Gel vatandaş gel akşam pazarına gel

Çarşı pazar incelemelerimize gıda pazarlarıyla devam ediyoruz. Meyve - sebzeden bakliyata, şarküteri ürünlerinden baharata kadar yaptığımız piyasa araştırmasında, özellikle süt ürünlerinde fiyat farkı 2’ye katlanıyor. Akşam saatlerinde pazara çıkan dargelirli vatandaş ise alışverişini yarı yarıya ucuz fiyatlarla yapabiliyor.
Hâlde fiyatlar birbirinin benzeri. Domates 2.5, biber 4, salatalık 3, patlıcan 3, patates 2, soğan 1.5, mantar 4 TL’ye satılıyor. Fiyatlar havanın soğuğundan, neminden etkileniyor. Bir gün 3 liraya aldığınız ürünün fiyatı 2 gün sonra 5 liraya çıkabiliyor. Meyvede de aynı. Mandalina 1.5, armut 4, yerli muz 4, elma 2.5, ayva 3.5, kivi 6, portakal 1.5, kestane 11 TL’den satılıyor. Kestanenin fiyatı 15 TL’ye kadar çıkabiliyor. Dolaşırken Fatoş Teyze bizi farkedip anlatmaya başlıyor:
“Fiyatlar pahalı kızım, yaz. Her birinden yarım kilo alabiliyoruz, 3 elma, 2 armut... Ancak bu kadarına gücümüz yetiyor. Markette fiyatlar pahalı diye buraya geliyorum. Buradaki meyve sebze hem daha taze. Yoruluyorum ama yapacak birşey yok.”

Bulgur ve pirince zam
Hacı Baba baharatçısına uğrayıp kuru bakliyat fiyatlarını soruyoruz. Kuru fasulye 6 ila 8 TL, nohut 5.5 TL, kırmızı ve yeşil mercimek 4.5 TL. Dükkanın işletmecisi sezon başından itibaren bulgur ve pirincin fiyatlarında artış olduğunu söylüyor; bulgurun 2 TL’den 2.5 TL’ye çıktığını anlatıyor. Pirincin fiyatı ise 4.5 ila 6 TL arasında. Marketlerde ise en ucuz bulgur 2 TL’den satılıyor. Pirinç de 3 TL ile 11 TL arasında değişiyor.

Poşetli fiyat 3 kat
Baharatçıda pul biber 15 ila 25 TL, karabiber 50, toz biber 20, kimyon 15, kekik 30, nane 20 TL’ye satılıyor. Marketlere göre epey ucuz. Satıcı, “Biz gram üzerinden değil, kilo fiyatından satarız” diyor. Bu aylarda en çok zencefil ve zerdeçal satılıyormuş. Karabiber ve zencefil gibi ithal baharatların fiyatları dolara göre değişiyor. Marketlerde baharat kutu ya da poşete girince fiyatı 3 katına kadar çıkıyor. Gram fiyatlarını kiloya vurduğumuzda toz biber 50, karabiber 112, kekik 80, nane 65 TL’ye geliyor.

Akşam pazarlarında fiyat yarı yarıya
Semt pazarlarındaki fiyatlar da üç aşağı beş yukarı aynı. Ancak akşam pazarlarında fiyatlar bir hayli düşüyor. Pazarcı elindeki ürünü bitirmek için yarı yarıya indirim yapıyor. Gündüz 2.5 liraya satılan domatesi 1 TL’den, 4 liraya satılan biberi ise 2 TL’den satın alabiliyorsunuz. Tabii akşam saatlerinde ‘malın iyisi’ pek kalmıyor. İyi bir tur sonuç verebilir. O nedenle de akşam pazarları Ankara’da epey kalabalık oluyor.

Her şubede farklı fiyat
Süpermarketlerde durum ne diye merak edip bir markete giriyoruz. Domates 2.45, patlıcan 2.29, patates 2.25, soğan 1.45, salatalık 2.95 TL. Meyvelerde; mandalina 1.99, armut 2.75, muz 4.95, elma 2.25, ayva 5.95, kivi 4.45, portakal 1.99 TL. Kestane ise 16 TL’yi buluyor. Marketlerin avantajı bazı ürünlerde günlük indirimler yapmaları. Gerçi aynı süpermarketin iki şubesi arasında bile fark olabiliyor. Market zincirlerinden birinin Kızılay şubesindeki fiyatlarla, Gaziosmanpaşa, Kavaklıdere, Oran şubelerindeki fiyatlar birbirini tutmuyor. Bir market yetkilisi, semtin genel gelir durumu, müşteri sirkülasyonu gibi nedenlerle, şubeler arasında birkaç liralık fark olabildiğini anlatıyor.

Peynir ve zeytin markette uçuyor
Hâldeki bir şarküterinin vitrini dikkatimizi çekiyor. Karakovan balı 38, petekli bal 14.80, tereyağı 26, tulum peyniri 17, köy peyniri 10, tam yağlı beyaz peynir 8, Gemlik sele siyah zeytin 12.90, iri kokteyl yeşil zeytin 9.90 lira.
Fiyatlar marketlere göre yarı yarıya ucuz. Marketlerde en ucuz açık beyaz peynir 12 TL’den başlıyor; 40 TL’ye kadar beyaz peynir var. Zeytinlerin de türlerine göre kilosu 10 TL ile 30 TL arasında değişiyor.

Yöresel gıda pazarında kuruyemiş daha ucuz
Yöresel ürün pazarları da çok ünlü. Bunlardan biri Yıldız ve Çukurambar’da açılan Nişantaşı Pazarı. İki gün önce Aşağı Ayrancı’daki kuruyemişçide fındığın kilosu 70, antep fıstığı 60 ve ceviz 65 TL’den satılıyordu. Ancak pazardaki fiyatlarla, kuruyemişçi arasında gerçekten bir uçurum var. Pazarda fındık 45, ceviz 49, antep fıstığı 50 TL’den satılıyor. Pazarlık bile yapabiliyorsunuz.

Derya kuzusu bunlar
Bu yıl balık çokmuş. Hâldeki fiyatlar şöyle:
Mezgit 10, Karadeniz somon 12, Norveç somon 30, deniz çipura 20, palamut (tane) 6, levrek 20, çinekop 18, kalkan 75, lüfer 80, kılıç 90, sarıkanat 25, barbun 25, istavrit 10, hamsi 8 TL. Balıkçılarda da balık fiyatları çok farklı değil. Çipura 23 TL’den, Norveç Somon 36 TL’den, levrek 20 TL’den satılıyor. Kızılay Sakarya’daki balıkçılarda fiyatlar semt balıkçılarından biraz daha uygun.