Enflasyona 3'lük atış

Yıllık enflasyonda nisan ayında başlayan düşüş trendi, haziranda güçlenerek sürdü. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) haziran ayı enflasyonunu açıkladı. Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), haziranda aylık bazda yüzde 0.03, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 0.09 arttı. Yıllık enflasyon ise hem tüketici hem de üretici fiyatlarında 3 puan düştü ve tüketicide 15.72’ye üreticide yüzde 25.04’e indi.

12 aylık ortalamalarda, tüketici fiyatları yüzde 19.88, yurt içi üretici fiyatları yüzde 32.81 arttı. Geçen yılın aralık ayına göre de tüketici fiyatları yüzde 5.01, yurt içi üretici fiyatları yüzde 8.09 yükseldi.

Ana harcama grupları itibarıyla haziranda, aylık bazda en yüksek artış yüzde 2.65 ile lokanta ve otellerde, en çok düşüş de yüzde 1.65 ile gıda ve alkolsüz içeceklerde görüldü. Bir başka deyişle gıda fiyatı düşerken lokantalar zamlandı!

Yılın en düşük oranı

Haziranda yıllık enflasyon son bir yılın en düşük seviyesine gerilerken, 2019’un da en düşük aylık enflasyonu görüldü. Ekonomist Haluk Bürümcekçi, “Yıllık enflasyonun düşüşünü sürdürerek üçüncü çeyrekte baz etkisiyle yüzde 10-11 aralığına kadar gerilemesi olası” dedi. Halk Yatırım Araştırma Direktörü Banu Kıvcı Tokalı da, “Yıllık enflasyonda eylül-ekimde tek haneli rakamların görülmesinin olası olduğuna dair öngörümüzü koruyoruz” diyerek görüşlerini açıkladı.

Tatile limon sıktılar!

Tüketici fiyatlarında en yüksek artış yüzde 35.72 ile limonda oldu. Limonu, yüzde 34.9 ile yurt içi bir hafta ve daha fazla süreli turlar, yüzde 15.8 ile şehirlerarası otobüs ücreti, yüzde 13.88 ile yurt dışı bir hafta ve daha fazla süreli turlar izledi. En fazla fiyat düşüşü ise yüzde 44.97 ile domateste, yüzde 32.67 ile patateste, yüzde 29.36 ile patlıcanda oldu.

Üretici elektrikli

Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) haziranda bir önceki aya göre madencilik ve taş ocakçılığı sektöründe yüzde 0.50, elektrik, gaz üretim ve dağıtımı sektöründe yüzde 7.83, su temini sektöründe yüzde 0.43 yükseldi, imalat sanayi sektöründe yüzde 0.45 düştü.

'TEK HANEYİ GÖRECEĞİZ'

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, enflasyonda düşüş trendinin sürdüğünü bildirerek, “Haziran rakamlarıyla yıllık hedefimizin altına geldik” dedi. Bakan Albayrak, Twitter’dan yaptığı değerlendirmede şunları kaydetti: “Gıda tarafındaki kazanımlarımızı özellikle yapısal adımlarımızla koruyacak ve önce tek haneli enflasyonları görecek, ardından yılı hedeflerimizin altında bir oranda kapatacağız.”

1 - Emekli ve memur aylıkları yükseliyor

MİTHAT YURDAKUL - Ankara

Yılın ilk yarısında enflasyon, memurlarla yapılan toplu sözleşmedeki yüzde 4’lük oranı aştığı için memur maaşlarıyla emekli aylıklarına enflasyon zammı yapılacak. SSK ve BAĞ-KUR emekli aylıklarına temmuzda yüzde 5.01 zam olacak, memur ve memur emeklileri ise geçen döneme ilişkin 1 puanlık farkla birlikte yüzde 6.01 zamlı maaş alacak.

Enflasyon verileri, 13 milyon emeklinin yanı sıra memurlar ile dul ve yetim maaşlarını da etkileyecek.

