzmir nasıl olacak?
- Pırıl pırıl olacak. Hava kalitesi artacak. Doğalgaz kalitesi, altyapısı tamamlamış bir İzmir olacak. Bugün Avrupa’da doğalgaz altyapısı olmayan şehir var mı? İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra başlamışlar.

Önce, işçi ve çevre güvenliği
Çalışmaların bundan sonraki aşamalar nereleri?
- Bundan sonra Alsancak kaldı. Önümüzdeki sene Alsancak’a gireceğiz. Ondan sonra Balçova, Gaziemir ve Güzelbahçe gelecek.

Hem kazı çalışmalarında hem de kullanımda bu güne kadar üzücü bir durum yaşanmadı bildiğimiz kadarıyla.
- Güvenlik çevre ve kalite konuları bizim için çok önemli. Bu şirkette çalışmalar işçi güvenliği, çevre ve kalite çerçevesinde değerlendirilmekte. Bugüne kadar aldığımız tedbirler sayesinde kazayla ve kötü bir sonuçla karşılaşmadık.

İhbarlara nasıl müdahalede bulunuyorsunuz? Geçen yılbaşı ihmal yüzünden Ankara’da üzücü bir facia yaşanmıştı.
- Doğalgaz işletmeciliği 24 saat ve 365 gün sürmekte. Şu an bin 400 kilometrede, 78 bin hanede gaz var. Yirmi dört saat boyunca bunları izliyoruz. Bütün ihbarlar 187’ye gelir. Bunlar kayda alınır. Hemen arkadaşlar yönlendirilir. Maksimum 15 dakikada ihbar gelen noktaya gideriz. Arkadaşlar oraya ulaştıklarını bildirirler. Onlar kayda girer. İş yapıldıktan sonra ‘İş bitti. Sonuç şu, şundan dolayı oldu’ diye bildirilir. Bunların hepsi kayıt altına alınır. Şehrin belirli yerlerinde acil müdahale ekiplerimiz var. Gece gündüz 24 saat çalışıyoruz. Çok ciddi bir iş gaz işletmeciliği. Çok güvenli sistemler kuruyoruz. Sensorlu deprem vanalarımız var. Çok test yapıyoruz. Bazı insanlar diyor ya ‘Neden üstü kapanmadı?’ Bizim testlerimizden dolayı kapanmıyor. Bir boru hattının yüzde yüz sızdırmazlığını garanti etmeden üstünü kapatmayız.

“Doğalgaz, trafik kazalarını da azaltacak”
Doğalgazın, İzmir için başka ne yararları ne olacak?
- Doğalgazın yaygınlaşması trafik kazalarını bile engelliyor. Eğer doğalgaz kullanıyorsanız mazot veya kömür kullanmayacaksınız. Mazot veya kömür almazsanız onları buraya getiren kamyonlar şehre girmeyecek. Trafikte bulunmayacaklar ve kazalar önlenmiş olacak. Boşu boşuna lastik gitmeyecek, boşu boşuna asfalt aşınmayacak, boşu boşuna egzozdan çıkan zehirli gaz havayı kirletmeyecek. Çevre temizliği açısından çok önemli. Yani doğalgazın yaygın olarak kullanıldığı Karşıyaka ve Bornova’da insanlar doğalgaz kullanmaya başladıklarından beri artık pencerelerini açabildiklerini söylüyorlar, artık kurum yağmıyor diyorlar. Eğitimler veriyoruz. Bugün dünyada en önemli ve en pahalı şey enerji. Enerji yoksa hayat yok. İnsanlar enerji elde etmek için baraj yapıyor. Nükleer santraller gündeme geliyor. Enerji yüzünden savaşlar çıkıyor. Bütün ilköğretim okullarını gezip, ‘Enerji nedir? Enerji pahalı bir şeydir. Enerjiyi israf etmeyin’ diyoruz. Enerjide tasarrufu anlatıyoruz. Bugün dünyada bilinen en ucuz enerji doğalgazdan elde ediliyor. Bu şehre de böyle bir borcumuz var.