‘Başbakan mayınlı sahada top oynadı, maçı kazandı’

Perakende, gıda, havacılık ve sağlık gibi alanlarda yaptığı yatırımlarla cirosu 1 milyar doları bulan Esas Holding yurtdışına uzanıyor. Esas Holding Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Emine Sabancı Kamışlı, bugüne kadar spekülasyona yönelerek emtia fiyatları ve borsaları şişirmeye yarayan fazla likiditenin 6 ay sonra gerçek yatırımlara dönüşeceğine inanıyor. Türkiye’nin ‘evinin içini temizleyerek’ kendini bu sürece hazırlaması gerektiğine inanan Kamışlı, hükümetin kriz sürecini ise çok iyi yönettiğine inanıyor.
İki yabancı şirket alıyor
Eski bir futbolcu olan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan için, “Krizi mayınlı bir sahada futbol oynarcasına yönetti ve maçı da kazandı” diyor. “Baştaki ağlarsa beridekiler daha çok ağlar” diyen Kamışlı Milliyet’in sorularını cevapladı.

Yaptığınız ortaklıklarla Türk şirketlerine ciddi katkı verdiniz. Ancak küçüklere yatırım yerine büyüklerden oluşan bir portföyü yönetmek daha az yorucu olmaz mı sizin için?
Biz de böyle bir sorgulamadan geçtik doğrusu. Gerçek bir private equity (özel sermaye yatırım fonu) gibi çalışacağız şimdi. Holdingimiz artık 25 milyon euro’nun altında sermaye koyulması gereken işlere yatırım yapmayacak. Şimdi bir de yatırım yaptığımız şirketlerdeki 5 - 7 yılda geri dönüş süresini katı olarak uygulayacağız.

25 milyon euro alt limit. Peki yukarıda sınır ne olacak?
Büyük ölçekli satın almalar yapacağız. 2009’da yatırımlarımız yüzde 35, satışlar ise yüzde 30 arttı. Kriz yılını yüzde 29 artışla 4.495 kişilik istihdama ulaşarak kapattık. 2010 ciro hedefimiz (satın almasız) 1.950 milyon TL.
IMF olmuyorsa açıklanmalı

IMF ile anlaşma olmalı mı?
Artık anlaşmalıyız. Daha önce yapsak ‘çok kelle, bacak kaptırabilirdik.’ Bugüne kadar IMF süreci iyi yönetildi, ama artık anlaşmanın yapılması lazım. ‘Olmayacaksa da olmuyor kardeşim’ denmeli artık. Çünkü insanlar ihracat yapıyor. Bakın bir “oldu” dedikodusu çıkıyor, dolar 1.45 oluyor. Sonra “henüz değil” deniyor kur 1.52’ye geliyor. Şimdi işadamı sipariş alsın mı, hammadde alsın mı? Bilmiyor...

Başbakan krizin teğet geçtiğine inanıyor. Ama en çok küçülen ekonomilerin başında geldik. Teğet mi geçti?
Başbakan krizi çok iyi yönetti. Bir bıçağın üstünde yaralanmadan veya nasıl söyleyeyim mayınlı sahada top oynarcasına krizi yönetti. Bütün dünya tepetaklak oldu. Ama bizi diğerlerine oranla teğet geçti. Başbakan mayınlı sahada maçı kazandı. ‘Kriz için teğet geçer’ dedi, ben de olsam öyle derdim. Çünkü liderin ışık göstermesi lazım. Baştaki ağlarsa beridekiler daha çok ağlar. Bu başarıya imza atan insanlar kim diye bakıyorsun: En güçlüler ayakta kalır diyen Darwin’in torunları. Biz Türk milleti olarak Darwin’in torunlarıyız, kriz tecrübemiz vardı ve güçlenmiştik. Bu krizi çalışanlar, hükümet olarak çok iyi atlattık. Ama en büyük sorun işsizlik. Boş insandan korkmak lazım. Birçok ülke ciddi tedbirler aldı. Bizim hükümetin de gerek kurumlar vergisinde gerek SSK ödemelerinde olsun, birtakım teşvikler sağlaması lazım. Bunu halletmezsek halk da moralini kaybedecek.

RAKAMLARLA ESAS HOLDİNG
Satış gelirleri: 1 milyar dolar
Çalışan sayısı: 4.495
Yatırımlar: 2.3 milyar dolar
Yatırım yaptığı alanlar: Perakende, gıda, havacılık,
sağlık
2009 büyümesi: Yüzde 30

Dünyada para bol ama spekülasyona gidiyor
Bir erken seçim bekliyor musunuz?
Seçim Mayıs 2011’de zaten. Ama bana sanki kasım ayında bir seçim yapılır gibi geliyor. Ama bu artık erken seçim olmaz. Seçimde bir belirsizlik. Bir an önce belki de yapılıp bitmesi iyi olacak. Çünkü dünyada ekonomik dengeler 6 ay sonra yerine oturacak. Nereden anlıyoruz bunu, bakıyorsunuz altının fiyatı hâlâ dalgalanıyor. Böyle olunca parası olan yatırım yapacağına gidiyor emtiada spekülasyon yapıyor.Yani para bol ama spekülasyona gidiyor. Birçok borsa tarihi seviyelerine gelmiş.
Ancak bu para bolluğu bence 6 ay sonra reel yatırımlara yönelmeye başlayacak. Türkiye’ye de yeniden yabancı sermaye girişi başlayacak. Ve emtia fiyatları üzerindeki spekülasyon da sona erecek. İşte biz bu döneme kendimizi hazırlamalıyız. Beklerken evimize çeki düzen vermeliyiz.


Krizde mücevher ve tablo almaya başladım
Altın fiyatları yükseliyor. Siz de mücevher alıyor musunuz?
21 yıldır iş hayatındayım. Kaç kriz gördüm. İlk defa mesleğin ne diye sorduklarında, “Ekonomistim” demeye çekinir oldum. Çünkü bu krizde ilk defa bildiğim şeylerin, gördüklerimi okumaya yetmediğini görüyorum. Paranın değerinin düşmesi gerek dediğiniz yerde bakıyorsunuz yükseliyor.
Eski teoriler yetmiyor bu kez olanı biteni açıklamaya. Mücevher, emtia, tablo almak da bir yatırımdır. Ben de alıyorum. Kriz bunlara da bakmayı öğretti.


İngiltere’de alışveriş merkezi ve bina topluyor
Gayrimenkuldeki işleriniz nasıl gidiyor?
Şimdi daha çok yurtdışına bakıyoruz. İngiltere’de prestijli bir bölgede bina aldık, kiraya verdik. Londra’da ofis açtık. İngiltere, İrlanda, İskoçya’yla ilgileniyoruz. Buralarda bina alıp ticari olarak değerlendireceğiz. İşyeri merkezleri, alışveriş merkezleri ilgi alanımızda.

Yurtdışında şirket satın alması olabilir mi peki?
Biliyorsunuz nisan ayında Air Berlin’in en büyük hissedarı olduk. Devamı gelecek bunun. Hatta yakın bir tarihte olacak. Bizim şirketlere de gelecek birkaç yabancı olacak.

Peki Pegasus’taki yatırımlarınız ne aşamada?
Pegasus’un 2.3 milyar dolar tutarında uçak siparişi var. Bu yatırımlar tamamlandığında Pegasus, filosunun yüzde 100 sahibi bir şirket olacak.