Hayırsever, vefat etti

"Severek, isteyerek ve büyük haz duyarak yaptığım hayır işleri, ülkeme ve milletime nâçiz birer armağanımdır." Kadir Has axeko022.jpg Has için ilk tören yarın saat 10.00'da Kadir Has Üniversitesi Cibali Merkez Kampusu'nda yapılacak. Has'ın cenazesi Fatih Camii'nde kılınacak öğle namazından sonra devlet töreniyle Küçükyalı'daki aile kabristanına defnedilecek.1921 yılında Kayseri'de doğan Kadir Has, Türk iş hayatına önemli katkıları ve hayırseverliğiyle damgasını vurmuştu. Babası Nuri Hasoğlu, Adana'da kurduğu birçok fabrika ve ticari kuruluşla ülkenin sayılı zenginleri ve Akbank'ın kurucuları arasındaydı. Kadir Has'ın babası Nuri Has da büyük bir hayırseverdi. Yoksullara, kimsesizlere yardım eden ve okullar, ibadet yerleri, hastaneler, yurtlar açan Nuri Has'ın bu özelliğini alan Kadir Has, babasının bıraktığı onlarca okul, cami ve hastane binasına yenilerini ekledi. Bağışlarının toplamı 600 milyon doları geçiyor. Servetinin tamamını kurduğu vakfa bağışlayan Kadir Has'ın yaptırdığı okul sayısı Kadir Has Üniversitesi hariç 25'i buldu. 1990'ların başında aktif iş hayatından çekilen Kadir Has, tüm servetini ve zamanını hayır işlerine adadı. Hayırseverliğiyle tanınan ünlü işadamı Kadir Has, vefat etti. 86 yaşındaki Has, dün öğleden sonra geçirdiği kalp krizinin ardından helikopterle Amerikan Hastanesi'ne kaldırıldı. Ancak tüm müdahalelere karşın kurtarılamadı. Kadir Has, kazancının önemli bir kısmını eğitime yaptığı bağışlara ayırdı. Sabancı Ailesi'nden sonra Akbank'ın en büyük kurucu hissesine sahip olan Has, bu hissesini sattıktan sonra kurduğu vakfa bir kerede 200 milyon dolar bağışladı. Eğitime olan önemli katkılarından dolayı, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Senatosu 1 Haziran 1998'de Onursal Doktora Payesi, Marmara Üniversitesi Senatosu 30 Haziran 1998'de Fahri Doktorluk Payesi verdi. Kadir Has ve eşi Rezan Has, 1991'de kurdukları 'Türk Eğitimine Özgü Kadir Has Vakfı - HASVAK' ile başta eğitim ve sağlık olmak üzere hayır işlerine yöneldi. Çift, vasiyetleri gereği tüm servetlerini adı geçen vakfa bağışladı. Has'ın kendi adıyla kurulan Kadir Has Üniversitesi de Türk eğitim hayatına hizmet veriyor. 600 milyon dolarlık bağış Manevi oğlu Nuri Has, bir süre önce yaptığı açıklamada Kadir Has'ın bugüne kadar yaptığı bağış miktarının 600 milyon dolara yaklaştığını belirtmişti. 10 yıl içinde vakfın bağışlarının 1 milyar dolara ulaştırılması hedefi konulmuştu.Kadir Has, 90'lı yılların başından itibaren ticari faaliyetlerine nokta koyarak kendisini hayır işlerine adadı. Kadir Has Üniversitesi hariç 25 okul yaptırdı. Ayrıca birçok okul ve üniversiteye bağış yaptı. Öz evladı bulunmayan Kadir Has'ın işlerini manevi oğulları Can ve Nuri Has takip etti. Eğitime katkılarından dolayı aldığı ödüllerin sayısının yüzlerce olduğu belirtiliyor. Yakın arkadaşı ve Türkiye'nin 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, Kadir Has'ı eğitim ve sağlık alanındaki büyük bağışlarından dolayı 1997'de "Devlet Üstün Hizmet Madalyası" ile taltif etti. Üniversite dışında 25 okul Kadir Has Üniversitesi Vakfı'na 150 trilyon lira bağışta bulunan Kadir Has, Erciyes Üniversitesi'ne de Merkez Kütüphanesi, Enstitüler Binası ve Mediko-Sosyal Merkezi Binası yaptırıp armağan etti. Ayrıca yine Kayseri'de babası tarafından yaptırılan Nuri Has Camii'ni onartıp, bir de imam lojmanı inşa ettirdi. Kayseri Müftülüğü Diyanet Sitesi'nin yapımına da katkıda bulunan Kadir Has, memleketi Kayseri'ye yaptığı bağışları şu sözlerle değerlendirir: "Biz buraya, yaptığımız bağışlarla övünmeye değil, doğduğumuz bu toprakla ödeşmeye geldik."Has, vefatından birkaç saat önce Kadir Has Üniversitesi'nin mütevelli heyeti toplantısına katılarak eğitime desteğini sürdürdü. Nuri Has, toplantıda birlikte olduklarını