Güler: İnşallah dolar çıkmaz, biz de düşüşü yansıtırız

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler, "hükümet zam yapmadı yapmadı, acısını şimdi çıkarıyor" şeklinde eleştiriler olduğunu ifade ederek, "Hayır böyle bir şey yok, o zaman gerekmiyordu, şimdi gerektiği için yapıyoruz. İnşallah dolar çıkmaz, biz de düşüşü yansıtırız" dedi.

Bakan Güler, BOTAŞ Genel Müdürü Saltuk Düzyol ile doğal gaza yapılan zamma ilişkin düzenlediği basını bilgilendirme toplantısında, gazetecilerin sorularını yanıtladı.

Hilmi Güler, doğal gazdaki fiyat artışının zamanlaması ve zam oranının yüksekliğine ilişkin soru üzerine, zamları geciktirmediklerini, önceden gerek olmadığı için zam yapılmadığını, onun da ekonomiye katkısı olduğunu söyledi.

"Politik düşündüğümüz, popülizm yaptığımız için değil, o zaman gerekmediği için yapmadık" diyen Güler, o zaman doların düşük olduğunu, dolayısıyla doğal gaz ve elektrikte indirim yaptıklarını belirtti. Güler, "Şimdi maliyetleri yansıtıyoruz, çünkü öyle gerekiyor. ’Hükümet yapmadı yapmadı, acısını şimdi çıkarıyor’ deniyor. Hayır böyle bir şey yok. O zaman gerekmiyordu, şimdi gerektiği için yapıyoruz" diye konuştu.

Muhalefetin kendilerini doğal gaza zam yapmadıkları için eleştirdiğini, basında da maliyet hesaplı sisteme niçin geçilmediğine ilişkin eleştiriler yer aldığını anımsatan Güler, "BOTAŞ batıyor falan diyorlar. BOTAŞ’ın batması söz konusu değil" dedi.

Bütün dünyada artışların bu şekilde olduğunu söyleyen Güler, şunları kaydetti:

"Şimdi bunu yansıma sürecine geçtiği zaman yansıtacağız. Ama bu arada doların da çıkmaması lazım. Fiyatlandırmada petrol ve kur parametresi var. İnşallah dolar çıkmaz biz de artışı yansıtmayız, düşüşü yansıtırız. Kaldı ki, biz zammı daha evvel yapsaydık bu para cebinizden az az çıkacaktı. Ama o zaman dolar çıkmamıştı. Hatta son 15-20 gün öncesine kadar petroldeki artış yüzde 16 civarındaydı, ondan sonra dolardaki artışı koyduk. Yani bu rakamın formül içindeki uygulaması, dolardaki yüzde 30’un üzerindeki artıştır. O da bizim elimizde olan bir şey değil."

"ŞU ANDA DOĞAL GAZDA VERGİ İNDİRİMİ DÜŞÜNÜLMÜYOR"

Bakan Güler, doğal gaza yapılan zammın vergi indirimiyle aşağı çekilip çekilemeyeceğine ilişkin soru üzerine de, "Vergi konusunu tamamen hükümetimizin ayrı bir politikası, vergilerin yüksekliği düşüklüğü bir politika. Şu anda böyle bir şey düşünülmüyor. Neticede bunu da YPK kararıyla alıyoruz. Eskiden zamları BOTAŞ hesaplıyordu, şimdi YPK kararıyla ilgili bütün bakanların değerlendirmesiyle kabul edilen bir sistem uygulanıyor" diye konuştu.

Elektriğin büyük oranda doğal gazdan üretildiğine işaret edilerek, doğal gaz zammının ardından elektriğe de zam yapılıp yapılmayacağının sorulması üzerine de Güler, bunun maliyet hesaplı sistemle üç aylık hesaplamalarla yapıldığını belirtti. Bakan Güler, "Daha onun zamanı var. Ama bu arada eğer değişkenlikler doların düşme seviyesinde olursa, petroldeki artış da oraya yansıyacağı için orada çok daha farklı, daha olumlu bir yapı ortaya çıkacağını söyleyebilirim. Ama şimdiden bir şey söylemek erken olur" dedi.

"ARALIK’TA DA ZAM VAR MI?"

