İlk kez öğrenci alacaklar

AYSEL BOZAN YILMAZ - Üniversite tercihlerinde ikinci güne girildi. Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi’nin (ÖSYM) 2022 Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu’nu dün yayımlamasıyla listeler de oluşturulmaya başlandı. Adayların bir kısmı sınava hazırlanırken tercih edeceği bölümlere karar vermişti, bir kısmı elindeki puan ve başarı sırasıyla kazanmak istediği programlar arasından tercihini yapmaya çalışacak. Bir kısmı ise hâlâ ne istediğine karar verebilmiş değil. Aralarında yüksek başarı sırasına sahip olanlar da var. Kararsızlığın en büyük sebebi, “İleride seçtiğim bölüm geçerliliğini yitirir mi?” kaygısı. Farklı alanları denemek, yurt dışına gitme fırsatı yakalamak isteyenler de tercihlerinde ince eleyip sık dokuyor.

Adayların bu arayışlarının yanı sıra çağın getirdiği gelişmeler, üniversitelerde yeni bölümler açılmasına da vesile oluyor. Diğer taraftan gözde programlara ilgi azalmayınca, örneğin hukuk gibi programları açan üniversite sayısı artıyor. Bu yıl da yeni açılan, çok sayıda program bulunuyor. Kılavuzu, bu gözle incelemenizde yarar var.

İhtiyaca yönelik bölümler

Yeni açılan programlar arasında, iş dünyasının talepleri de dikkate alınıyor. Yükseköğretim Kurulu (YÖK) bu kapsamda, insan kaynağı ihtiyacına yönelik yeni bölümler açtığını duyurdu. Bu bölümler arasında, İstanbul Ticaret Üniversitesi’nde Siber Güvenlik; Necmettin Erbakan Üniversitesi’nde CNC Programlama ve Operatörlüğü, Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi’nde Açık Deniz Tabanı Uygulamaları Teknolojisi ve Açık Deniz Sondaj Teknolojisi bölümleri yer alıyor. Yine daha önce ön lisans programı olan emlak ve emlak yönetimi bölümü ise bu yıldan itibaren Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi’nde lisans programı olarak eğitim vermeye hazırlanıyor.

YÖK, Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Açık Deniz Sondaj Teknolojisi ve Açık Deniz Tabanı Uygulamaları Teknolojisi programlarına kayıt yaptıran öğrencilere aylık 3 bin TL eğitim bursu sağlanacağını açıkladı. İstihdam olanağı bulunan bu programlara burslarla adayların ilgisinin artırılması hedefleniyor.

Puanı benzer olacak

Bu programlar yeni olduğu için puanları yok ancak açıldıkları üniversitenin benzer programlarından çok düşük olmayacağı tahmin ediliyor. Örneğin Boğaziçi Hukuk yeni açıldı ancak diğer programlarında olduğu gibi en yüksek başarı diliminden öğrenci alacaktır. Eşit Ağırlık puan türündeki Psikoloji programına ilk 1500’den öğrenci alan üniversitede, Hukuk Fakültesi’ne de en yüksek dilimdeki adayların girebileceği öngörülüyor.

Yine geçen yıl kontenjanlarını dolduramayan programlarda da taban puan oluşmamış durumda. Kılavuzda yeni açılan programlarda puan sütununda (- - - -) işareti yer almakta. Kontenjanı 2021-YKS Merkezi Yerleştirme ile dolmayan programlarda hiçbir işaret bulunmuyor.

Önceki yıllarda dolmayan programlar, düşük başarı sırasına sahip adayları umutlandırıyor. Ancak bu yıl, geçen yıllardan farklı olarak, öncelikle aday sayısının çok olduğu unutulmamalı. Yine ekonomik kaygılarla pek çok adayın vakıf üniversiteleri yerine devletlere yöneleceği hatta büyük şehirlerdeki yaşam maliyeti de dikkate alınarak, herkesin bulunduğu şehirde okumayı tercih edeceği öngörülüyor. Tüm bu değişkenler nedeniyle adayların, nasıl olsa puanı yok, rahatlıkla girerim diye düşünmemelerinde yarar var. Bu programların başarı sıralarını, benzer üniversitelerdeki programlarla karşılaştırmak en sağlıklı yöntem olacaktır. Bu detayların dikkate alınması, adayları hatalı tercih yapmaktan koruyacaktır.

