Bu yıl halka arzlardan 800 milyon dolar bekleniyor

Şirketler büyümek için gerekli finansmanı kendi öz kaynaklarını halka açarak veya banka kredisi ve tahvil ihracı gibi dış kaynaklar yoluyla sağlıyorlar.
Gerek reel faizlerin yüksek olması, gerekse 1980'li yıllarda varolan teşvikli kredi sisteminin kalkması şirketleri finansman ihtiyaçlarının giderilmesinde dış kaynaklar yerine öz kaynaklarını halka açmaya itti. 1986 yılında borsanın yeniden yapılanması da, yabancı sermayenin İMKB'ye olan ilgisini artırdı. Ve İMKB yabancı yatırımcıların gözdesi haline geldi.
Halka arzlar konusunda TSKB ve Global Menkul Değerler'deki kurumsal finansman kariyeriyle tanınan Mehmet Sağıroğlu, 1990'lı yıllarda SPK'nın, özellikle bakiyeyi yüklenim -halka arzda satılmayan hisseleri aracıların aynı fiyattan alacaklarını garanti etmesi- yönteminin uygulamasını getirerek halka arzları disipline aldığını hatırlatıyor. Bakiyeyi yüklenim yönteminin kullanılmaya başlanması halka arzların hem şirket hem de yatırımcı açısından daha güven verici ve menfaatleri koruyucu bir ortamda oluşmasına neden oldu.

Kriz arzları vurdu
2001'den bu yana halka arzlar neredeyse yok denecek kadar azaldı. Sağıroğlu bu azalışta yaşanılan büyük ekonomik krizin ve azalan yabancı ilgisinin en büyük neden olduğunu söylüyor. Bunun yanı sıra zaten öz kaynak yetersizliği içinde bulunan şirketlerin kriz nedeniyle bozulan mali yapılarının gerçek değerlerini yansıtmamasının da etkili olduğuna dikkat çekiyor.

Fener'de talep toplama
Bu hafta Fenerbahçe ile 2004 yılının ilk halka arzı gerçekleştirilecek. 10.500 liradan halka arz edilecek Fener'in hisselerinde bugün ve yarın talep toplanacak. Olası kar yağışı nedeniyle talep toplama pazartesi gününe kadar uzatıldı. Sağıroğlu, bunun arkası gelir mi sorumuzu şöyle yanıtlıyor: "2004 yılı umut verici görünüyor. Biliyorsunuz Coca - Cola'da halka açılma hazırlığında. Orta ölçekli halka arzların da bir hazırlık döneminde olduğunu biliyorum. Bu yıl halka arzlar için oluşmasını beklediğim rakam 700- 800 milyon dolar civarında."

Şirketler birincil halka arz yoluyla 1994 - 1995 döneminde yıllık 250 milyon dolarlık kaynak yarattı. Birincil halka arz geliri 1996 yılında yaşanan azalma trendinden sonra 97 - 98 yıllarında 400 milyon dolar seviyelerine çıktı. İş Bankası örneğinde olduğu gibi bazı özelleştirmelerin halka arz yöntemiyle gerçekleştirilmesi 1998 yılında ikincil halka arzların da büyümesini sağladı. Özelleştirmelerin 1998'de İş Bankası, 2000 yılında da Tüpraş modelinde olduğu gibi halka arz yöntemiyle yapılması borsanın derinleşmesi ve yabancı ilgisinin de artmasına neden oldu. Yandaki tabloda 2000 yılında 35 şirketin borsaya girdiği ve kendilerine 2.8 milyar dolarlık fon sağladığı görülüyor. Yine aynı yıl gerçekleştirilen Tüpraş özelleştirilmesi ile 1.1 milyar dolar kaynak sermaye piyasalarına kaydı.