KOMŞU’DA KARA PAZARTESİ

323 milyar euro’luk borç yükü altındaki Yunanistan artık iflasa çok yakın... Yunan halkı dün güne kepenklerini indirmiş bankalar ve parası tükenmiş ATM’lerle başladı.
Borçlarını döndürmeye çalışan Atina hükümeti, Avrupa Birliği, Avrupa Merkez Bankası ve Uluslararası Para Fonu’ndan oluşan alacaklılarıyla, yeni kredi konusunda anlaşamayınca, iflas için geri sayım başladı.
Son 2 haftada, kredi pazarlıkları sürerken Yunan bankalarından 8 milyar euro çekilmişti. Pazarlıklar sonuç vermeyince ülke genelindeki bankalarının mevduat kaçışı altında ezilmemesi için Yunan hükümeti dünden itibaren bankaları geçici olarak kapattı ve sermaye kontrolleri başlattı. Banka tatilinin, AB - IMF tekliflerinin Yunan halkı tarafından oylanacağı 5 Temmuz referandumuna kadar sürmesi bekleniyor. Bugün ATM’ler hizmete açılınca günlük para çekme limiti ise 60 euro.

AB’den çıkabilir
Yunanistan’ın IMF’ye 1.6 milyar euro’luk borcunu ödemesi için bugün son gün. Atina temerrüte düşerse, Euro Bölgesi’nden, hatta AB’den çıkmasına neden olabilecek bir süreç başlayacak.
Hatırlanacağı gibi alacaklılar 7.2 milyar euro’luk kredi peşindeki Yunanistan’ın emekli maaşlarında kesinti yapmasını ve vergilerin artırılmasını isterken, bu taleplerin ekonomideki krizi daha da derinleştireceğini savunan Aleksis Çipras hükümeti köprüleri attı. Endişe içindeki halk bankalara hücum edip paralarını çekmeye başlayınca Yunanistan bankaları geçici olarak kapattı ve sermaye kontrolü başlattı. Atina borsası da 6 Temmuz’a kadar açılmayacak.

Hırsız korkusu sardı
Bilindiği gibi Yunanistan bir nakit ülkesi. Kredi kartı çok tercih edilmiyor. Bankaların kapanması halkı paniğe sevketti.
32 yaşındaki Zoe Kallis, kalburüstü Kolonaki bölgesinde 3 ATM’den de para çekemeyince, AFP muhabirine, “Bebeğime mama lazım. Ne yapacağım?” diye endişesini aktardı. Kafe işletmecisi Nikos Gyallitsis halkın parayı gıda ve benzine ayıracağını belirterek, müşteri sayısının yüzde 50 düşeceğini hesaplıyor. Aybaşının gelmiş olması da ayrı bir endişe kaynağı. Kumaş mağazasında çalışan Sofia Chronopoulos, “Korkarım işimi kaybedip parasız kalacağım. Bankalar kapalı, patronda para yok, ödemem gereken faturalar var” diyor.
Turistler ise yanlarında tedbiren bol para getirdiklerini ancak hırsızların hedefi olabileceklerini söylüyor. Fransız turist Jestin Marina, “Ortada tuhaf bir sessizlik var. Belki bu fırtına öncesi sessizlik” yorumunu yapıyor.

Komşu bu hale nasıl geldi?
2010
Yıllarca bol kepçeyle harcayan Yunanistan’ın kamu borcu 350 milyar euro’ya çıktı.

2011
Sert kemer sıkma önlemleri Atina sokaklarında şiddetli protestolarla karşılaştı, Yunan hükümeti düştü.

IMF ve AB Atina yönetimine 110 milyar euro kredi açtı. Kredi karşılığında Yunanistan harcamaları ve maaşları kesintiye uğratma, vergileri artırma ve emeklilikle ilgili reformlara imza atma sözü verdi.

2012
AB, Yunanistan’a 130 milyar euro daha kredi vereceğini duyurdu. Özel kurumlar Yunan borcunun yarısını silmeye razı oldu.
Atina’nın borcu böylece 100 milyar dolar azaldı.

2015
25 Ocak Kemer sıkma karşıtı Syriza gelen seçimleri kazanınca yardım şartlarını pazarlık masasına getireceğini açıkladı.
2010’dan beri Atina’nın milli geliri yüzde 25 düştü, işsizlik yüzde 28’i buldu, maaşların dörtte biri uçtu.

20 Şubat Kurtarma paketi 30 Haziran’a uzatıldı. Atina yönetimi 7.2 milyar euro’luk son dilim yardımı alabilmek için alternatif reform teklifleri sunmayı
kabul etti.

17 Haziran Aylarca süren verimsiz reform pazarlıklarından sonra Yunanistan Euro Bölgesi’nden ve Avrupa Birliği’nden çıkmak zorunda kalabileceği uyarısında bulundu.

27 Haziran Çipras AB - IMF kurtarma teklifini halk oylamasına götürdü. AB, kurtarma paketini 30 Haziran sonrasına uzatmayı reddetti. Yunanlılar bankalara koştu.

29 Haziran Yunanistan 6 Temmuz’a kadar bankaları kapattı, sermaye kontrolü getirdi. Atina Borsası 8 Temmuz’a kadar kapandı. Dünya borsalarında sert düşüşler yaşandı.

30 Haziran Atina yönetimi IMF’ye 1.6 milyar euro’luk borcunu ödeyemezse, temerrüde düşecek.

Bankalar emekli için açılıyor
Yunanistan’da bankalar 5 Temmuz’da AB ve IMF’nin reform karşlığı yardım koşullarının oylanacağı referanduma kadar kapalı olacak. Ancak Yunan bankalarının emekli maaşlarını ödemek için perşembe günü kapılarını açması bekleniyor.
Yunanlıların büyük bölümü elektrik, telefon ve su faturalarını bankada ödüyor. Aybaşında faturasını internetten ödeyemeyenlere ceza yazılmayacak. Her bir banka kartı sahibi ATM’lerden günde en fazla 60 euro çekebilecek.

Para yollamak izne tabi
Yunan hükümetinden adının açıklanmasını istemeyen bir yetkili, Reuters’a, Avrupa Merkez Bankası’nın Yunan bankalarına verdiği acil likidite desteğini artırması halinde ATM’lerden nakit para çekme sınırının yükseltilebileceğini söyledi.
Turistler Yunan ATM’lerinden kendi kartlarıyla sınırsız para çekebilecek. Yunanistan dışına para göndermek isteyenler Maliye Bakanlığı’ndan izin alacak. Bakanlık izin verirken kamu çıkarını gözetecek.

Yunanistan kime ne kadar borçlu?