YENİ AÇILAN PROGRAMLAR VE KONTENJANLARI

ÖSYM’nin yayımladığı 2022 Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu’na göre bu yıl ilk kez öğrenci alacak programlardan bazıları şöyle:

Ankara Üniversitesi

Yapay Zekâ ve Veri Mühendisliği 25

Yazılım Mühendisliği 25

Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi

Gemi Makineleri İşletme Mühendisliği 40

Boğaziçi Üniversitesi

Hukuk Fakültesi 70

Gaziantep İslam Bilim ve Teknoloji Üniversitesi

Fizyoterapi ve Rehabilitasyon 30

Tıp 60

İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa

Eczacılık Fakültesi (İngilizce) 40

Sivas Cumhuriyet Üniversitesi

Hukuk 60

Sivas Bilim ve Teknoloji Üniversitesi

Uçak Mühendisliği (İngilizce) 25

Bilgisayar Mühendisliği (İngilizce) 25

Elektrik-Elektronik Mühendisliği (İngilizce) 25

Bitki Koruma 20

Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi

Açık Deniz Sondaj Teknolojisi 30

Açık Deniz Tabanı Uygulamaları Teknolojisi 30

Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi

Beslenme ve Diyetetik 30

Çankırı Karatekin Üniversitesi

Evde Hasta Bakımı 50

Dokuz Eylül Üniversitesi

Sivil Havacılık Kabin Hizmetleri 40

İstanbul Ticaret Üniversitesi

Siber Güvenlik 6

Siber Güvenlik (%50 İndirimli) 34

Necmettin Erbakan Üniversitesi

CNC Programlama ve Operatörlüğü 20

Döküm 20

Kaynak Teknolojisi 20

Kontrol ve Otomasyon Teknolojisi 20

Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi

Emlak ve Emlak Yönetimi 40

YARIN: BÖLÜM VE ÜNİVERSİTE SEÇERKEN NELERE DİKKAT ETMELİ?

REKTÖRLERDEN ADAYLARA ÖNERİLER

‘Sürdürülebilirlik önem kazandı’

İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Rektörü Prof. Dr. İsmail Koyuncu: Üniversite eğitimini yalnızca meslek edineceğimiz bir faaliyet biçiminde düşünmemeli; hayatımızın geriye kalan dönemini etkileyen önemli bir deneyim olarak dikkate almak gerektiği düşüncesindeyim. Gençlerimiz, tercih yaparken özellikle gelecekte yapmayı çok istedikleri mesleklere yönelmeliler. Kendi becerilerini iyi değerlendirmeli, hangi meslekleri ve alanları tercih ettiklerinde mutlu olabileceklerini iyi analiz etmeliler. Öğrencilerimizin dikkate alacağı bir başka konu ise teknolojinin nasıl bir seyir izleyeceğini yorumlamak olabilir. Günümüzde dijital teknolojilerin ve sürdürülebilirlik kavramının önem kazandığı bir gelecek öngörüsü bulunmakta. Bu konulara özel ilgisi olanlara mühendisliğin bu yönlerini dikkate almalarını öneririm.

‘Yaşam boyu etkili olacak’

Çukurova Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Meryem Tuncel: ‘Kariyer planlama’ olarak da tanımlanan bu dönemde alınan kararların etkilerini yaşam boyu göstereceğini unutmayın. Bu karar sürecinde dikkat edilmesi gereken en önemli husus; öncelikle program, sonra üniversite ve daha sonra da üniversitelerin bulunduğu şehre göre tercih yapılmasıdır. Kuşkusuz ki siz sevgili gençlerimizin temel hakkı olan üniversite eğitiminde ilgi alanlarınız ve becerileriniz doğrultusunda, kendiniz için en elverişli bölümü seçmeniz büyük önem arz etmektedir. Hayatınızın dönüm noktası olan üniversite tercihlerinde en doğru seçimi yapmanız bundan sonraki eğitim ve meslek hayatınızın başarılı ve mutlu bir şekilde devam etmesi açısından son derce kıymetli.

