İpekyol, Rusya’da hızlanacak, Ayaydın kupon bina yapacak

Kadın giyimde kalmaya devam edecek. Erkekler planda yok. Ürün gamı için ayakkabı işine girecek.
Ama başka işler var önünde. Aile Bomonti’deki yerini kat karşılığı vererek gayrimekule girmiş oldu. Bu işi İpekyol dışında geliştirecek. Kupon ve butik binalar, rezidanslar yapmak istiyor. 
Bir de enerji var gündeminde. Yalçın Ayaydın, güneş enerjisinde yoğunlaştığını belirtiyor. Ayaydın’la İpekyol’u konuştuk:

İpekyol ne zaman kurulmuş, çok eski bir şirket mi?
Kuruluşu 1986. Ben kurdum. İlk önce Anadolu’ya, esnafa mal satarak, toptancılık şeklinde başladık. Daha sonra 1989’da Rumeli Caddesi’nde ilk mağazamızı açtık. Asıl işimiz üretimdi. Sonra perakendeci olduk. Kadıköy’de ikinci mağazayı açtık. Akmerkez mağazaları geldi. Ondan sonra mağazacılık işimizin üretimden daha önemli bir parçası haline geldi. Bugün yaklaşık 100 mağazaya sahibiz. 15 kadarı yurtdışındadır.
Başka işiniz var mı?
Tek sektörümüz hazır giyim ve perakendedir. Başka hiçbir işimiz yok. Ailemizin inşaat işi vardır. Bir gayrimenkulümüzü kat karşılığı verdik, Bomonti’de. Ama o grubun işi değil, ailenindir.
Ortaklık yaptınız. Nasıl gidiyor?
Haziran 2008’de şirketin yüzde 50’sini İtalyanın en büyük ikinci tekstil şirketi Miroglio’ya sattık. Dünyada 1500 mağazası olan bir şirket. Yapıları bize benziyor. 1800’lü yıllarda kurulmuş, eski bir şirket. Çalışmalar tamamlandı, şu anda yüzde 50-50 yapımız var. Yönetimde biz iki kişi, onlar da iki kişi temsil ediliyor. Şirket artık profesyonelleşti, CEO’su, CFO’su, IT koordinatörü var, profesyoneller yönetiyor.
Ortaklıktan sonra mı geldi, profesyonel yönetici yapılanması?
Benim hayalimdi. Şirketler Türkiye’de genellikle bir kişiye bağlı kalır. O da bu işi yapamayacak seviyeye gelince iş sıkıntıya gider. Yurtdışına baktığımda 100-200 yıllık şirketler var. Bunun için kurumsallaşmaya gittim ve müessese haline getirdim. CEO atadık. Ben yönetim kurulu başkanı olarak görev yapıyorum. CFO’muz İtalyan.
Bu yüzde 50 sizin şahsi hisseniz mi, yoksa ailenin mi?
Ailenindir. Biz beş kardeş bu işin içindeydik. Yönetimde de benimle birlikte bulunan kardeşimdir.
Peki ortaklık size ne getirecek?
Ortaklıktan sonra yeni bir çalışma başlattık. Onlardan lojistik bilgisi alıyoruz. IT bilgisi alıyoruz. Şirketin bütün bilgisayar programını değiştiriyoruz. Oracle’la anlaştık.
Onların 1500 mağazası var. Sizin ürünlerinizi satacaklar mı?
Hayır, onların böyle bir yapısı yok. Dört markaları var. Hiçbirinin mağazasında diğer markayı satmıyorlar. Geçmişte satmışlar ama başarılı olmamış. Bizim de üç markamız var. Bizde de hepsi kendi kanatlarıyla uçuyor. Biri diğerinin içinde değildir. Önümüzdeki yıldan itibaren hiçbirini diğerinin yanında görmeyeceğiz. Hepsinin konsepti ayrı.
Peki erkekler için bir şeyler düşünmüyor musunuz?
Kadında yapacak daha çok işimiz var. Diğeri eksik kalsın. Belki ileride ayakkabı ilave ederiz. Kadınla ilgili tek eksik bu. Önümüzdeki bir iki yıl içinde tamamlayacağız. 

