11 aydır kesintisiz azalıyor! 2004'ten bu yana bir ilk...

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından Nisan 2019 dönemine ilişkin ödemeler dengesi verileri açıklandı.

Buna göre cari işlemler açığı, nisanda geçen yılın aynı ayına kıyasla 4 milyar 263 milyon dolar azalarak 1 milyar 334 milyon dolar olarak gerçekleşti. Bunun sonucunda, 12 aylık cari işlemler açığı 8 milyar 634 milyon dolara geriledi.

Söz konusu gelişmede, ödemeler dengesi tablosundaki dış ticaret açığının bir önceki yılın aynı ayına göre 3 milyar 656 milyon dolar azalarak 1 milyar 844 milyon dolara ve birincil gelir dengesi açığının 263 milyon dolar azalarak 1 milyar 243 milyon dolara gerilemesinin yanı sıra, hizmetler dengesi kaynaklı net girişlerin 401 milyon dolar artarak 1 milyar 738 milyon dolara yükselmesi etkili oldu.

Geçen yılın nisan ayında 1 milyar 589 milyon dolar açık veren altın ve enerji hariç cari işlemler hesabı, bu dönemde 2 milyar 347 milyon dolar fazla verdi.

Hizmetler dengesi altında seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirler, bir önceki yılın aynı ayına göre 144 milyon dolar tutarında artarak 1 milyar 158 milyon dolara yükseldi.

Birincil gelir dengesi kalemi altında yatırım geliri kaleminden kaynaklanan net çıkışlar, bir önceki yılın aynı ayına göre 282 milyon dolar azalarak 1 milyar 149 milyon dolar oldu.

İkincil gelir dengesi kalemi kaynaklı net girişler, bir önceki yılın aynı ayına göre 57 milyon dolar azalarak 15 milyon dolara geriledi.

Öte yandan, mart ayı cari açık verisi 589 milyon dolardan 613 milyon dolara revize edildi.

AA Finans'ın gerçekleştirdiği ankete katılan ekonomistler ise nisanda cari işlemler dengesinin 1,4 milyar dolar açık vermesini bekliyordu.

Buna göre, nisanda doğrudan yatırımlardan kaynaklanan net girişler, bir önceki yılın aynı ayına kıyasla 140 milyon dolar azalarak 578 milyon dolar oldu.

Portföy yatırımları 4 milyar 519 milyon dolar tutarında net çıkış kaydetti. Alt kalemler itibarıyla incelendiğinde, yurt dışı yerleşiklerin hisse senedi piyasasında 78 milyon dolar ve devlet iç borçlanma senetleri piyasasında 662 milyon dolar net satış yaptığı görüldü.

Yurt dışındaki tahvil ihraçlarıyla ilgili olarak, bankalar 568 milyon dolar net borçlanma gerçekleştirirken, Genel Hükümet ve diğer sektörler sırasıyla 1 milyar 405 milyon dolar ve 511 milyon dolar net geri ödeme yaptı.

Diğer yatırımlarda 1 milyar 281 milyon dolar tutarında net çıkış yaşandı. Diğer yatırımlar altında, yurt içi bankaların yurt dışı muhabirlerindeki efektif ve mevduat varlıkları ve yurt dışı bankaların yurt içindeki mevduatları sırasıyla 3 milyar 56 milyon dolar ve 1 milyar 492 milyon dolar net artış kaydetti.

Yurt dışından sağlanan kredilerle ilgili olarak, bankalar ve Genel Hükümet sırasıyla 833 milyon dolar ve 72 milyon dolar net geri ödeme gerçekleştirirken, diğer sektörler 157 milyon dolar net kullanım sağladı.

2004'ten bu yana bir ilk

Cari işlemler hesabı, nisanda 1 milyar 334 milyon dolar açık verirken, 12 aylık cari açık 8 milyar 634 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti.

Böylece yıllıklandırılmış cari açık, Ocak 2004'ten bu yana en düşük seviyesine gerilemiş oldu. Ekonomi yönetiminin aldığı önlemler ve ekonomideki dengelenme süreci çerçevesinde yıllıklandırılmış cari açık 11 aydır kesintisiz azalarak tek haneye geriledi.

