DÜNYANIN İYİ VE KÖTÜ TERAZİSİ

İYİ ŞEYLER

Apple artık kömür kullanmayacak
Dünyanın en büyük teknoloji şirketlerinden Apple ana veri merkezinin elektrik ihtiyacını tamamen yenilenebilir enerji kaynaklarından karşılayacağını açıkladı. Şirket bu doğrultuda veri merkezinin yakınında 20 MW kurulu güce sahip iki ayrı güneş enerjisi santrali inşa edecek ve Bloom Energy şirketinden 5 MW gücünde bir yakıt pili satın alacak.
Apple, bu sayede, yılda 84 milyon kilovat-saati güneş enerjisi santrallerinden olmak üzere toplam 124 milyon kilovat-saat elektrik üretebileceğini öngörüyor. Böylece ihtiyacının yüzde 60’ını sağlayacak kuruluş, geriye kalanı ise yine yenilenebilir enerjiyle karşılayacak.

Bir şehir çöple aydınlanıyor
Bursa, elektiriğini çöpten elde ediyor. Hamitler Katı Atık Depolama Alanı’nda kurulan sistemle elektrik üretimi başladı. Bu çalışmayla depolama alanlarında oluşan ve karbondioksite göre 21 kat daha zararlı olan metan gazının neden olduğu sera etkisinin önüne geçilirken, çöp yoluyla elde edilen enerjiden yaklaşık 22 bin konutu aydınlatabilecek saatte 4 bin 800 kilovat elektrik üretimi sağlandı. İlave yatırımlarla bu 9 bin 800 kilovata kadar çıkacak. Bu arada tesisin yanına 4 bin metrekarelik bir sera kurulacak.

Elektronik atıklara düzenleme geldi
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bilgisayar, monitör, televizyon, buzdolabı, çamaşır makinesi, cep telefonu gibi elektrikli ve elektronik eşyaların belirli standartlar çerçevesinde geri kazanılması ve geri kazanılamayan atıkları ise uygun yollarla bertaraf etmek amacıyla ‘Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaları Yönetmeliği’ni (AEEE) hazırladı.
Bu ürünler atık haline geldiğinde vatandaşlar belediyelerin kuracağı atık getirme merkezlerine ya da üreticiler ve lisanslı işleme tesisleri tarafından kurulacak aktarma merkezlerine verebilecek. Ayrıca, bu atıklar, talep edilmesi halinde yeni bir elektrikli ve elektronik eşya satın alınan yerlere hiçbir ücret ödemeden bırakılabilecek.

Çöplere ‘sarı’ ve ‘mavi’ ayrım
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, çevrenin daha az kirlenmesi ve geri dönüşümün artırılması amacıyla evlerdeki çöpler için ‘ikili toplama sistemi’ni hayata geçirecek. Sistemin başlamasıyla evlere sarı ve mavi torbalar dağıtılacak. ‘Sarı’ torbaya konulan organik atıklar çöp depolama sahalarına götürülürken, ‘mavi’ torbaya konulacak karton, cam, plastik gibi atıklar da geri dönüşüme gönderilecek.Uygulama, İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyükşehirlerden başlayarak Türkiye geneline yaygınlaştırılacak.

Bakterilerle savaşan çevreci ambalaj
Bilim insanları gıdaların bozulmasına neden olan bakterilerle mücadele edecek ve gıdaların korunmasına yardımcı olacak bir gıda paketleme malzemesi geliştirdiler. Ambalaj üç saat içinde koruduğu üründeki tüm bakterileri öldürerek gıda zehirlenmesine neden olan bakterilere karşı karşı antibakteriyel bir direnç gösteriyor. Gümüş nanoparçacıklarının kullanıldığı ambalajdaki etken madde, tedavi amaçlı kullanılan bazı merhemlerde, mutfak ve banyo yüzeylerinde ve hatta koku yapmayan çoraplar da kullanılıyor.

KÖTÜ ŞEYLER

Azotlu gübrenİn zararı, kârını katlıyor

Tarımsal bitkileri gübrelemek için kullanılan sentetik azotlu bileşikler artan dünya nüfusunu besliyor ancak aynı zamanda atmosferi, toprağı ve suyu kirleterek yaşadığımız çevreye de çok büyük zarar veriyor. Nature’da yayımlanan ve 21 ülkeden 200 uzmanın işbirliğiyle gerçekleştirilen bir çalışmada, azot kirliliğinin Avrupa’ya zararının yıllık 70-320 milyar euro arasında değiştiği belirtiliyor. Bu ekonomik kayıp, azotlu gübrelerin kullanılmasıyla elde edilen kârdan neredeyse iki kat daha fazla. Ekonomik kayıpların yanı sıra atmosferdeki ozon tabakası da büyük zarar görmüş durumda.
Azot kirliliği okyanusların büyük bir kısmını ölü alan haline çevirebilir. Bunun en canlı örneğini Meksika Körfezi. Azotlu gübre atıkları yüzünden Meksika Körfezi’nde yaklaşık 15 kilometrekarelik bir alanda oluşan azot protoksid (nitrous oxide, bir çeşit sera gazı) sonucunda tüm bu alanda biyolojik yaşam sona erdi.

E-atık ticareti yolu daha ne kadar uzar?

Basel Sözleşmesi’nin üzerinde durduğu en önemli konulardan biri, e-atıklar. Çünkü, atıkların büyük kısmı, sanayileşmiş ülkelerden gelişmekte olan ülkelere doğru olan tehlikeli bir atık ticareti yolu oluşturmuş durumda. Çevresel Bilim ve Teknoloji dergisinde yayımlanan E. Williams, J. Yu, M. Ju ve Y. Yang’ın sadece masaüstü ve dizüstü bilgisayarlara odaklandıkları çalışmalarında bilgisayarların ömrünü ve her ülkeden geri dönüşüm için gönderilen bilgisayar miktarını göze alarak şu sonuca ulaştılar:
Gelişmekte olan ülkeler, 2016-2018 yılına kadar, geri dönüşüm için ülke dışından gelen bilgisayar sayısını sıfırlasalar bile yurtiçi bilgisayar üretimleri ile sanayileşmiş ülkelere kıyasla daha çok e-atık sahibi olacak.

Okyanus canlıları için plastik alarmı

Scripps Okyanus Bilimi Enstitüsü’nün araştırmasına göre, Büyük Okyanus’un kuzeydoğusunda biriken plastik atıklarda son 40 yılda 100 kat artış oldu. Daha da kaygı verici olanı, plastik parçacıkların deniz canlıları tarafından sindirilmesi. Okyanustaki plastik artışından dolayı oluşacak toksik etkinin sonuçlarının ne yönde ilerleyeceği endişe konusu.