Engelsiz teknoloji!

Teknoloji, engelli insanların hayatlarında önemli bir role sahip. Kendini ifade edebilme, eğitim, iş imkanı, hizmetler ve iletişimde engelliler için büyük önem taşıyor. Bu noktada yeni teknoloji ve hizmetlerin engellilerin kullanımına da uygun olması gerekliliği öne çıkıyor.
Ancak son araştırmalar teknoloji firmaları ve geliştiricilerinin engellileri çok dikkate almadığını gösteriyor. Dijital cihaz ve hizmetlerin engellilere hizmet etmesi için gerekli özelliklerin eklenmesi herkesin isteği. Teknoloji ve internet onların adeta dünyaya açılan penceresi. 10-16 Mayıs tarihlerinde kutlanan Engelliler Haftası’nda, onların hayatını kolaylaştırabilecek teknolojileri mercek altına aldık.

Yeni buluşlar işlerini kolaylaştıracak
- Akıllı telefonlar, yeni gelişen sesle kontrol özellikleri ve çeşitli uygulamalarla engellilere yardım ediyor. Öğrenme güçlüğü çekenlerin kendilerini ifade edebilmelerini sağlıyor.
SMS’leri okuyabilen uygulamalar ise görme engellilerin yardımcısı. Ancak yeni cihazların giderek küçülmesi ve karmaşık hale gelmeleri ise onların işini zorlaştırıyor.
- Tabletler de konuşma ve dil terapistleri için popüler hale geldi. Aplikasyonlarla engellilerin yaşamını kolaylaştırıyorlar. Örneğin, otistik çocuğu olan bir aile çocuğuna göz kontağı kurma ve yeni kelime öğrenmede tabletten pratik yaptırabiliyor. Pek çok uygulamanın indirilebildiği tabletten eğitim ve tekrar çocukların hoşuna gidiyor.
- Yeni giyilebilir teknolojiler de onlar için önem taşıyor. Hayatlarını kolaylaştıracak özelliklere sahipler. Akıllı gözlük Google Glass ve benzeri cihazlar önemli bir boşluğu doldurabilir.
- Giyilebilir cihazlarda konuşma özelliği olan aplikasyonlar görme engellilere yardım edebilir. Akıllı gözlüğe yüz tanıma uygulamasının eklenmesiyle karşıdaki kişi tanınabilir.
Üzgün mü, mutlu mu olduğunu anlaşılabilecek. Duyma engelliler, televizyonlarda olduğu gibi gözlükten geçebilecek gerçek zamanlı altyazılarla karşısındakinin ne söylediğini anlayabilecek.
- Ayrıca zihin kontrolü yeni gelişen bir alan. Özellikle felçli insanların hayatına büyük kolaylık getirmesi bekleniyor.
- Engellilerin işlerine yarayacak diğer bir teknoloji ise sürücüsüz otomobiller. Bu da başlangıç aşamasında bir teknoloji ama gelişmeye çok açık. Ama bu teknoloji gelişse de engellilerin bu otomobilleri kullanmasına izin verilip verilmeyeceği konusunda endişeler var.

Engelli dostu web sitesi için
Bugün dünyada 1 milyar engelli insan var. Araştırmalara göre dünyada web sitelerinin yüzde 80’e yakını engellilerin erişimi için gerekli özelliklere sahip değil. Her gün dünyada milyarlarca engelli, kendilerine uygun olmayan web tasarımı nedeniyle kolayca online deneyim yaşayamıyor. Engellilere uygun bir web sitesi tasarlamak tahmin edileceğinden basit. Engelli dostu bir web sitesi için şunları yapmak gerekiyor:

Etiket kullanın: Bir sitede farenin bir fotoğrafın etrafında dolaşırken o fotoğrafla ilgili yazıların çıkması ‘alt tag-etiket’ olarak adlandırılıyor. Sesli olarak çıkabilecek bu yazılar, görme engellilerin işine yarıyor.
Altyazı ve deşifre: Eğer web içeriğiniz düzenli olarak video içeriyorsa altyazı sağlamaya çalşın. Online bir videonun yazılı deşifresini yapmanız engelliler için çok kullanışlı olacak.
Kısaltmalara nokta koyun: Eğer bir şeyi HTML’de kısaltıyorsanız, her bir harfin arasında boşluk bırakın. Örneğin, Milli İstihbarat Teşkilatı’nı MİT yerine ‘M.İ.T.’ şeklinde yazın. Ekranı okuyan engelliler noktasız kısaltmaları tanımayabilir.
Linkleri tanımlayın: Bir postaya link iliştirirken, okuyucuya linke tıklamasını söylemek yerine o linki tanımlamak daha yararlı olur. Eğer mümkünse linkin altını çizin veya normal metinle link arasında renk kontrastı olmasını sağlayın.
Akıllı renk seçimi: Çeşitli kullanıcı profili olan siteler için akıllı renk seçimleri kullanışlı olabilir. Birbirine yakın renkler yerine, beyaz zemin üzerine siyah metin herkes için daha okunabilir olur.
Tıklanabailir ol: Mobil sorunları olan kullanıcılar için minik ikonlara tıklamak zor olabilir. Daha büyük ve görünür olun.
Metinler daha sade olsun: Bu bütün kitleniz için yararlı olabileceği gibi öğrenme zorlukları çeken yaşlılara daha yardımcı olur. Sitenize çok fazla metin koymayın, küçük paragraflara ayırın. Basit ve doğrudan bir dil kullanın.

‘Türkiye’de bilgisayar okuryazarlığı düşük’
Türkiye Engelli Dernekleri Fedrasyonu Başkanı Abdurrahman Kurtaslan, Türkiye’de engellilerin temel düzeyde bilgisayar öğrenmesinin gerekliliğini vurgulayarak, şunları söyledi: “Engelliler konusunda toplumsal farkındalık artıyor ama halen ülkemizde çoğu engelli kendini eve kapatıyor. Bu nedenle internet onların dünyaya açılan pencereleri. Türkiye’de nüfusun yüzde 12.5’i engelli yani 10 milyonu aşkın engelli var. Ama halen bilgisayar okuryazarlık oranları düşük. Onların hayata açılmalarında teknoloji çok önemli.”