2000 yılı öncesi işçi emeklilerinde en düşük SSK aylığı bin 888 TL’den bin 982 liraya, 2000 sonrası emeklilerde en düşük SSK aylığı bin 125 TL’den bin 181 TL’ye, en düşük BAĞ-KUR aylığı bin 690 TL’den bin 775 TL’ye, en düşük tarım BAĞ-KUR’lusu emekli aylığı bin 190 TL’den bin 250 TL’ye çıkacak.

2 - TÜFE yüzde 20 diyor zam yüzde 10 oluyor

DUYGU ERDOĞAN

Genellikle bahar ve yaz aylarına gelen taşınma hareketiyle birlikte, bu aylar aynı zamanda yıllık kira zamlarının uygulandığı dönemler oluyor. Dün açıklanan enflasyon oranlarına göre haziranda kira zamlarının üst sınırı yüzde 20 oldu. Ancak iç piyasadaki yavaşlama ve fiyat artışları ardından mal sahiplerinin bu oranı uygulama beklenmiyor.

İki tarafın genelde yüzde 10 zamda anlaştığını anlatan emlakçılar, İstanbul’un pek çok semtinde 2+1 ortalama bir ev için 100-150 lira bandının en sık uygulanan zam aralığı olduğunu söylüyor.

Kanun değişikliği ile kira sözleşmesi yenilemesinde en fazla yapılabilecek zam oranı “TÜFE 12 aylık ortalama” olmuştu.

Anlaşma önerisi

İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizamettin Aşa, kira zam oranının daha düşük uygulanabilmesi için TÜFE’ye endekslendiğini hatırlatırken, yüzde 20’nin kiracı için çok yüksek bir oran olduğunu söyledi. Aşa, “2 bin lira ödeyen bir kiracıya, 400 lira zam yapılması demektir. Ne bu piyasa koşullarında, ne de daha iyisinde bu oran uygulanmalı. Piyasada çok fazla kiralık ev var. Mal sahiplerine, kirasını zamanında ödeyen kiracılarla anlaşmalarını öneriyoruz. En çok yüzde 10 zam uygulanıyor” diye konuştu.

Kiralık ev arttı

Emlakçı Kemal Sağlam, kiralık ev sayısının arttığını, mal sahiplerine kiracılarıyla ortak bir paydada buluşabildikleri sürece ‘sorun çıkarmamalarını’ önerdiklerini söyledi. Emlakçı Suzan Şenlik de, “yüksek kira bedeli olan semtlerde aynı kirayı sürdürmek mal sahibinin yararına” dedi.

3 - TCMB’den faiz indirimi gelebilir

ZEYNEP AKTAŞ

Enflasyonda beklenildiği gibi düşüş süreci devam ediyor. Haziran enflasyonu beklentilerin altında geldi. Yıllık TÜFE, Ocak ayında 20,35 ile en yüksek seviyeyi görmüş ve gerilemeye başlamıştı. Şubat, mart ve nisan aylarında yüzde 19 sınırının üzerinde gerçekleşen TÜFE, Nisan ve Mayıs aylarında gerilemeye başladı. Baz etkisi nedeni ile önümüzdeki ay da enflasyondaki düşüş devam edecek. Kredi risk primini gösteren CDS oranı ise 378 seviyesinde bulunuyor. CDS oranı 371 seviyelerine kadar geriledikten sonra sınırlı bir yükseliş gerçekleştirdi. CDS oranının 400 seviyesinin altına gerilemesi önemli. Ancak asıl para girişi ve olumlu etki 150-200 bant aralığına girdiğinde gerçekleşecektir.

Enflasyon verileri sonrası temmuz ayında TCMB’den faiz indirimi beklentileri güçlenirken, beklentiler 100-200 baz puan aralığında şekilleniyor.

Kâr satışları

Piyasalardaki olumlu rüzgar kar satışları ile durulmuş görünüyor. Zira 100 bin seviyesi kritik bir seviye. Kısa vadede Borsa İstanbul’da kar satışları devam etse de yurt içine yönelik negatif haber akışı gelmedikçe yükseliş trendi ara düzeltmelerle devam edecek.