belirtti. Can Has da, "Çok mutluydu. Son olarak her zamanki gibi öğrencilere nasihatlerde bulunmuştu" dedi., Son gününde öğrencilere nasihat Kadir Has ÜniversitesiKadir Has Anadolu LisesiRezan Has LisesiKadir Has İlköğretim OkuluKadir-Rezan Has İlköğretim OkuluKASEV Kadir-Rezan Has İlk. OkuluMarmara Üni. Kadir Has HastanesiMarmara Üni. Rezan Has Acil MerkeziMarmara Üni. K. Has Hemodiyaliz MerkeziKızılay Kadir-Rezan Has Tıp MerkeziTÜBİTAK Gebze Teknopark K. Has BinasıNuri-Zekiye Has İlköğretim Okulu (onarım)Kadir-Rezan Has İlköğretim OkuluKadir Has İlköğretim OkuluRezan Has İlköğretim OkuluZekiye Has İlköğretim OkuluErciyes Üni. Kadir Has KütüphanesiErciyes Üni. Nuri-Zekiye Has Enst. BinasıErciyes Üni. Mahmut Has Mediko-Sos. M.Kayseri Kadir Has Kültür ParkıKayseri Büyükşehir Belediyesi Kadir Has Kent MüzesiNuri Has Camii (onarım)Nuri Has Camii İmam LojmanıKayseri Müftülüğü Diyanet SitesiNuri-Zekiye Has İlköğretim Okulu (onarım)Kadir Has Teknik LisesiKayseri Kadir Has Stadyumu İşte yaptığı bağışlar Kadir Has sağlığında, Maltepe Belediye Başkanı Fikri Köse'ye ilçede yapılacak ve kendi adını taşıyacak kültür merkezine bağışladığı 1.5 trilyon liranın karşılığında, cenazesini bizzat kaldırmasını vasiyet etmişti. İlginç vasiyetin hikâyesi şöyle gelişmişti: Seçim vaadi olan kültür merkezi için kolları sıvayan Belediye Başkanı Köse, Has'tan destek alabilmek için ünlü işadamının kapısını çaldı. Köse, daha önce ilçeye 3 okul yaptıran Has'a kültür merkezinin 5 trilyon liraya mal olacağını söyledi. 1.5 trilyon lira vereceğini belirten Has, Küçükyalı Mezarlığı'ndan aile kabristanı aldığını ifade ederek, Köse'den öldüğünde görevde olması halinde cenazesini bizzat kendisinin kaldırmasını istedi. Köse de Has'a vasiyetini yerine getireceğine dair söz verdi. Köse halen görevde. Kadir Has'tan ilginç vasiyet Kadir Has'ın babası Nuri Has da büyük bir hayırseverdi. Yoksullara, kimsesizlere yardım eden ve okullar, ibadet yerleri, hastaneler, yetiştirme yurtları açan Nuri Has'ın bu hasletini alan Kadir Has, babasının arkasında bıraktığı onlarca okul, cami ve hastane binasına yenilerini eklemeye başladı.Kadir Has, Nuri Has ile Zekiye Hanım'ın ikinci çocuğu olarak 10 Eylül 1921'de Kayseri'de doğdu. 'Kadir' adını uzun ve dramatik bir aşk hikayesi sonucu intihar eden büyük amcasından aldı. Beş yaşındayken ailesi Adana'ya göç etti. Babası Nuri Bey, kısa zamanda Adana'nın önemli işadamları arasına girdi. Kadir Has ilk öğrenimini Adana'da tamamladı. Liseyi İstanbul'da Boğaziçi Lisesi'nde okudu. Okul sonrası Adana'ya dönerek Milli Mensucat fabrikasının ortağı olan babasının işlerinde çalışmaya başladı. Babadan oğula geçen hayırseverlik 1942-44 yılları dönemine rastlayan 'Varlık Vergisi'ni, biriktirerek evinin mutfağına gömdüğü altınlarla ödeyen baba Nuri Has'ın işlerinde giderek daha aktif rol üstlenen Kadir Has, ailenin Antakya'da kurduğu Akiş İplik Fabrikası'nda çalıştı.Baba Nuri Has, Hacı Ömer Sabancı ile birlikte yağ ve tekstil ortaklığını Akbank'ın kuruluşuna taşıdı. Akbank'ın kurucularından Kadir Has kendine ait ilk işyerini evlendiği tarih olan 1942'de açtı ve iş hayatına kamyon ve traktör pazarlaması ile başladı. 1960'ta İstanbul'a taşındı. Önce Alman Henschell kamyonlarının Türkiye temsilciliğini aldı. Almanlar'a bir teklif sunarak Mengerler'le ortaklaşa Otomarsan ile birlikte Mercedes Otobüs ve Kamyon Fabrikası'nı kurdu ve bu kuruluşun uzun yıllar yönetim kurulu başkanlığını yürüttü. Adana-İncirlik'teki Amerikan üssündeki alışveriş merkezinde tadına baktığı Coca Cola'nın Türkiye'de temsilcisi olmak isteyen Has, Bakırköy-İncirli'de 30 dönüm üzerine ilk Coca Cola fabrikasını kurdu. Koç ailesi ile Bursa'da Karsan'ın ortakları arasında yer aldı. Fransız Michelin lastiklerinin Türkiye distribütörlüğünü üstlendi. Otomotivle