‘Seçilen şehir iyi araştırılmalı’

Yaşar Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. M. Cemali Dinçer: Adaylar, bulundukları sıralamaya göre, istedikleri bölümün son 3-4 yıllık sıralama ve kontenjan değişimlerine bakarak tercih yapmalılar. Seçecekleri bölümün akreditasyonları, yurt dışı olanakları, üniversitenin yurt dışında iş birliği yaptığı üniversitelerin niteliklerini göz önünde bulundurmalılar. Ayrıca akredite edilmiş bir İngilizce Hazırlık sınıfını bitirmek de önemli bir husustur. Seçilen şehirde kaç üniversite olduğu ve öğrencileri nasıl bir sosyal hayatın beklediği araştırılmalı. Akademik kadro, burs oranları, teknolojik alt yapı, laboratuvarlar vs. üniversite seçiminde önemli derecede belirleyiciliği olan unsurlardır. Tüm bunların yanında meslek hayatları boyunca, mezun olunan üniversitenin desteğini ve ismini arkada hissedebilecek olmak da önemli bir ayrıcalıktır.

‘Başarı sırasını dikkate alın’

Beykoz Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Durman: Adaylar, tercih listesini hazırlarken önce kendi başarı sıralarına uygun bir tercih havuzu oluşturmalılar. Tercihleri sıraya dizmenin tek bir kuralı var. O da adayın isteği. Kazanıldığında üzüntü yaratacak bir bölüm kesinlikle listeye konulmamalı. Bölüm dışında üniversite seçimi de son derece kritik bir karar. Bireysel gelişimlerine katkı sağlayacak, kültürel anlamda entelektüel bilgi birikimlerini geliştirecek, sosyal yönden kendilerini destekleyecek, güçlü akademik kadrosuyla kendilerini hem teorik hem de pratik anlamda geliştirmelerine fırsat sağlayacak üniversiteleri tercih etmeliler. Adaylara, tercihlerini yaparken bağımsız kuruluşların yaptıkları üniversite araştırmalarını da incelemelerini öneririm.

‘Barınma ve beslenme önemli’

Balıkesir Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. İlter Kuş: Tercih yapacak gençlerimize tavsiyem; öncelikle kendi kişisel ilgi ve gelişim alanlarına göre tercihte bulunmaları olacaktır. Tercih edecekleri bölüm ya da program, daha sonra onların meslekleri olacak ve yaşamlarının büyük bölümünde mesleklerini yürütecekler. Dolayısıyla meslek olarak da sevecekleri ve kendilerini mutlu hissedecekleri bölüm ve programlara yönelmelerinin onlar için daha iyi olacağını düşünüyorum. Üniversiteler ve içerisinde bulunduğu şehirler açısından barınma, beslenme, ulaşım gibi faktörlerin yanı sıra araştırma ve uygulama olanakları, şehirle bütünleşme, sanayi iş birlikleri, uluslararasılaşma gibi olanakları da araştırmaları, öğrencilerimize tercih sürecinde yardımcı olacaktır.

‘Uygulama olanağına bakın’

Arkın Yaratıcı Sanatlar ve Tasarım Üniversitesi (ARUCAD) Rektörü Prof. Dr. Asım Vehbi:

- Adaylar, üniversite ve meslek tercihi yaparken ilk olarak ilgi ve yeteneklerinin farkında olsunlar. Gelecekte kendilerini görmek istedikleri meslekleri için sonuna kadar mücadele etsinler.

- Popüler olanı değil, kendilerini geliştireceklerine inandıkları, yaparken heyecan duydukları bölümü seçsinler. Popüler bölümler bir müddet sonra oldukça fazla mezun veriyor ve işsizlik oranı en hızlı artan bölümler arasında yerini alıyor. Yetenek bazlı bölüm mezunları ise iş tercih etmiyor, onlar tercih edilenler arasına giriyor.

- Üniversitelerin yurt dışı bağlantıları, uygulamalı eğitim imkânları, akademisyenlerinin nitelikleri, dil eğitiminin geçerliliği, kampüs olanakları, çift anadal-yandal, burs, staj imkânları belirleyici olacaktır.