Romanya ve Rusya önemli
Perakendecilik işimizin ağırlığı olacak dediniz? Hedef ne, nereye kadar?
Mağazacılıkta hızlanacağız. Krizden önce hedef 2012’de 300 mağazaydı. Krizden sonra revize ettik. Balkanlar ve Kafkaslar’da var olacaktık. Bütün ülkeleri tek tek ziyaret ettik. Hepsine gittik.
 Ama bu bunu revize ettik. İyi ki de ettik. Yunanistan, Romanya, İngiltere ve Rusya’da varız. İngiltere ve Yunanistan’da büyümeyeceğiz. Büyümeyi Romanya ve Rusya üzerine kuruyoruz. En önemli hedef de Rusya’dır. Romanya’yı bu yıl 6 mağaza ile kapatacağız. Rusya’yı 6 ile kapatacağız. Şu anda iki.
Şimdi revize ettik diyorsunuz ama sonuçta yeni bir hedef vardır...
Bizim hedefimiz 2017’de İpekyol’un, iş hacminin yarısı yurtdışında olmak üzere, global bir marka olması. Tanınmış bir isim olmak. Bir Türk vatandaşı diğer markalar gibi, İpekyol’u ve diğer markaları da görecek. Tek hedefimiz bu.
Nasıl yapıyorsunuz bu ülkelerde, bayilik mi veriyorsunuz?
Biz kendi şirketimizi ve kendi operasyomuzu kuruyor, büyümeye başlıyoruz. Mevcut mağazaların tamamı iştiraktir. Bayilik filan vermiyoruz. Böyle biraz maliyetli oluyor ama sonuçta kendi malınız, markanız. Hiçbir bayi sizi sizin kadar temsil edemez. Mağaza mülk almayız, hepsi kiralamadır.
Şirketler nasıl ilişkilidir? Çatı şirketi Ayaydın Miroglio mu?
Ayaydın Miroglio altında İpekyol, Machka, Twist var. Bir de bunların satın alma ve organizasyonlarını yapan Yol Giyim Sanayi var.
2008 ciro neydi, istihdam ne kadar?
Biz yaklaşık 92 trilyon lira ile kapattık. Bu sene 100 milyon dolar. Aslında daha büyüktü ama ilk 6 ay büyük yıkım oldu. İndirimler belimizi büktü. Düzeni yok. Rakipler girince siz de giriyorsunuz. Kâr ve ciro kaybı oluyor. İstihdam 1300 kişidir.
Üretiminiz nerde?
İpekyol ve Machka markaları Edirne’de dikiliyor. Twist’in yarısı Edirne’dedir. Yarısını dışarıdan tedarik ediyoruz.

Ece Ege’yle çalışıyoruz
İhracat var mı?
İhracat çok yeni. Mağazalara giden maldır, 3-4 milyon dolardır. Ama bu konuda hızlanacağız. Bu yıl 10 milyon dolarla kapatırız. Yurtdışı ve içini yüzde 50-50’ye getirmek istiyoruz.
Sizde moda, tasarım çok önemli. Ortağınızdan destek alıyor musunuz?
Tasarımda ihtiyacımız olduğunda, ortağımızdan destek isteyebiliriz ama bugüne kadar istemedik. Türkiye’nin çok iyi tasarımcıları var. İyi eğitimli, Milano’da, Paris’te, New York’ta moda akademilerinde okuyan gençler var. Dışarıyı aratmayacak derecede iyi tasarımcılarımız var. Dünyada biz varız demeye başladılar.
Hakan Yıldırım’la çalıştınız bir ara...
Şirket olarak tasarımcıya çok inanan markalardan biriyiz. İçerde nerden baksanız 15 tasarımcı var. Türkiye’nin çok önemli tasarımcıları İpekyol’da çalıştı. Hakan Yıldırım uzun süre İpekyol’un başınaydı. Şu anda Machka’nın başında Dice Kayek’in yaratıcısı Ece Ege var.
Bizim tasarım ofisi çok önemlidir. Gençlerin birisi Tokyo’dan, birisi ABD’den geliyor. Ciddi bir birikimle gelip üretim yapıyorlar. Eğitimleri çok iyidir.
Peki hep böyle tekstille mi gideceksiniz? Başka bir iş yok mu?
Yeni bir sektör düşünmeye başladık. Ailenin yine gelecekte olabilecek işleri inşaat ve solar enerji. Üzerinde çalışıyoruz. Güneş enerjisinde ciddi çalışmamız var. Gayrimenkulde İstanbul’da kupon binalar, butik rezidanslar yapmak istiyoruz.  Güneş için lisans almak ve 50 megavat gibi bir şey yapmak istiyoruz. Bunu aile yapacak, İpekyol’un bu işle ilgisi yok.