başladı Coca Cola'yı getirdi Kadir Has, 2006 Aralık ayında yayımlanan "Vatan Borcu Ödüyorum" adlı kitabında, dünyada yararlı bir iş yapmayan kişilerin, boşu boşuna yaşadığını ifade etmişti. Kitabı yayımlanmıştı Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer: Devlet Üstün Hizmet Madalyası sahibi büyük hayırsever Kadir Has'ın vefatından derin üzüntü duydum. Yaşamı boyunca her zaman ülkesinin geleceğinden kendini sorumlu tutma bilinciyle hareket eden Kadir Has, hayırsever kişiliği, girişimleri ve hizmetleri ile ulusumuzun gönlünde yaşayacaktır.Başbakan Recep Tayyip Erdoğan: Kadir Has'ın vefatı nedeniyle üzüntümüz gerçekten büyük. Kendisine Tanrı'dan rahmet diliyorum. Hayırsever bir insan ve iş adamıydı. Devlet Üstün Hizmet Ödülünü de almış bir büyüğümüzdü. Her insan için mukadder olan ölüm, Kadir Bey'i de yakalamış oldu. Ailesine, tüm yakınlarına ve milletimize baş sağlığı diliyorum.Genelkurmay Başkanı Orgeneral Yaşar Büyükanıt: Ülkenin kalkınmasında çok büyük hizmetlerde bulunan Kadir Has'ın vefatından büyük üzüntü duydum.CHP Genel Başkanı Deniz Baykal: Kadir Has gönül zenginliği ve ruh cömertliğiyle başta iş dünyası olmak üzere, herkesçe, hepimizce örnek alınması gereken çok saygıdeğer biriydi. Türkiye, bu değerlere sahip olan Kadir Has'ı hak ettiği gibi uğurlayacaktır.Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Güler Sabancı: Kendisi hem iş adamı olarak, hem de bir hayırsever olarak ülkemize çok değerli katkılarda bulunmuş ve örnek olmuştur.Anadolu Grubu İcra Kurulu Başkanı Tuncay Özilhan: İşadamı Kadir Has Mercedes'i, Coca Cola'yı Türkiye'ye getirdi. Türkiye'de ilkleri başlattı. Büyük bir liderdi.Kayseri Büyükşehir Belediye Başkanı AKP'li Mehmet Özhaseki: Yaptığı eserlerle adı sonsuza kadar yaşayacak. Ülkemiz böyle hayırseverleri zor yetiştirir. Soyadı gibi 'has' bir insandı. Yattığı yer nur olsun.Kayseri Sanayi Odası Başkanı Mustafa Boydak: Yaptığı hayırlarla ismini duyuran hemşehrimiz Kadir Has'ın aramızdan ayrılması, tüm Kayserilileri üzmüştür. Dünya fani ama Kayseri'ye ve Türkiye'ye yaptığı hayır eserleri kıyamete kadar onun adını ayakta tutacaktır.Mercedes-Benz Türk AŞ: Vefatı, Mercedes-Benz Türk camiasında büyük üzüntü yaratmıştır.TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu: Kazancını toplumla paylaşmak, darda kalanlara yardım elini uzatmak, elbette insanlara anlamlı ve değeri olan bir sosyal ve manevi hayat sunmaktadır. Sayın Has, haklı olarak bunun gururunu yaşadı ve tüm topluma yaşattı. Mesut Yılmaz: Türkiye'nin gelmiş geçmiş en büyük hayır sahibidir. Eğitimde, sağlıkta yaptığı bağışlar ona çok özel bir yer kazandırdı. Yeri doldurulamayacak bir boşluk bıraktı.Erciyes Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Cengiz Utaş: Türkiye, en büyük değerlerinden birini kaybetti. İsmi daima gönlümüzde yaşayacak. Onu hiç unutmayacağız.Anavatan Partisi Genel Başkanı Erkan Mumcu: Milletimizin hafızasında işadamı olmasının ötesinde, hayırseverliği ile yer etmiş bir isimdi. Milletiyle kazandı, milletiyle paylaştı.DSP Genel Başkanı Zeki Sezer: Servetini başta eğitim alanında olmak üzere bir çok hayır ve yardım işinde kullanmış bulunan Kadir Has her yönüyle özel bir kişi idi. Tüm halkımıza başsağlığı dilerim.Fenerbahçe Kulübü: Merhuma Tanrı'dan rahmet, kederli ailesine başsağlığı diliyoruz. Vefatı büyük üzüntü yarattı 9'uncu Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, Kadir Has'ın en yakın arkadaşlarından biriydi. Demirel'in, birçok yerde Has'ın adına bağış sözü verdiği, Has'ın da daha sonra bu bağışları yaptığı biliniyor. Demirel vefatın ardından Has'ın ailesine şu mesajı gönderdi:"Nazmiye ve ben, kendisine Allah'tan rahmet, sizlere başsağlığı dileriz. Acınızı paylaşıyoruz, bu büyük insanın aziz hatırasını daima anacağız." Demirel: Daima anacağız