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Güler, Aralık ayında da doğal gaza zam yapılıp yapılmayacağının sorulması üzerine de şöyle konuştu:

"Bu konuda kademe kademe her ay neler yapılacağını hesap etmiştik, ancak bu hesaplama yani Hazine’nin dolar, petrol öngörüsü bütün dünyada olduğu gibi bizde de tam tutmadı. Dolayısıyla bu yansımaları onun için yaptık. Yoksa baştan bütçe disipliniyle dolar ve kur net olarak ortaya konuyor. Bütçenin temel parametreleri, en son revize edildiği halde de dolar artışı tam isabetli olmadı, onları yansıtmak durumunda olduk. Olumsuz olarak bir miktar gözüküyordu, fakat şimdi bu hesabı yeniden bir daha gözden geçireceğiz. Bu da maliyet esaslı olduğu için diğer parametrelere de bakacağız."

BOTAŞ’IN ALACAKLARI

Bakan Güler, "BOTAŞ’ın nakit akışı düzgün olsaydı, alacaklarını zamanında tahsil etseydi fiyatlar kurdan ve petrolden daha az etkilenmez miydi?" şeklindeki soru üzerine de, "Orada sadece finansman gideri söz konusu olurdu. Onun dışında burada borç-alacak kısmı yok. Sadece kurdaki değişim ve petrol fiyatındaki değişim var. Sadece kendi maliyeti içindeki finansman giderini etkilerdi" diye konuştu.

BOTAŞ Genel Müdürü Saltuk Düzyol da, aynı soruya ilişkin şunları söyledi:

"Fonksiyonel maliyetimiz toplam satış fiyatımız içinde küçük bir meblağ tutuyor, yüzde 5-3’lerin altında bir seviye. Bunun bir kısmı finansman gideri. Bu da alacaklarımızın yeterince tahsil edilememesinden kaynaklanan bir problem, finansman maliyetimizin yüksek olması. Ama toplam fiyata etkisi çok çok düşüktür, yüzde 2-2,5 civarında. Onun dışında döviz kuru açısından baktığınızda, piyasada döviz kuru riskini hedge etme imkanımız var, bunu yapacak finansal enstrümanlar piyasada var. Bütün dünyada petrol ve gaz şirketleri bu tür enstrümanları kullanıyorlar. Ama bizim bir devlet şirketi olmamız, bu tür enstrümanları kullanmamızda engel teşkil ediyor."

ENERJİ KİT’LERİNİN ALACAKLARI

Bakan Güler, enerji KİT’lerinin borç ve alacaklarına ilişkin de şunları söyledi:

"Enerji KİT’lerinin alacak ve vereceklerini mahsuplaşma yoluyla yapmaları için ve bunun kararını aldık, henüz uygulamaya geçmedik. Alacak ve vereceklerimizi bakanlık olarak göz önüne aldığımızda 8 milyar YTL alacağımız var. Enerji KİT’leri olarak alacak ve vereceklerini bir araya getirirsek, Enerji Bakanlığının 8 milyar YTL alacağı var. Herkes borcunu mahsuplaştığı zaman kamu da dahil biz alacaklı oluyoruz."

Türkiye’nin doğal gazla ilgili 2025 yılına kadar giden kontratları bulunduğunu ve bu gazları kullanmak zorunda olduğunu belirten Güler, şöyle devam etti:

"Bununla ya elektrik üreteceksiniz ya da ısıtmada, sanayide gübrede, kullanacaksınız. Biz hükümet politikası olarak iktidara geldiğimizde anlaşmaları masaya yatırdık. Hiç kullanmadığımız 40 milyar metreküp gazın al ya da ödenin ödenmesi de vardı. Biz bunu sildirdik. Ayrıca fiyatı aşağı çektik, Mavi Akım dahil. Yoksa tablo çok daha farklı olurdu. Şu anda bizden çok çok daha ağır şartlarda doğal gaz kullanan ülkeler var.

Elektrik üretimindeki miktarı aşağı çekebilmek için Yenilenebilir Enerji Yasasını çıkardık. Kaynak çeşitlendirmeye gittik. Bütün yumurtaları bir sepete koymamaya çalışıyoruz. Eğer bunu yaparsak halkımız doğal gazın nimetinden faydalanacak. Doğal gaz her şeye rağmen, bir zam ertesinde bunu söylemek pek insanın hoşuna gitmiyor ama diğer bütün yakıtlardan doğal gaz kaloritik değer bazında daha iyi. Hepimiz kömür kullandık, buruda doğal gazı adil bir şekilde değerlendirmek lazım. Kömürün yeri ayrı, suyun yeri ayrı, doğal gazın yeri ayrı."