Şarap işi yapmam
Mardin’de arazileriniz var mı?
Geniş arazilerimiz var. Daha oraya ilave yapmanın anlamı yok. Zeytin ve üzüm bağları bulunuyor. Modadır ama şarap filan düşünmem. Bilmediğim bir iş.
Peki şirketin yarısını sattınız. Kalan yarısına müşteri çıkarsa ne dersiniz?
İpekyol’u biz yarattık ama asla satmam diyemeyiz. Her şey değerini bulduğunda neden satmayayım? Ama bugün öyle bir düşüncemiz yok.
Sosyal sorumluluk konularında bir şeyler yapıyor musunuz?
Geçen yıl şubatta Aralık Derneği ile birlikte bir sosyal sorumluluk projesi başlattık, Van’da. Sığınma evlerine yardım götürdük. Teknik altyapıyı sağladık. Makineler gitti, tasarımcı, kumaş götürdük. Onların üretimlerini mağazalarımızda sattık, geliri onlara geri döndü.  Şimdi Mardin’e geçeceğiz.  5 yıl önce de Mardin Ömerli’de TOÇEV’le bir okulun restorasyonunu yaptık. Mardin projemizin devam gelecek.

Lobisi olan sektörler avantaj sağladı
Krizi nasıl görüyorsunuz? Çıkıyor muyuz sizce?
Bu kriz Türkiye’nin krizi değil, dünyanın. Benim durumun neyse Çin’deki, ABD’deki şirketlerin durumu da üç aşağı beş yukarı aynı. Eninde sonunda aşılacak. Bana göre dünyada hiçbir şey eskisi gibi olmayacak. Artık her şey reel rakamlara dönecek. En yakın 2012’nin başında hareketlenme başlar. Zaten 2009 bitti, kayıp yıl oldu. Tatile girdik, ramazan başlıyor. Üç ay var. İndirimler başlar. Bu yıl bitti. Önümüzdeki yıl yine bir şey beklemiyorum. 2011’in ikinci yarısından sonra ufak ufak düzelme başlar.
Peki borsalar çıkıyor. Bazı iyi işaretler var. Ama bazı görüşlere göre de yeni bir düzeltme olabilir...
Bu yılın sonuda bir sıkıntı daha bekliyorum. Suni rakamlara tekrar dönmeye başladık. Ne oldu da dolar bu kadar düşüyor, borsa bu kadar yükseliyor? Bütün dünya yatarken Türk şirkteleri mi ciddi para kazanmaya başladı? Bu yine her zamanki gibi bir köpüktür.
Sektörünüz nasıl gidiyor?
Sektörümüz teşvikten yararlanmadı. Türkiye’de en çok istihdam yaratan sektör, alternatifi de yok. Ama maalesef mevcut üretim tesislerine beklerken, yeni yatırımlara teşvik geldi. Lobisi güçlü olan sektörler istediğini aldı ama maalesef tekstilin lobisi biraz zayıf kaldı. Her hangi bir şey alamamasını Ankara’ya bağlamıyorum, sektörümüzün başındaki başkanlara bağlıyorum. Ağlamayana meme yok.
İndirimlerden şikâyetçisiniz. Piyasa başka nasıl canlı tutulabilir?
Sektörün sıkıntısı. Önümüzdeki 6-7 ay indirim yasası çıkmazsa Türk markaları sıkıntı içinde kalacak. Hiç para kazanmadan mal satan bir şirket nasıl istihdam yaratabilir? Sezon başlıyor, yılın 10 ayı indirim, 2 ay sezon. Böyle şey dünyanın neresinde var?

Yalçın Ayaydın kimdir?
1960 Mardin Derik doğumlu Yalçın Ayaydın, ilk ve orta öğrenimini Mardin’de yaptı. Üniversite için İstanbul’a geldi ve eğitimini Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nde tamamladı. Üniversitede okurken (1980) çalışmaya başladı. 1983’te askere gitti, temmuz ayında terhis oldu, hemen bir ay sonra şirketini kurdu. Şirketinin ismini (İpekyol) lise hayatında belirledi. 

İpekyol Miroglio’nun rakamları
-  İpekyol Ağustos 1986’da kuruldu 
-  1989’da ilk mağazasını açtı
-  1991’de ilk moda defilesi yapıldı
-  1997’de Twist markası doğdu
-  2001’de Abu Dabi’de ilk yurtdışı mağazasını açtı
-  2004’te Machka markası üretildi.
-  2006’da Edirne’de üretim ve lojistik tesisi kurdu
-  2008’de İtalyan tekstil devi Miroglio ile ortaklık yaptı ve Ayaydın-Miroglio Grubu kuruldu
-  Şirketin cirosu 92 milyon lira
-  2009 hedefi 100 milyon dolar
-  İstihdam 1300 kişi
-  15’i yurtdışında 100 mağazası var
-  Yurtdışında Rusya ve Romanya’da yoğunlaşmak istiyor
-  Erkek giyime girmeyecek. Kadın giyime ayakkabı da ilave edecek
-  Gayrimenkul ve güneş enerjisi işine girecek
-  Ayaydın Miroglio çatısı altında İpekyol, Machka, Twist markaları, ayrıca Yol Giyim Sanayi var.