100 yılın sanatçısı

Rakı içenler iyi bilir Kulüp rakısı etiketini. Çoğunluk Atatürk'le İsmet İnönü olduğunu iddia eder o etikette resmedilenin. Öyle değildir aslında. O etiketteki kişilerden biri etiketin de yaratıcısı olan İhap Hulusi, diğeri de yakın arkadaşı Fazıl Aykaç. Ama asıl önemli olan bu da değil. Önemli olan 1932 gibi erken bir tarihte (Türkiye'de grafik ve afiş alanında hala yetkin bir konuma gelmediğimizi düşünürsek) yıllardır etkisini kaybetmemiş ve hafızalardan silinmemiş bir afişin yaratıcısı olmak...
İhap Hulusi adı şimdiki gençler için ne ifade ediyor bilmiyorum ama bu büyük sanatçıyla tanışamamanın acı bir kayıp olduğunun bilincindeyim. "Müsellesten Üçgene" adlı kitabı yayımlayarak sanat dünyamıza önemli bir kaynak kazandıran Ender Merter de aynen böyle düşünüyor. Peki ne demek Müsellesten Üçgene? Ender Merter'den dinleyelim: "Müselles bildiğiniz gibi eski dilde üçgen demek. İhap Hulusi'nin yaşamında da üç ayrı tarih özellikle öne çıkıyor. 1898'deki doğumu, 1923'te cumhuriyetimizin kuruluşu ve ardından gelen devrimler, bu devrimlerin belki de bel kemiğini oluşturan 1928'deki Harf Devrimi... Adeta üçgenin üç ayrı köşesini oluşturan üç tarih... Onun bu 'müselles'ini bizler 'üçgen' olarak devraldık..."
Geçen yıl ünlü afiş sanatçısı İhap Hulusi Görey'in 100. doğum yılıydı. Ve bu afiş sanatçısının yaşatılıp gelecek kuşaklara aktarılabilmesi için bir dizi etkinlik düzenleyen Ender Merter "Müsellesten Üçgene... İhap Hulusi 100 Yaşında" adlı bir de sergi açtı. Bu etkinlikler çerçevesinde ünlü sanatçının kabri onarıldı, sanatçı dostları ve onu unutmayanlar biraraya geldi.
Yalnız afişleri değil, suluboya çalışmaları ve yaşamının son dönemlerinde ağırlık verdiği hat sanatı da sanatımız ve yurtdışındaki etkileri açısından son derece önemli. Bu sanatçıların eserlerinin yaşatılması da bizler için. Merter, Hulusi'nin koleksiyonuna tamamen bir tesadüf eseri sahip olmuş. Hulusi'nin eşinden koleksiyonun tamamını satın alan bir sanat dostu Merter'e, "Sen akıllı bir çocuksun. Bu koleksiyonu al. Ama bölünmesini istemiyorum, alacaksan hepsini al," demiş. Fiyat pahalı, teklif cazip. Dokuz, on uykusuz gece sonunda kararını vermiş Merter. Sonuç ortada... Son sözü yine Ender Merter söylüyor: "Sizler, yani 21. yüzyıl gençliği lütfen önce eğitiminiz sonra kültürümüz ve değerlerimize sahip çıkın, yoksa bu köklü kültür anası yurdumuz ve değerlerimiz kısa bir sürede yok olur ve sizler hiçbir şey anlatamaz, hiçbir şey yazamazsınız. Yazık olur!.."

Kimdir?
1898'de Kahire'de doğdu. İlk ve orta öğrenimini oradaki İngiliz okullarında tamamladı. 1920'de resim eğitimi görmek üzere Almanya'ya gitti. Yurda döndükten sonra Arapça, Almanca, İngilizce ve Fransızca bilmesi nedeniyle Dışişleri Bakanlığı'nda çalışması istendi ancak o memuriyeti reddetti. Bir dönem Akbaba'da çalıştı. Daha sonra afiş çalışmalarına ağırlık verdi. 1929'da İstanbul'da ilk atölyesini kurduktan sonra Kulüp Rakısı etiketi ve Atatürk'ün siparişi üzerine Türk alfabesinin kapağını tasarladı ve birçok banka ve özel kuruluşa hizmet verdi. Tayyare Piyangosu (Milli Piyango) için 45, Tekel İdaresi için 35 yıl çalıştı. Bu süre içinde yurtdışında da adını duyurdu. Mısır'ın Tekel İdaresi, Demir Yolları ve Şehir Hatları afiş ve ilanlarını, İngiliz viskisi John Haig'ın ve İtalyanların Cinzano ve Fernet Branca'sının afiş ve etiketlerini hazırladı. Suluboya çalışmalarının yanı sıra son yıllarda hat sanatını modernize ederek başarılı örnekler veren İhap Hulusi Görey 27 Mart 1986'da İstanbul'da vefat etti.