Ekonomistler, mayıs ayında da cari açıktaki gerilemenin süreceğini ve yıllıklandırılmış açığın 5 milyar doların altına ineceğini tahmin ediyor.

Halk Yatırım Araştırma Direktörü Banu Kıvcı Tokalı, nisanda cari açığın beklentiler doğrultusunda 1,3 milyar dolar olduğunu ve 12 aylık açığında 10 milyar doların altına indiğini söyledi.

Mayıs ayına ilişkin dış ticaret verilerinin yıllık açıktaki gerilemenin devam ederek 4-5 milyar dolar civarına inebileceği yönünde olduğunu belirten Tokalı, "Hem kur hem de talep gelişmelerine ek olarak, ihracatı destekleyici yeni program anlayışı, ılımlı enerji fiyatları ve baz etkisi doğrultusunda, yıllık cari açıktaki düşüşün özellikle bu yılın ilk yarısında hızla devam edeceğini; yılın ikinci yarısında ise yeniden dengelenme sürecinin belirginleşmesi ve baz dezavantajı ile yılı 19 milyar dolar civarında tamamlayabileceğini tahmin ediyoruz." ifadelerini kullandı.

Tokalı, bu durumda da 2017 sonunda yüzde 5,6 düzeyinde olan ancak 2018 yılını yüzde 3,6 seviyesinde tamamlayan cari açık oranının 2019 sonunda yüzde 2,6'lar seviyesine kadar inebileceğini dile getirdi.

Nisan ayı cari dengedeki iyileşmeyi destekleyen gelişmelerde, dış açıktaki sert düşüş ve turizm gelirlerinde yıllık artış ile doğrudan yatırımlarla ilgili kar transferleri ve portföy yatırımlarına ait giderlerde yıllık azalış gibi unsurların etkili olduğunu kaydeden Tokalı, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Bavul ticareti ve navlun gelirlerindeki zayıflık cari açıktaki düşüşü sınırlandıran unsur olarak göze çarpıyor. Çekirdek dengenin ise, nisan ayında da fazla vermeyi sürdürdüğünü ve yıllık fazlasını mart ayının ardından nisan ayında da artırdığını görüyoruz. Yıllık çekirdek fazla nisan ayında 35,9 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Mart ayındaki 5,7 milyar dolarlık azalış sonrasında nisan ayında da 2,8 milyar dolarlık azalış söz konusu. Ancak TCMB haftalık rezerv verileri, mayıs döneminde resmi rezervlerde bir miktar toparlanma olabileceğine ve 2 milyar dolar civarında düşüş olabileceğine işaret ediyor."

Tokalı, petrol fiyatlarındaki düşüş ve zayıf iç talep ortamının, cari açıktaki hızlı düşüşün devamı açısından destekleyici olduğunu sözlerine ekledi.

"Yıl sonu tahminimizi 6 milyar dolar açığa revize ettik"

AA Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, son 12 aylık cari açığın GSYH'ya oranla yüzde 1,1'e gerilediğini belirtti.

Mayıs ayı gümrük dış ticaret öncü verilerinin, geçen yıla göre çok daha düşük dış açığa işaret ettiğini belirten Bürümcekçi, "Bu gelişme son 12 aylık cari açığın 9 milyar dolar civarına gerileyebileceğini de düşündürmektedir." dedi.

Bürümcekçi, cari açıkta nisan ayında gözlenen iyileşmede, dış ticaret açığının geçen yıldan düşük açık ve hizmetler dengesinin yüksek fazla vermesinin ana etken olduğuna dikkati çekti.

Finansman tarafında cari açık ve net hata-noksan çıkışının finanse edilememesi nedeni ile resmi rezervlerde 2,8 milyar dolar azalış gözlendiğini ifade eden Bürümcekçi, "İthalat ve ihracat için önemli bir öncü gösterge olan gümrük verileri, mayıs ayında dış ticaret açığında geçen yıla göre 6 milyar dolar azalış olacağını gösteriyor. Cari dengedeki iyileşme en azından haziran sonuna kadar devam eder. 2019 yıl sonu tahminimizi 6 milyar dolar açığa revize ederken, bu tahmin üzerinde risklerin aşağı yönde devam ettiğini belirtmeliyiz." değerlendirmesini yaptı.